بخشی از مقاله
چکیده
استان گیلان یکی از استانهاي با توان گردشگري بالا در کشور محسوب می شود. در این پژوهش هدف تحلیل فضایی زیرساخت هاي گردشگري استان گیلان با رویکرد توسعه پایدار می باشد. بدین منظور 11 شاخص بعنوان ملاك سنجش میزان برخورداري در نظر گرفته شد. روش تحقیق بکار رفته در این تحقیق توصیفی- تحلیلی امی باشد.جهت تحلیل وضعیت برخورداري از مدل تاپسیس استفاده شده است.
نتایج نشان می دهد.شهرستان رشت با مقدار - .907 - وماسال با مقدار - . - 032 به عنوان برخوردارترین و محروم ترین شهرستان ها از لحاظ زیر ساخت هاي گردشگري هستند. شهرستان هاي بندر انزلی، لاهیجان، رودسر، رودبار،آستارا،صومعه سرا،لنگرود جز و مناطق نیمه بر خوردار و شهرستان هاي تالش، استانه اشرفیه ، سیاهکل، املش، شفت، رضوان شهر، ماسال جزو مناطق محروم از لحاظ زیر ساخت هاي گردشگري محسوب می شوند.
-1 مقدمه
گردشگري از دیر باز موردتوجه بشر بوده است وامروزه به عنوان یکی از صنایع بسیار مهم درتوسعه فرهنگ ها وارتباطات ملل ، نقش ممتازي در استقرار صلح وآرامش درجهان ایفا می کند. گردشگري در جهان کنونی بهعنوان صنعتی پاك و سومین پدیدهي اقتصادي پویا و پررونق و رو به توسعه پس از صنایع نفت و خودروسازي،توجه بسیاري از کشورها را به خود جلب کرده است
طی نیم قرن گذشته فعالیت هاي گردشگري ابعادگسترده اي به خود گرفته است وهرسال برتعداد مسافرانی که باانگیزه هاي مختلف سفر می کنند افزوده می شود.
گردشگري در حال تبدیل شدن به بزرگترین وپرآمدترین صنعت در ابعاد جهانی است به طوري که 11 درصد از تولید ناخالص و 10 درصد از اشتغال 5 درصد از سرمایه گذاري جهانی را به خود اختصاص داده است - 2013WTIC - موردتوجه می باشد.
گردشگري صنعتی است که توسعه آن نیازمند آگاهی و شناخت کافی از مسائل و عوامل مؤثر اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی است بدون آگاهی از امکانات موجود در هر منطقه، امکان برنامهریزي و پیشبینی علمی و اصولی وجود نخواهد داشت در واقع شناخت توانهاي طبیعی، اقتصادي، اجتماعی و غیره در هر منطقه، به برنامهریز این امکان را می دهد تا براساس وضع موجود و توان هاي منطقه، توسعه و جهت آن را شناسایی کند
کشور ایران با دارابودن جاذبه هاي غنی تاریخی و جغرافیایی، کشوري مستعد براي جذب گردشگران خارجی می باشد صنعت توریسم براي کشور ایران که اتکاي شدیدي به درآمدهاي حاصل از نفت داشته می تواند در جهت رهایی از معضلاتی همچون درآمد کشور ایران ، بیکاري، اقتصاد تک محصولی و کمک قابل توجهی می کند
به اعتقادکارشناسان ایران یکی از پنج کشور نخست برخوردار از بیش ترین تنوع زیستی در جهان است. والبته ازنظر جاذبه هاي تاریخی وفرهنگی نیز درردیف یکی از ده کشور نخست جهان به شمار میرود.
یکی از مباحث اساسی در توسعه گردشگري ایجاد وتوسعه وتحلیل - وضعیت زیرساخت هاي گردشگري شهرستان هاي کشور است. ورسیدن به توسعه پایدار است. یکی از عوامل مهم در جذب گردشگر وجود تجهیزات و تسهیلات گردشگري میباشد. این تأسیسات واحدهاي می باشند که به قصد ارائه خدمات براي پذیرایی، اقامت و خدمات مسافرتی به مسافران یا مهمانان طبق ضوابط و مقررات آئین نامه مربوط به تأسیسات گردشگري کشور ایجاد می گردند
از این رو تحلیل وضعیت زیرساخت هاي گردشگري استان هاي کشور به ویزه استان هاي با توان گردشگري بالا وگردشگر پذیر به عنوان یک راهبرد واستراتژي به منظور کاهش ا عدم توازن هاي منطقه اي وسرزمینی مورداستفاده قرارمی گیرد.
یکی از این استانهاي با توان گردشگري بالا استان گیلان است . در این پژوهش هدف تحلیل فضایی زیرساخت هاي گردشگري استان گیلان با رویکرد توسعه پایدار می باشد. استان گیلان به دلیل جاذبه هاي گردشگري طبیعی - جنگل ها ، کوههاي البرز ، رودخانه هاي پرآب ،همجواري با دریاي خزر ، وجود زیست بوم هاي جانوري همچنین جاذبه هاي انسانی قلعه هاي تاریخی مناطق خوش آب وهوا براي گذران اوقات فراغت مردم و به دلیل برخورداري از طبیعت غنی و میراث فرهنگی و تاریخی از قطبهاي گردشگري ایران به شمار میرود که سالانه بیش از 5 میلیون گردشگر را از سراسر کشور جذب خود میکنداز جمله میتوان به روستاي ماسوله و دژ قلعه رودخان در فومن، شهر لاهیجان - پایتخت گردشگري جهان اسلام - ، بازارهاي انزلی و آستارا اشاره کرد.
یکی از مقصد هاي توریستی کشور می باشد لذا صنعت گردشگري در این منطقه به عنوان یکی از منابع اشتغال ودرآمدمردم این منطقه محسوب می شود. با توجه به اهداف ذکر شده ، پژوهش حاضر در صدد پاسخ به سوال ذیل است: رتبه بندي شهرستان هاي استان گیلان بر اساس زیر ساخت هاي گردشگري چگونه است؟ بنابرین اهمیت صنعت گردشگري از یک طرف و وجود پتانسیل هاي گردشگري استان گیلان از طرف دیگر، استفاده از یک رویه مناسب را براي اولویت بندي مناطق مختلف این استان، جهت برنامه ریزي هاي مناسب و کارا و و اولویت بندي سرمایه گذریهاي مختلف در این مناطق جهت رسیدن به توسعه پایدار امري ضروریست.
-2پیشینه تحقیق
پریزادي طاهر ودیگران 1389در پژوهشی به بررسی سطحبندي فضایی برخورداري روستاهاي هدف گردشگري استان
سیستان بلوچستان پرداخته اند یافتههاي این تحقیق از بررسی توانایی این روستاها درزمینه صنعت گردشگري حاکی از این واقعیت است که این روستاها به لحاظ موقعیت جغرافیایی ،گذشته تاریخی داشتن پتانسیل سرمایهگذاري است. همچنین نتایج حاصل از سطحبندي برخورداري روستاهاي موردمطالعه حاکی است که روستاهاي تاهوك وآبادان در سطح برخوردار و روستاهاي کجور ولادیز محرومتر هستند
شماعی علی، 1390 به سطحبندي شهرستانهاي استان اصفهان ازلحاظ زیرساختهاي گردشگري با استفاده از مدل TOPSIS AHP پرداخته اندنتایج این پژوهش نشان میدهد با توجه به معیارهاي درنظرگرفته شده براي سطحبندي شهرستانها ،شهرستانهاي اصفهان،شاهینشهر و کاشان از طریق مدل تاپسیس به ترتیب در سطح یکتا سه ازنظر دارا بودن زیرساختهاي گردشگري قرار دارند. همچنین همبستگی بین متغیر زیرساختها وتعدادگردشگران مثبت و ضریب همبستگی بیش از 98 درصد را نشان میدهد.
ضرابی و دیگران 1392، در پژوهشی با عنوان تحلیلی بر زیرساختهاي گردشگري در مقصد اکوتوریستی بند ارومیه با استفاده از مدل SWOT پرداخته اند نتایج بهدستآمده نشان میدهد هرچه میزان تبلیغات افزایش یابد به همان اندازه میزان گردشگران ورودي افزایش پیدا میکند. دربند ارومیه رابطه بین رضایت گردشگران از امکانات و خدمات ارائهشده 36/ بوده. که یک رابطه متوسط روبه پایین هست. ارزیابی با SWOT نشاندهنده 35 نقطهضعف و تهدید در مقابل 35 نقطه قوت است
ابوالفضل قنبري ودیگران 1393 در پژوهشی به رتبهبندي شهرستانهاي آذربایجان شرقی بر اساس زیرساختهاي گردشگري شهري با روشهاي تصمیمگیري چندمعیاره پرداخته اند نتایج نشان می دهد شهرستانهاي ورزقان ،چاراویماق و خدا آفرین ،سه شهرستان آخر در رتبهبندي شهرستانهاي آذربایجان شرقی بر اساس برخورداري از زیرساختهاي گردشگري شهري در سطح استان آذربایجان شرقی نامتقارن با چولگی مثبت است. رامز ي ، ریچارد ریگال،فیروزابادي و قاسمی از دیگر کسانی هستند که در ارتباط با موضاعات گردشگري تحقیقاتی انجام داده اند.
-3 مبانی نظري تحقیق
-1-3گردشگري
گردشگري معادل فارسی واژي Tourism در زبان هاي انگلیسی، فرانسه و آلمانی است که به صورت مصطلح در زبان فارسی به صورت جهانگردي ترجمه شده است ریشه ي این واژه از اصطلاح Tornusیونانی و لاتین گرفته شده که یکی ازمعانی آن گردش کردن و یا گشتن است و با پسوندISM به صورت اسم مصدر توریسم یا گردشگري درآمده است.
سازمان جهانی گردشگري ، توریسم را اینگونه تعریف می کند گردشگري یک صنعت خدماتی است که شامل تعدادي از ترکیبات مادي و غیرمادي می باشد عناصر مادي شامل سیستم هاي حمل و نقل - هوایی، راه آهن، جاده اي، آبی وامروزه فضایی - ،پذیرایی - مسکن، غذا، تورها - و خدمات مربوط به آن نظیر خدمات بانکی، بیمه و خدمات بهداشتی و ایمنی می شود عناصر غیرمادي شامل استراحت، آرامش، فرهنگ، ماجراجویی و تجربیات جدید و متفاوت می باشد.
برنامه ریزي گردشگري :پیرامون برنامهریزي گردشگري در شهرها قبل از هرگونه برنامهریزي ضروري است. سیاستگذاريهاي گردشگري شهري ، درراستاي سیاستهاي منطقهاي و ملی تدوین میشود. این سیاست گذاري ها رهنمون کلی بخش دولتی در مورد دلایل توسعه گردشگري و نحوه سرمایهگذاري بخشی براي برنامهریزي گردشگري است سیاستگذاري در سطح شهرها ،میتواند توسط مدیران شهري و مشارکت مردم محلی ،با تأکید بر ارزشهاي مذهبی و اصول توسعه پایدار تدوین شود.
تاریخچه گردشگري در ایران نشان می دهد که عواملی مانند ناآرامی هاي دوران انقلاب، سوء برداشتها از اوضاع داخلی ایران در جهان و آغاز جنگ تحمیلی باعث شده است که رکودي در جهانگردي ایران بوجود آید گرچه در سال هاي اخیر این صنعت از وضعیت رو به رشد نسبی در کشور برخوردار بوده است، اما این رشد در مقایسه با توان هاي توریستی کشور بسیاربطئی بوده است.
