بخشی از مقاله
چکیده:
قطعا یکی از قربانیان اصلی حوادث ترافیکی در جهان و کشور ما، عابران پیاده هستند که درصد قابل توجهی از تلفات انسانی را تشکیل می دهند. این تحقیق به ارزیابی رفتار رانندگان در زمانی که عابری از محل خط کشی شده خیابان در تقاطعی در حال عبور است، می پردازد. در این مورد زمانی که وسایل نقلیه در حال عبور از چهارراه هستند سه نمونه گیر تعداد وسایل نقلیه و عابرانی را کهاز محل خط کشیشده عابر پیاده عبور میکنند ،شمارش میکنند. با استفادهاز نمونه گیری 237 عابر و 74 راننده که در چهار راه صورت می گیرد رفتار رانندگان را در زمانی که این عابران در حال عبور هستند با استفاده از پرسشنامهای که تهیه گردیده، یادداشت میگردد.
در پرسشنامه سوالهایی از رانندگان پرسیده می شود که مشاهده شود چه عاملی در زمان حرکت آنها از چهارراه و در زمانی که عابری در حال گذر از عرض خیابان مشاهده می کنند موثر است. در این مورد مشاهده گردید که متاسفانه عامل فشار روانی و رانندگی خطرناک رانندگان مجاور که در وسیله نقلیه خود در حال حرکت از چهار راه هستند باعث می شود که بیشتر آنها به عابران پیاده که به حالت همزمان در حال گذر از عرض خیابان هستند اجازه حرکت ندهند و به ادامه حرکت در عبور از چهارراه اقدام کنند و عابر پیاده باید توقف کند تا وسیله نقلیه حرکت کند که با رعایت حق تقدم برای عابر پیاده کاملا متفاوت است.
واژگان کلیدی: حوادث رانندگی، عابرین پیاده، شهر مشهد.
-1مقدمه
بدون تردید یکی از قربانیان اصلی سوانح و حوادث ترافیکی در جهان و کشور ما، عابران پیاده هستند. هر انسانی در هر جایگاه شخصی و اجتماعی با هر سن و سال و هر نوع جنس در چرخه ترافیکی میتواند عابر باشد و این بدان مفهوم است که خطر بالقوه برای شخصی که در فرایند ترافیکی و رفت و آمد قرار میگیرد، وجود دارد. به همین منظور قانونگذاران برای ایمنی و سلامت عابران، حقوق و تکالیفی قائل شدهاند. به جرأت هم میتوان گفت تعداد مواد قانونی که تأکید بر حقوق عابران دارد، بیش از پنج برابر مواد قانونی تکلیف عابران و ناظران است. در این میان دستگاههای دولتی بویژه شهرداریها و رانندگان نیز وظایفی بسیار سنگین در قبال عابران برعهده دارند. از سوی دیگر وظایف دستگاهها شرط لازم ایمنی عابران است.
شرط کافی برای ایمنی عابران هم آشنایی آنان با تکالیف شان و عمل به انهاست. ذکر مواد قانونی و اشاره به مفاد آن میتواند موجب آگاهی هر یک از گروههای مسئول در فرآیند ایمنی عابران باشد که برای آشنایی با برخی مفاهیم به حق و تکلیف عابران اشاره میشود. در این مورد نیاز است که چند تعریف بیان گردد[1] عابران پیاده: شخصی غیرسوار که بدون استفادهاز هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری یا غیر موتوری حرکت نموده یا مبادرت به جابه جایی کالسکه، چرخ دستی، جامه دان، سبدهای چرخدار و مانند آن می نماید.
پیاده رو: بخشی جداشده از خیابان می باشد که در امتداد آن واقع شده و برای عبور و مرور پیاده ها اختصاص یافته است.خط ایست :خط کشی عرضی است که در ورودی تقاطع و به منظور تعیین مرز توقف وسایل نقلیه پیش از گذرگاه پیاده بر سطح راه ترسیم میشود[4]
-2 تعریف مسأله و اهداف تحقیق
وقتی از عابر پیاده و حقوق آن سخن گفته میشود در واقع از همه افراد ملت سخن به میان میآید. اگرچه بحث از حقوق و تکالیف عابر پیاده در ظاهر کم اهمیت جلوه میکند ولی بدون تردید در وضعیت حال حاضر ارتباط مستمر انسان و وسیله نقلیه از مهمترین بحثهایی است که بایستی انجام شود و حقوق مربوطه را مطابق با روز و مطابق با نیازهای جامعه و مردم ارتقاء دهد. بزرگترین گروه در میان قربانیان حوادث خیابان ناشی از ترافیک را عابران تشکیل میدهند. نوجوانان و جوانان با توجه به اقتضای سن، بیشتر در معرض خطر میباشند، به همین علت توضیحاتی در این زمینه ضروری به نظر میرسد.تکالیف عابران پیاده در قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی:
ماده 215 آئین نامه راهنمایی وظایف نه گانهای را برای عابرین پیاده برشمرده که عبارتند از: -1در محل هایی که پیاده رو وجود دارد از سطح سواره رو استفاده نکنند.
-2در محل هایی که پیاده رو وجود ندارد یا در صورت وجود، به دلایلی غیرقابل تردد باشد، باید از منتهی الیه سمت چپ سواره رو و عکس جهت حرکت وسایل نقلیه عبور نمایند.
-3برای عبور از عرض راه، تنها از گذرگاههای پیاده، پل های هوایی و گذرگاههای زیرزمینی مجاز عبور نمایند.
-4از دویدن، پریدن و ورود ناگهانی به سطح سواره رو خودداری کرده و مراقب حرکت وسایل نقلیه باشند.
-5از حصار آزادراهها نگذرند و در بزرگراهها و خیابان ها از لابه لای درختان و گلبوتههای حاشیه و میانه راه عبور نکنند.
-6در تقاطع ها با روشن شدن چراغ سبز مقابل خود - چراغ عابر - حرکت نمایند و هنگامی که چراغ عابر قرمز بود عبور نکنند.
-7از موانع و خط کشی خطوط ویژه، سواره رو خیابان ها و میدان ها عبور نکنند.
-8در بزرگراهها و خیابان های اصلی از خارج از گذرگاههای تعیین شده عبور نکنند.
-9در سواره رو خیابان برای سوار شدن به وسیله نقلیه و همچنین صحبت کردن و یا خرید و فروش با راننده یا سرنشینان وسایل نقلیه توقف نکنند[2]
-3 روش کار
با استفاده از مشاهده رفتار رانندگان در زمان عبور تعداد 237 عابرپیاده که در شش روز صورت گرفت و همچنین استفاده از پرسشنامه برای ارزیابی رفتار 74 راننده که در زمان عبور عابران پیاده بدست میآید عامل یا عوامل موثر که در زمان عبور عابران پیاده وجود دارد برای رانندگان که در بعضی از آنها باعث میشود با اینکه حق عبور با عابران پیادهای است که از روی خط کشی در حال گذر از عرض خیابان هستند اما راننده اجازه نمیدهد و با افزایش سرعت وسیله نقلیه راه خود را پیش میگیرد.
-1-3نحوه و زمان نمونه گیری
مشاهده با کمک سه نفر انجام میگیرد. یک نفر در عرض خیابان وضعیت عابران پیاده را یادداشت میکند و دو نفر پس از چهارراه با استفادهاز توقف رانندگانی که برای عابران پیادهاجازه حرکت قائل نشدند پرسشنامه را پر میکند. چهارراه خیام را برای نمونه گیری انتخاب کرده و در مدت شش روز نمونه گیری صورت گرفت.
-2-3مشخصات راه و مکان نمونه گیری
در این راه با استفادهاز روش شمارش 15 دقیقهای وسایل نقلیه تعداد وسایلی را که در یک ساعت از محل چهارراه مورد نظر حرکت میکنند را برآورد کرد و در روزهای نمونه گیری یادداشت میگرد[5,6] واضح است که به سبب تغییرات حجم وسایل نقلیه در معابر
