بخشی از مقاله
- چکیده:
گرایش به انواع موادمخدر که عادت آن به صورت اعتیاد درمی¬آید و دارای انواع گوناگونی می¬باشد که اثرات آنها بر خانواده، اجتماع و اقتصاد یک جامعه و در سطح کلان یک کشور بسیار عمیق است.
اعتیاد یکی از پیچیده¬ترین آسیب¬های اجتماعی است که درمان و نوع برخورد در آن بسیار دشوار است، مسائل فردی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در درمان و روشهای پیشگیری آن بسیار اثرگذار است که باید مورد بررسی همه¬جانبه قرار گیرد.
موضوع این تحقیق علل اعتیادزدگی معتادین در حال ترک در کمپ¬های تهران می¬باشد که دارای اهداف کلی علل گرایش افراد به اعتیاد، و علل اعتیادزدگی معتادین، به منظور پیگیری و افزایش عوامل دلزدگی از مواد و کاهش گرایش به موادمخدر می¬باشد.
و اهداف جزئی آن که شامل بررسی و شناخت عوامل فردی، عوامل خانوادگی، عوامل اقتصادی، و عوامل اجتماعی می¬باشد.
همانطور که در بالا اشاره شد جامعه آماری این تحقیق معتادین در حال ترک در کمپهای تهران می¬باشد که در این تحقیق تمام جامعه آماری ما مذکر می-باشند.
تعداد نمونه¬گیری که مورد تحلیل قرار گرفته¬اند 25 نفر می¬باشد که از روش پیمایشی و پرسشنامه استفاده شده است.
تعداد فرضیات این تحقیق 20 فرضیه به عنوان نمونه:
- به نظر می¬رسد بین سن و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین تحصیلات و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین طرد خانواده و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین احساسات و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
و به همین ترتیب 20 فرضیه ما ساخته شد. و متغیر مستقل در این جا سازه ما «اعتیادزدگی» و متغیرهای وابسته که شامل: سن، تحصیلات، وضعیت اشتغال، وضعیت تأهل، محل سکونت، مدت عضویت در N.A، میزان مصرف، نوع مصرف، دوستان معتاد و ...
نتیجه¬ای که می¬توان از این تحقیق گرفت این موضوعات می¬تواند باشد:
- بین ترس از مرگ و گرایش به ترک موادمخدر رابطه معناداری وجود دارد.
- بین افت اعتبار فردی و گرایش به ترک موادمخدر رابطه معناداری وجود دارد.
- بین خروج اراده زندگی از دست فرد و اعتیادزدگی فرد در حال ترک رابطه معناداری وجود دارد.
و مسائلی از این قبیل باعث گرایش فرد به ترک موادمخدر و رجوع آنان به انجمن معتادین گمنام (Narcotics Anonymous) می¬گردد.
فصل اول:
کلیات پژوهش
1- مقدمه
اعتیاد یک معضل اجتماعی است و تمامی جنبه¬های زندگی فیزیکی، روانی و روابط اجتماعی را تحت تأثیر قرار
می¬دهد.
در سال 1290 شمسی اولین قانون ممنوعیت مصرف موادمخدر در ایران تصویب شد و به دنبال آن با فشارهای بین¬المللی و گروههای مذهبی و مردمی مبارزه با اعتیاد چندین سال بعد قانون منع کشت خشخاش نیز به تصویب رسید و در سال 1374 پلیس بین¬الملل، ایران را از لحاظ کشف موادمخدر در دنیا در مقام اول معرفی کرد.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با مصوبه شورای انقلاب در سال 1359 مصرف موادمخدر را جرم تلقی کرد و عاقبت مصرف¬کنندگان، منتهی به زندان یا اردوگاههای بازپروری می¬باشد.
با پشت سرگذاشتن یک سده از وضع قوانین و فعالیت¬های گروههای مبارزه با موادمخدر اینک ما شاهد افزایش روزافزون تعداد مصرف¬کنندگان موادمخدر در جامعه مخصوصاً جامعه¬های بزرگ مثل شهرها هستیم که البته و متأسفانه این پدیده به جامعه¬های کوچکتر مثل روستاها نیز کشیده شده است.
در دهه اخیر با به وجود آمدن انجمن معتادین گمنام در ایران و ایجاد کمپ¬های متعدد گام بزرگی در امر مبارزه با مواد مخدر برداشته شده است.
2- بیان مسأله
موادمخدر و اعتیاد بلای ویرانگر خانواده و جامعه و مخرب¬ترین عامل روح و روان آدمی است که پیشگیری از اعتیاد بروز جرائم دیگر را کاهش می¬دهد و برای آن که بیشتر به ماهیت این موضوع برسیم ابتدا نگاهی گذرا به تعریف موادمخدر، اعتیاد و معتاد داریم.
ماده مخدر به هر ماده¬ای غیر از آب و غذا می¬گویند که وقتی وارد بدن موجود زنده می¬گردد ساختار و کارکرد آن را تغییر می¬دهد و وابستگی جسمانی به ماده مخدر «اعتیاد» نام دارد و معتاد کسی است که در اثر مصرف مکرر و مداوم، متکی به ماده مخدر یا دارو شده باشد در واقع معتاد کسی است که در نتیجه استعمال متمادی دارو در بدن وی حالت اکتسابی ایجاد شده به شیوه¬ای که مصرف مکرر ماده مخدر موجب کاسته شدن تدریجی اثرات آن گردد از این رو پس از مدتی فرد معتاد مقادیر بیشتری از دارو را می¬تواند بدون بروز ناراحتی تحمل کند و درصورتی که دارو به او نرسد اختلالات روانی و جسمی در او ایجاد می¬شود. شایان ذکر است در سالهای اخیر به فرد معتد، بیمار اطلاق می¬گردد نه مجرم.
از عوامل مؤثری که باعث گرایش افراد به اعتیاد می¬گردد می¬توان از هفت مورد زیر نام برد: معاشرت با دوستان ناباب، لذت¬جویی و دردگریزی، فقر اقتصادی، فقر فرهنگی، رفاه مادی، ساختار نامناسب خانوادگی و بیکاری.
آمار و ارقام در ایران نشان می¬دهد که بخش اصلی زندانیان کشور را معتادان یا قاچاق¬چیان موادمخدر تشکیل می¬دهند.
سالانه 5 درصد به جمع معتادان کشور افزوده می¬شود در حالی که سازمان بهزیستی کشور تنها توان مداوای 2 درصد معتادان را دارد. روزانه 600 نفر در رابطه با موادمخدر در کشور دستگیر می¬شوند و ماهانه 100 نفر به دلیل سوءمصرف موادمخدر می¬میرند.
بررسی¬ها نشان داده است که جمعیت معتادان در ایران هر 10 سال 2 برابر می¬شود، در ضمن تحقیقات نشان داده است که سالانه 812 تن تریاک و 6/29 تن هروئین و مرفین میزان مصرف در ایران است؛ در سالهای اخیر این افزایش، بیشتر از رشد جمعیت است. دیدگاه¬های مختلف در برابر اعتیاد موضع¬گیری مختلفی دارند از جمله براساس دیدگاه «تضاد» اعتید به عنوان واکنشی است به نابرابری¬های اجتماعی پایداری که توسط نظام سرمایه¬داری تحمیل می¬شود. درچنین وضعیتی فرودستان جامعه برای فرار از ستمدیدگی و ناکامی توسط نابرابری¬هایی که تجربه می¬کنند به موادمخدر روی می¬آورند.
«کنش متقابل¬گرایی» بر اهمیت تعاریف و برچسب¬زنی که بر معانی اجتماعی متمرکز می¬شود و بر اعتیاد پیوند می¬خورد، تأکید می¬کند. اگر نخستین تجربه اعتیاد خوشایند باشد، احتمال تکرار می¬رود و فردی که به دفعات اقدام به این کار کند، احتمال خوردن برچسب به او به عنوان «معتاد» زیاد است.
«دیدگاه زیست¬شناختی» به نقش ژنتیک (ارث) و گرایش فرد به مصرف ماده مخدر تأکید می¬کند، پژوهشگران بر این باورند که فرزندان معتادان، 50 درصد شانس معتادشدن را دارند. تبیین¬های «روان¬شناختی» به گرایش برخی از انواع شخصیت¬ها به مصرف موادمخدر تأکید دارد مخصوصاً افرادی که آمادگی برای اضطراب دارند، احتمال بیشتری دارد که برای آرامش و دستیابی به اعتماد به نفس و تسکین تنش خود به مصرف مواد مخدر روی بیاورند.
حال با بیان این مسائل این سؤال مطرح می¬گردد که چه عواملی باعث بروز پدیده اعتیادزدگی در معتادین می¬گردد و آنان سعی در ترک موادمخدر دارند و به کمپ¬ها مراجعه می¬کنند؟
از عواملی که باعث می¬شود معتادین قصد ترک موادمخدر را نمایند از موارد زیر می¬توان نام برد:
الف) بروز رفتارهای ضداجتماعی: فرد معتاد برای دستیابی به موادمخدر دست به انجام هر کاری از قبیل دزدی، خیانت، دروغگویی و ... می¬گردد و فرد بیمار هنگامی که چشم باز می¬کند و خود را در منجلاب می¬بیند قصد ترک موادمخدر را می¬نماید.
ب) افراد معتاد اصولاً از جامعه جدا شده و انزواطلبی و خودخواهی پیشه می-نمایند اما این جدایی از جامعه برای افراد که فطرتاً گرایش به زندگی اجتماعی را دارند مشکل است.
ج) یکی دیگر از عواملی که باعث می¬شود فرد از موادمخدر بیزار گردد ناتوانی در رویارویی با مسائل زندگی آنطور که هست می¬باشد.
د) از دیگر عوامل می¬توان احساسات را نام برد احساساتی از قبیل وجدان، قدرت دوست داشتن.
ه) آوارگی، طرد از خانواده، طرد از جامعه از عوامل مؤثر در ترک موادمخدر است.
م) بسیاری از معتادان همیشه ترس از زندانی شدن و ریختن آبروی خود را دارند و برای اینکه آبروی خود و خانواده را حفظ نمایند و با نیروی انتظامی برخورد ننمایند به سوی بهبودی می¬روند.
ر) طبق آمار درج شده تعدادی از افراد معتاد به دلیل سوءمصرف و یا مصرف سرنگهای آلوده طعم تلخ مرگ را چشیده¬اند و ترس از مرگ در بیماران دیگر باعث می¬شود افراد به سمت بهبودی پیش روند.
این عوامل از عمده¬ترین عواملی است که در مورد افراد معتادی که به سمت ترک موادمخدر گرایش پیدا می¬کنند.
انجمن معتادان گمنام در جولای سال 1953 تشکیل شد و اولین جلسه آن در جنوب کالیفرنیا برگزار گردید و در سال 1972 انجمن تشکیل دفتر خدمات جهانی N.A در لوس¬آنجلس را داد و گشایش این دفتر، هدفمندی و اتحادی که بدان نیاز بود برای انجمن به ارمغان آورد.
وجود دفتر جهانی باعث تثبیت و رشد انجمن گردید.
معتادین گمنام یک انجمن غیرانتفاعی از زنان و مردانی است که اعتیاد به موادمخدر مشکل اصلی زندگیشان بوده است. این انجمن متشکل از معتادانی است که در حال بهبودی هستند و اکنون به گرد هم می¬آیند تا به کمک هم¬پاکی خود را حفظ کنند این برنامه پرهیز کامل از هرگونه ماده مخدر است تنها لازمه عضویت در این انجمن تمایل به قطع مصرف موادمخدر است.
در معتادان گمنام هیچ شرط و شروطی وجود ندارد به هیچ سازمانی وابسته نیست حق عضویتی ندارد و با هیچ سازمان سیاسی، مذهبی و یا انتظامی ارتباطی ندارد، هرگز تحت نظر نبوده و نیست هرکس مایل باشد بدون درنظر گرفتن سن، مذهب و نژاد و جنسیت می¬تواند به انجمن بپیوندد. در انجمن از ابزاری که معتادان در حال بهبودی به کمک آن، زندگی بدون موادمخدر را در N.A آموخته¬اند استفاده می¬شود، قدم¬های دوازده¬گانه، ابزار مثبتی هستند که بهبودی را ممکن ساخته¬اند.
هدف اصلی انجمن¬ها پاک ماندن و رساندن پیام بهبودی به معتادی است که هنوز در عذاب است و مشکل مشترک اعضا اعتیاد است که باعث اتحاد اعضا گردیده است.
3- اهداف تحقیق
اهداف کلی:
بررسی و شناخت علل دلزدگی از موادمخدر در بین معتادین در حال ترک در انجمن معتادین گمنام به منظور افزایش عوامل اعتیادزدگی و کاهش معتادین در سطح جامعه.
اهداف جزئی:
الف) بررسی و شناخت عوامل فردی در امر اعتیادزدگی از قبیل افت اعتبار فردی، ناتوانی در برابر مسائل زندگی آن طور که هست، ترس از مرگ،
ب) بررسی و شناخت عوامل خانوادگی در امر اعتیادزدگی از قبیل مشکلات اقتصادی در خانواده، تهدید به اخراج از منزل توسط همسر و والدین
ج) بررسی و شناخت عوامل اجتماعی در امر اعتیادزدگی از قبیل تهدید به اخراج از محل کار، دوری از اجتماع، طرد اجتماعی
4- ضرورت¬های تحقیق
الف) ضرورت¬های کاربردی:
یکی از معضلات عمده جهانی که کشور ما نیز با او درگیر می¬باشد در حال حاضر مسئله اعتیاد است. اعتیاد عامل بروز بسیاری از آسیب¬های اجتماعی، نابسامانی¬های خانوادگی و فردی می¬باشد که مانند یک سم و آفت ریشه در جامعه دوانده است و دارای عوارض مختلفی مانند عوارض جسمی، روانی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی است، که صدمات جبران¬ناپذیری را بر پیکره افراد در سطح کلان به جامعه می¬زند که باید با برخوردهای منطقی با آن به مبارزه بپردازیم یکی از این برخوردها یا راهکارهای ارائه شده که مورد استقبال بی¬نظیری قرار گرفته است انجمن معتادین گمنام (N.A) است. اما مطالعات زیادی انجام نشده و لازم است مانند این بخش انجام شود تا به راهکارهای عملی دست یابیم و تقاضای موادمخدر را کاهش دهیم.
ب) ضرورت نظری:
از نظر دورکیم جرم عملی است که واکنش جامعه را به صورت مجازات درپی دارد. حال باید دید که برای پدیده اعتیاد جامعه چه مجازاتی را در نظر گرفته است و آیا این مجازات¬ها تأثیری داشته است.
ما در این جا سعی داریم که به این مسئله بپردازیم که اعتیاد به موادمخدر در انواع مختلف و نوع گرایش به این مواد که باعث سست شدن پایه¬های فردی، زندگی خانوادگی و در سطح بزرگتر نیز باعث رسوخ ریشه¬های جامعه می¬شود را می¬تان با نظریه¬پردازی و سپس ایجاد رابطه درست بین فرد و اجتماع و خانواده و پیدا کردن بستر مناسب و آموزش هنجارهای اجتماعی سعی در پاکسازی خانواده¬ها از این پدیده خانمانسوز نماییم.
5- فرضیات
- به نظر می¬رسد بین سن و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین تحصیلات و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین اشتغال و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین محل سکونت و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین طرد خانواده و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین مشکلات روحی و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین مشکلات خانوادگی و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین مشکلات اقتصادی و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین مشکلات اجتماعی و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین ترس از مرگ و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین خارج شدن اراده زندگی از دست فرد و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین احساسات و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین طرد خانواده و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین ناامیدی منجر به خودکشی در معتادین و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین ناتوانی در رویارویی با مسائل زندگی آن طور که هست و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین اخراج از محل کار و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین فقر مالی و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین سستی پیوندهای عاطفی در طول بیماری و اعتیادزدگی معتادین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین رتبه تبهکاری و اعتیادزدگی معتدین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
- به نظر می¬رسد بین تأهل و اعتیادزدگی معتدین در حال ترک رابطه معناداری وجود داشته باشد.
6- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای تحقیق
تعریف نظری سن: منظور از سن سال تولد فرد می¬باشد که بنابر اظهار فرد با معرف سال سنجیده شده و از سه طبقه زیر خارج نیست:
- کمتر از 21 سال
- بین 21 تا 24 سال
- 24 سال و بالاتر
تحصیلات:
نظری: منظور مدرکی است که از طریق آموزش و پرورش رسمی به فرد اعطا می¬شود.
عملی: منظور از تحصیلات سطح سواد فرد است که تا چه مقطعی درس خوانده در این تحقیق از سه مورد زیر خارج نمی¬باشد.
- بیسواد تا سیکل
- متوسط و دیپلم
- دیپلم و بالاتر
اشتغال
نظری: منظور از اشتغال این است که کاری که فرد انجام می¬دهد و در قبال آن دستمزد دریافت می¬کند.
عملی: کاری که فرد انجام می¬دهد شغل آن است که در این امر از سه طبقه زیر استفاده شده است.
شغل
- دولتی
- آزاد
- سایر
تأهل: منظور از تأهل این است که آیا فرد ازدواج کرده است یا خیر.
عملی: وضعیت تأهل فرد موردنظر است که سه مورد زیر در این تحقیق مدنظر است.
تأهل
- مجرد
- متأهل
- سایر
وضعیت مسکن
نظری: منظور این است که جایی که فرد زندگی می¬کند متعلق به چه کسی است.
عملی: در این جا منظور این است که محل زندگی فرد متعلق به خود است یا دیگری و یا سایر مواد.
وضعیت مسکن
- شخصی
- استیجاری
- سایر
منطقه سکونت
نظری: منطقه محل سکونت براساس طبقه¬بندسی شهرداری مدنظر است.
عملی: منظور یکی از مناطق 22گانه تهران و حومه تهران می¬باشد.
منطقه سکونت
- مناطق 1 تا 10
- مناطق 11 تا 22
- حومه تهران
مدت عضویت
نظری: منظور از عضویت مدت زمانی است که فرد مراجعه کرده است.
عملی: مدت زمانی است که فرد برای ترک مواد به N.A مراجعه کرده است که در این مورد سه طبقه زیر مدنظر است.
مدت عضویت
- کمتر از 21 روز
- بین 21 تا 42 روز
- 42 روز و بیشتر
مواد مصرفی: نظری: منظور این است که در بین مواد مخدری چون تریاک، حشیش، هروئین و کراک کدام ماده را مصرف می¬کردند.
عملی: در این تحقیق سه طبقه زیر مدنظر است:
مواد مصرفی
- کراک
- تریاک
- سایر
میزان مصرف: نظری: منظور مقداری از موادمخدر است که فرد روزانه مصرف می¬نموده که دارای مؤلفه¬هایی نظیر گرم، سوت، سنگ و ... می¬باشد.
عملی:
میزان مصرف
- 1 گرم و کمتر
- بین 2 تا 5 گرم
- 5 گرم و بیشتر
مشکلات فردی: نظری: به مشکلات روحی و روانی، اجتماعی و خانوادگی گفته می¬شود که فرد در طول مدت بیماری با آنها دست به گریبان است مانند: ترس از مرگ، خروج اراده زندگی از دست فرد، ناتوانی در رویارویی با مسائل زندگی، تهدید به اخراج از منزل، تهدید به اخراج از محل کار، افت اعتبار فردی، خودکشی و ....
عملی: در این تحقیق از سه طبقه زیر مشکلات فردی خارج نمی¬باشد.
چند مرتبه در طول مدت بیماری ترس از مرگ به سراغ شما آمده
- هیچگاه
- 1 تا سه مرتبه
- چهار مرتبه و بیشتر
مشکلات روحی:
- در طول مدت بیماری هیچگاه ترس از مرگ به سراع بیمار نیامده است.
- در طول مدت بیماری بین 1 تا 3 مرتبه ترس از مرگ به سراغ بیمار آمده است.
- در طول مدت بیماری چهار مرتبه یا بیشتر ترس از مرگ به سراغ بیمار آمده است.
تهدید به اخراج در محل کار:
- در طول مدت بیماری هیچگاه
- در طول مدت بیماری بین 1 تا سه مرتبه
- در طول مدت بیماری چهار مرتبه و بیشتر
دوستان: نظری: منظور از دوستان افرادی هستند به غیر از خانواده که فرد با آنها ارتباط عاطفی و اجتماعی برقرار
می¬نماید و از آنها الگوبرداری می¬کند.
نظری: دوستان معتاد منظور دوستی که با موادمخدر آشنا می¬باشد و مصرف مکرر مواد را دارد.
عملی: در این تحقیق دوستان معتاد و آشنایی با موادمخدر به وسیله دوستان با دو طبقه زیر تحت نظرسنجی و آزمایش قرار گرفته شده است.
دوستان معتاد
- بله
- خیر
آشنایی با مواد به وسیله دوستان
- بله
- خیر
فصل دوم:
پیشینه پژوهش
1- مقدمه:
به طور کلی در طول تاریخ، بشر همواره به فکر تسکین دردها و آلام خود بوده و همیشه این فکر را در ذهن پرورانده که باید در زندگی به دنبال خوشی باشد و برای محقق ساختن این امر به طرق مختلف عمل نموده است.
امروزه افراد برای رفع ناراحتی و رنجهایی که در زندگی صنعتی با آن روبرو هستند به سمت موادمخدر گرایش پیدا کرده¬اند و یکی از اصلی¬ترین دلایل گرایش به موادمخدر خوشی کاذبی است که در اوایل مصرف به افراد می¬دهد. از جمله عواملی که باعث گرایش به مواد می¬گردد می¬توان از موارد زیر نام برد:
الف) دوستان ناباب
ب) بیکاری
ج) فقر فرهنگی
د) فقر اقتصادی
ه) لذت¬جویی و دردگریزی
و) عوامل فردی
ر) رفاه مادی
البته آثار و تبعات این معضل اجتماعی کم نیست و کلیه جوانب زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می¬دهد از جمله آثار اعتیاد می¬توان از مواردی چون:
الف) خوشی کاذب و خوش¬بینی زیاد
ب) پرگویی
ج) بی¬اشتهایی
د) عوارض اقتصادی، اجتماعی، فردی و فرهنگی
و) آسیب¬های جسمی و جنسی
ر) ایجاد شخصیت ضداجتماعی و درنتیجه بروز رفتارهای ضداجتماعی
و ... نام برد.
براساس آخرین آمار موجود در جهان 190 میلیون معتاد وجود دارند که 2 میلیون نفر از آنها در کشور ما حضور دارند.
در مورد این پدیده نظریات گوناگون و مختلفی وجود دارد و دیدگاههای مختلفی نظیر دیدگاه کنش متقابل¬گرایی، دیدگاه تضاد، دیدگاه روان¬شناختی، دیدگاه زیست¬شناختی و .... در مورد این موضوع نظریاتی ارائه کرده¬اند.
در انتها می¬توان نتیجه گرفت که شرایط مختلف باعث بروز این پدیده در فرد و در سطح گسترده¬تری در جامعه می¬شود و هر روزه شاهد آمار بالای آن در شهرهای مختلف مخصوصاً در کلان شهرهایی مثل تهران هستیم و این خود باعث رشد مسائل و پدیده¬های شوم دیگری می¬شود که با آن در ارتباط هستند مانند دزدی، خیانت و قتل و ... که کنترل و نظارت این پدیده و پیشگیری از بروز آن باعث جلوگیری از گسترش دیگر عوامل می¬شود.
2- تعاریف و اصطلاحات پایه و اساسی اعتیاد و موادمخدر
1/2- تعریف اعتیاد
اعتیاد یک بیماری زیست¬شناختی، روان¬شناختی و اجتماعی است عوامل متعددی در اتیولوژی سوءمصرف و اعتیاد مؤثر است که در تعامل با یکدیگر منجر به شروع مصرف و سپس اعتیاد می¬شوند عوامل مؤثر بر فرد، محیط فرد و کلیه عوامل و علل درهم¬یافته¬ای هستند که به یکدیگر تأثیر می¬گذارند. (on line 2)
اعتیاد مسمومیت حاد و مزمنی است که برای شخص یا اجتماع زیان¬بخش می-باشد و از طریق استعمال دارویی طبیعی یا صنعتی ایجاد می¬شود. (on line 1)
می¬توان گفت که اعتیاد یک نوع مسمومیت است که برای شخص دچار مشکل و عوارض فردی و اجتماعی می¬گردد.
درواقع می¬توان این طور بیان نمود که اعتیاد یک بیماری می¬باش که عوامل متعددی در آن تأثیر می¬گذارد این عوامل عبارتند از عوامل فردی، عوامل محیطی، عوامل ژنتیکی و ...