بخشی از مقاله
چکیده
وجود افراد معلول در جوامع بشری امری طبیعی است. با توجه به تغییرات سریعی که در نقش و تعداد معلولان در اجتماع بوجود آمده است، نمی توان مشارکت فعالانه آنها را در فعالیت های ورزشی نادیده گرفت. برنامه ریزی در راستای ارتقاء حضور معلولان در فعالیت های ورزشی مدارس، نیازمند شناسایی و رفع این موانع است.
با این هدف پژوهش حاضر با مطالعه ادبیات پژوهش در این زمینه و همچنین بررسی نظرات اساتید دانشگاه و کارشناسان با استفاده از تکنیک دلفی، موانع مؤثر بر عدم حضور معلولان در ورزش مدارس را شناسایی کرده و با استفاده از روش های آماری میزان تأثیر این موانع را تعیین نموده است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر معلول جسمی–حرکتی مقطع راهنمایی و متوسطه شهر ارومیه بوده اند.
نتایج بیانگر این است که موانع ساختاری - امکانات - ، مدیریت و برنامه ریزی و فرهنگی-اجتماعی از مهمترین موانع در این زمینه می باشند.که می توان با سرمایه گذاری در زمینه ساخت اماکن مورد نیاز و برنامه ریزی کارآمد، شاهد حضور فعال معلولین در فعالیت های ورزشی مدارس باشیم.
-1 مقدمه
وجود معلولیت در جوامع بشریقدمتی به بلندای پیدایش بشر دارد. غالباً فرد معلول را ناتوان می شمرند، حال آنکه معلولیت فرد،لزوماً او را ناتوان نمی کند - خالقی بابایی،. - 1390 میزان شیوع معلولیت در جهان انکار ناپذیر است؛ بنابرآمار سازمان بهداشت جهانی - WHO - از میان صدرصد جمعیت جهان، ده درصد آن را معلولین جسمی– حرکتی تشکیل می دهند
درکشور عزیزمان ایران به دلیل وجود مین های یادگارجنگ تحمیلی و آمار بالای تصادفات، معلولیت های مادرزادی و حوادث طبیعی، این پدیده سیر صعودی داشته و درصد بالایی را به خود اختصاص داده است
معلولیت، باعث تضعیف ماهیچهها، کاهش توانایی و استقامت بدن،کندی حرکت و اختلال در هماهنگی کار اندامهای مختلف فرد میشود. افسردگی و سرخوردگی در زندگی فردی و اجتماعی، ازآسیبهای شایع معلولیت به شمار میآید
فعالیت بدنی از ضروری ترین نیازهای معلولین محسوب می شود،که امروزه نقش تعیین کننده ای به خودگرفته و از یک وسیله تفریحی و درمانی پا را فراتر گذاشته و به عنوان عاملی درجهت تکامل نارسایی های جسمانی و روانی مدنظر است
ورزش از جمله فعالیت هایی است که معلولان را به جامعه معرفی می کند و می تواند نقش نیازها و موقعیت کنونی و آینده آنان را بیان نماید. و به عنوان وسیله ای حرکتی- درمانی می تواند نقش ارزنده ای در بهبودی و استقلال معلولان ایفا کند. به این سبب فعالیت های بدنی باید مورد توجه معلولان، مراقبان و به ویژه سازمان های مربوطه قرار گیرد
فراهم کردن بستر مناسب در زمینه ورزش جهت استفاده معلولین، بهترین عامل جذب و پذیرش اینگونه افراد در جامعه می باشد
مزیت عمده ورزش برای افراد معلول این است که آنها احساس سلامت، تندرستی و رضایت از زندگی میکنند بدین لحاظ شرکت آنها در فعالیت های ورزشی توصیه می گردد
نیاز به ورزش و تأثیر سلامتی آن در افراد معلول بسیار بیشتر از افراد سالم احساس می شود
امروزه برافراختن پرچم کشور عزیزمان ایران در میدان بین المللی و المپیک توسط معلولان، نشاط را به جامعه خصوصاً معلولان هدیه کرده است، که می تواند عاملی برای گرایش به این امر باشد.
لودویگ گوتمن1، ورزش را جهت به حرکت در آوردن بدن و پیشگیری از کسالت معلولان معرفی کرد. او عقیده داشت که ورزش نه تنها موجب نشاط و شادابی معلولان می شود بلکه اساسی ترین نقش را در بهبود این افراد دارد
بیور - 1989 - 2 در سمینار تربیت بدنی تطبیقی در آلمان اعلام داشته: که ورزش نقش مهمی در توانبخشی اجتماعی، روانی و جسمانی افراد معلول دارد. تحقیقات میهویک3 و دیگران نشان می دهد که تمرین و فعالیت های بدنی موجب کاهش تنش، افسردگی و عصبانیت در افراد معلول شده است.
نتایج یافته های آ نجلاکروفورد - 2008 - 4 نشان داد معلولین با اختلالات حرکتی که فعالیت ورزشی بیشتری دارند از کیفیت زندگی بهتری برخوردارند.
تأسیسات ورزشی مدارس، نقش مؤثری در توان بخشی، زندگی روزمره معلولین ایفا می کنند. فرد معلول نیازمند است که در مدرسه، بدن خود را به حرکت درآورده و به نرمش بپردازد، حرکات بدنی مفیدی انجام دهد و از این راه تجدید قوا نماید و در عین حال بر روحیه خود بیفزاید.
جیانگرکو - 1993 - 5 و لنیدستورم - 1994 - 6بیان داشته اند که هنگامی که حق انتخاب به جوانان معلول داده می شود آنها می خواهند در ورزش مدرسه شان و کمیته های مربوطه شرکت کنند زیرا این گونه فعالیت ها و مشارکت ها موجب ارتقاء درک پذیرش اجتماعی آنها می شود
بلایند و تیوب - 2007 - 9معتقدند بسیاری از بازده های اجتماعی و جسمانی از طریق شرکت در فعالیت های ورزشی انجام می شود که به علت عدم شرکت در این فعالیت ها از دست می روند. مؤسسه - 2002 - JRدر مقاله ای با عنوان تجربیات معلولان در دسترسی به فعالیت های ورزشی نوشت که از مهمترین موانع شرکت افراد معلول در این گونه فعالیت ها می توان به کمک های شخصی، حمایت های ساختاری و تجهیزاتی و ناکارآمدی ارتباطات با جامعه اشاره کرد
جانسون - 2007 - 10، در تحقیقی نتیجه گرفت که شرکت در هر نوع فعالیت ورزشی و تفریحی توسط افراد معلول بستگی به دوستی ها و روابط با دیگران دارد. حمایت قوی و دوستان و خانواده می تواند سبب شرکت در فعالیت های ورزشی به طور منظم شود. هالتزمن - 2007 - 11 مهمترین موانع در این زمینه کمبود امکانات و تجهیزات میداند.
جان کینسین - 2010 - 12 در تحقیقی در استرالیا مهمترین عوامل بازدارنده فعالیتهای ورزشی دانش آموزان را را کمبود امکانات، عدم فضای کافی در مدارس، نبود علاقه و مشکل تعامل با سایر دانش آموزان می داند. ویلهایت، موشت و تریدر - 1990 - 13 طی تحقیقات خود بیان داشته اند که ورزش کردن، سرگرمی محبوب یا فعالیت آرامبخش %76 از دانش آموزان معلول است.
عوامل بازدارنده، محدویت ها یا موانعی هستند که احتمالاً موجب کاهش میزان مشارکت و یا اصولاً عدم مشارکت افراد در فعالیت های مشخص می گردند.
