بخشی از مقاله
چکیده
انجام فعالیتهای بدنی و ورزش با توجه به وضعیت دانشآموزان جسمی و حرکتی اهمیت فوق العاده ای در نحوه یادگیری و ایجاد شادکامی و نشاط آنان دارد..زیرا معلولی که قادر به انجام بعضی از حرکات نیست با گذشت زمان توانایی اجرای آن حرکت را کسب میکند که باعث ایجاد احساس موفقیت در آنها شده و روحیه یأس و ناامیدی را از او دور مینماید. از طرفی با توجه به از دست دادن بخشی از بدن، با استفاده از روش های متناسب با ویژگی های این دانشآموزان میتوان فعالیتهای بدنی خاصی را یاد داد که می تواند باعث افزایش میزان اعتماد به نفس در اینگونه معلولین شود.
با توجه به این اهمیت و ضرورت، این تحقیق با هدف شناسایی روش های افزایش شادکامی و نشاط و سرزندگی به منظور افزایش انگیزه دانشآموزان جسمی و حرکتی آموزش و پرورش شهر تهران صورت گرفته است.روش تحقیق آمیخته و ترکیبی - تلفیق کیفی و کمی - از جمله انجام مصاحبه، مشاهده و تحقیق پیمایشی به منظور شناسایی انواع فعالیت های ورزشی، شیوه مناسب انجام فعالیت های ورزشی و راهکارها و راهبردهایی برای ایجاد شادکامی و انگیزش لازم در ساعات تربیت بدنی دانشآموزان جسمی و حرکتی استفاده شده است. جامعه ی آماری این پژوهش دانشآموزان چندمعلولیتی وجسمی حرکتی یکی از مجتمع های ستثنایی منطقه 5 بوده که از بین آنها تعداد 70 نفر به عنوان نمونه انتخاب و روش های طراحی شده برای آنان اجرا شد.
از جمله نتایج حاصله می توان به این یافته ها اشاره نمود: شناسایی ورزش های مناسب این گروه ، جلوگیری از رخوت و سکون، ایجاد درک مشارکت در فعالیت های جمعی و تیمی ،افزایش روحیه ورزش و انجام تمرینات ورزشی،افزایش آگاهی دانشآموزان نسبت به ورزش های جدید، تغییر نگرش معلمان نسبت به انجام فعالیت های ورزشی و ارزشگذاری به فعالیت های شادی بخش در زنگ ورزش. در پایان پیشنهاداتی ارائه شدکه می توان به همراهی معلم با دانشآموزان در زمان ورزش و تربیت بدنی ،ایجاد تنوع در فعالیت های ورزشی این دانشآموزان، بازنگری برنامه ورزشی و افزایش ساعات ورزشی اینگونه دانشآموزان، انجام ورزش های گروهی و استفاده از موسیقی و آهنگ های شاد و ملایم در زمان فعالیت های ورزشی به منظور ایجاد نشاط و انگیزه در درس تربیت بدنی.
مقدمه
در دنیای امروز با تحولات سریع علم و دانش ، تحقق اهداف متعالی آموزش و پرورش و لزوم توجه به روحیات و ویژگی های دانشآموزان ایجاب می کند که اداره امور مدارس مبتنی بر افزایش قدرت تصمیم گیری و رهبری ، انعطاف پذیری و روش های غیر متمرکز و مشارکت جویانه و مطابق با نیازهای اجتماعی ،شخصیتی و فیزیکی یا جسمانی باشد تا بتواند فضای عمومی مدرسه را پویا پرنشاط و فعال نموده و توانمندی ها و خلاقیت های مدیران،معلمان و دانشآموزان را به خوبی شکوفا و متجلی سازد. این موضوع برای دانشآموزان معلول جسمی و حرکتی که نیازهای ویژه از لحاظ فضای آموزشی ،شیوه یادگیری و حرکت و تربیت بدنی بسیار حیاتی است.یکی از مفاهیمی که برای این نوع دانشآموزان ضرورت اساسی دارد نشاط و شادکامی است.
شادی و شادکامی یکی از نیازهای اساسی زندگی و عاملی برای رشد و موفقیت است .مفهوم شادکامی اشاره به مفهومی دارد که برای همه و در هر زمان و مکان دست یافتنی می باشد. این واقعیت که ما میتوانیم شاد باشیم، ما آرزو داریم شاد باشیم و ما باید شاد باشیم، باعث شده است که شادکامی در جوامع به یک ارزش مبدل شود و اساس نظام بهزیستی همگانی را در جوامع ما تشکیل دهد - مک ماهون1، . - 2006 فرهنگ فارسی معین شادی را چنین تعریف می کند: در فرهنگ و ادب فارسی برای شادی مفاهیمی نظیر خوش وخرم، سرور ، تازگی، طراوت، شادمانی ، سر زندگی، زنده دلی، سبکی و چالاکی ، طرب، خرسندی، خجستگی ، کامروایی، رغبت درونی، ضد افسردگی و نظیر آن در نظر گرفته شده است - معین،. - 1381آیزنک» 2شادکامی را مجموع لذتها، منهای دردها و ترکیبی از حداکثر عاطفه مثبت به اضافه حداقل عاطفه منفی معرفی میکند.
به نظر او، افرادی که در معیارهای شادکامی نمره بالا میآورند، عموماً افرادی شاد، خوشبین و سالم و از این که وجود دارند راضی هستند، زندگی را با ارزش میدانند و با جهان در صلح و تفاهم هستند. برعکس، کسانی که نمره آنها کم میشود از نظر شخصیتی بدبین، غمگین و مایوس بوده و با جهان در تضاد هستند - «آیزنک ،1990؛ ترجمه فیروزبخت و بیگی، . - 46 : 1375 افراد شاد، احساس امنیت بیشتری میکنند، آسانتر تصمیم میگیرند، روحیه مشارکتی بیشتری دارند و نسبت به کسانی که با آنها زندگی میکنند، بیشتر احساس رضایت میکنند.
همچنین سلامت جسمانی و روانی آنها بیشتر است، طول عمر بیشتری دارند و از نظر شغلی و اجتماعی، موفقیتهای بیشتری کسب میکنند - فریش4، . - 2006 جامع ترین و در عین حال عملیاتی ترین تعریف شادمانی را وینهون - - 1988ارائه داده است.به نظر او شادمانی به قضاوت فرد از درجه یا میزان مطلوبیت کیفیت کل زندگی اطلاق می شود.به عبارت دیگر ،شادمانی به این معناست که فرد چقدر زندگی خود را دوست دارد - بخشایش و همکاران ،. - 1390 لغت نامه دهخدا شادی را چنین تعریف می کند: شادی حالت مثبتی است که در انسان به وجود می آید و در مقابل غم واندوه قرار دارد،شادی حالتی است که در مقابل سوگ قرار دارد و معمولا منجر به رفتاری می شود که به آن حالت شادی کنان گفته می شود یعنی فرد در حال شادی کردن است. - دهخدا،. - 1341
بررسی ها و مطالعات نشان می دهند شکست هایی که دانشآموزان جسمی و حرکتی در حین انجام حرکات اصلاح نشده ورزشی متحمل می شوند، باعث کاهش اعتماد به نفس ، انگیزه و نشاط و شادکامی آنها نسبت به حرکات ورزشی در فعالیت های ورزشی می گردد.شناخت وضعیت دانشآموزان چندمعلولیتی وجسمی حرکتی و داشتن آگاهی کامل و صحیح درباره ی دانشآموز و وضع جسمی و روحی او از وظایف معلمان و همچنین مدیریت است تا برنامه های متناسب با آن ها را طراحی و اجرا نماید.
با تو جه به شرایط موجود در زمان فعالیت های ورزشی و تربیت بدنی مدارس و وجود مسائلی از جمله : بی اهمیّت جلوه دادن ساعت ورزش، اختصاص دادن ساعات ورزش به دروس دیگر، کم بودن ساعت ورزش در بودجه بندی ساعات آموزشی، رخوت و کسالت دانشآموزان و مشکلات حرکتی و پایین بودن اعتماد به نفس و عزت نفس آنها ،نداشتن انگیزه کافی به دلیل شکست های متوالی ، کمبود نیروی انسانی برای جابجایی دانشآموزان با مشکلات معلولیتی و جسمی و حرکتی و خرابی آسانسور،عدم وجود تنوع در حرکات ورزشی، نبود نیروی انسانی متخصص و کارآمد تربیت بدنی، محیط خانواده و عدم آگاهی والدین از نوع ورزش های مورد نیاز این دانشآموزان سوال این است که چگونه می توان شادی و شادکامی را در دانشآموزان جسمی و حرکتی افزایش داد و این فعالیت چه تاثیری می تواند در افزایش انگیزش و نشاط و علاقه دانشآموزان برای شرکت در این ورزش ها شود چرا که تجربه ی تعدادی از معلمان و مشاهدات ما نشان می دهد آنها رغبتی به اجرای حرکات ورزشی ندارند و اکثرا ازانجام فعالیت های ورزشی سر باز می زنند.
در این تحقیق به دنبال این بودیم که با ایجاد تغییراتی در نوع فعالیت ها ، بهبود کیفیت وسایل ورزشی، ایجاد تنوع در حرکات ورزشی و مناسب سازی آنها با میزان توانمندی جسمی و ذهنی این دانش آموزان، تغییر فضا و و با استفاده از موسیقی ، شور و نشاط را به فعالیت های ورزشی و ساعات ورزش برگردانیم تا این کودکان نیز بتوانند از فواید بی شمار ورزش و تاثیر آن بر روی جسم و ذهن و روابط اجتماعی بهره مند گردند.در شکل شماره 1 علل ایجاد بی انگیزگی و بی نشاطی در دانشآموزان چند معلولیتی و جسمی و حرکتی در ساعات ورزش نشان داده شده است .
