بخشی از مقاله
چکیده
یکی از ویژگی های کشور های توسعه یافته وجود بازارها و نهاد های مالی کارآمد است که ضمن ایفای نقش مهم در اقتصاد زمینه ساز رشد اقتصادی و توسعه ی این کشور ها هستند .از آنجا که تغییرات قیمت سهام یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه در بورس اوراق بهادار تهران است و ارزش سهام موجود در بورس تحت تاثیر عوامل مختلف بویژه متغیر های کلان اقتصادی قرار دارد در این مقاله اثر متغیر های کلان اقتصادی بر شاخص قیمت سهام را مورد بررسی قرار داده ایم .
به علاوه، با کمک آزمون علیت گرنجر روابط علی بین متغیرهای کلان اقتصادی مورد نظر و شاخص کل قیمت سهام مورد بررسی قرار گرفته اند .با توجه به نتایج پژوهش توجه به شاخص های کلان اقتصادی در جهت نیل به اهداف بازار سرمایه ضروری به نظر می رسد. در حال حاضر صنایع خودروسازی در جهان به یکی از صنایع بزرگ تبدیل شده است. و لذا تمایل روز افزونی مبنی بر پیش بینی قیمت سهام در آن مشاهده می شود .صنعت خودرو در دنیا، یکی از راهبردی ترین صنایع می باشد و در ایران، بعد از صنعت نفت، بیشترین سهم را در تولید ناخالص ملی دارد .
در این مقاله رابطه بین قیمت سهام شرکت های گروه خودرو در بازار بورس تهران و متغیرهای نرخ ارز و شاخص بهای مصرف کننده، مورد بررسی قرار گرفته است .نتایج تحقیق نشان می دهد قیمت سهام این شرکت ها با نرخ ارز ,متغیرهای سود تقسیمی و درآمد واقعی شرکت ها، رابطه مستقیم و معنی دار و با شاخص بهای مصرف کننده رابطه معکوس دارد.
واژه های کلیدی :قیمت سهام ,بازار بورس ,متغیرهای کلان اقتصادی ,صنعت خودرو ,نرخ ارز ,شاخص قیمت
مقدمه
یکی از بازارهای اقتصادی و تاثیرگذار هر کشوری, بازارهای مالی است. بازار سهام نیز به عنوان مرکزی برای جمع آوری پس اندازها و نقدینگی بخش خصوصی از اجزای مهم بازارهای مالی بشمار می آید شاخص وسیله ای برای اندازه گیری و مقایسه پدیده هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی است. لذا بر مبنای شاخص میتوان تغییرات ایجاد شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره بررسی نمود شاخص قیمت سهام, هم از دید سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در سهام خاص و هم به عنوان یک شاخص اقتصادی از دید اقتصاد کلان در جامعه کاربرد وسیعی دارد.
بر مبنای تئوری های اقتصادی شاخص قیمت سهام می بایست منعکس کننده انتظارات آحاد اقتصادی از عملکرد آتی شرکت ها باشد در حالیکه سود شرکت ها سطح فعالیت اقتصادی را منعکس می کند. اگر شاخص قیمت سهام به درستی اطلاعات مربوط به روند آتی متغیر های اساسی را منعکس کند می توان از آن به عنوان یک متغیر پیشرو برای پیش بینی نوسان های فعالیت های اقتصادی استفاده کرد. بنابراین تعاملات پویا میان متغیر های کلان اقتصادی و شاخص قیمت سهام در تدوین سیاست های کلان اقتصادی یک کشور بسیار مهم است.
مطابق فرضیه ی بازارهای کارآمد, قیمت سهام یک قیمت تصادفی است به طوری که متغیرهای اساسی قادر به پیش بینی شاخص کل قیمت های سهام در کوتاه مدت نیستند - امیری, موسایی, مهرگان, نوسان قیمت سهام در تمامی بورس های دنیا نه تنها عادی بلکه روزمره است زیرا قیمت سهام و سایر گونه های اوراق بهادار نمایانگر تمامی عوامل تاثیر گذار درونی و بیرونی است بنابراین هر گاه دگرگونی خاصی در عوامل تاثیر گذار بوجود آید بازتاب آن بر روی قیمت سهام مشاهده میگردد.
اولین و مهمترین عامل موثر بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار, شاخص قیمت سهام است از این رو شناسایی عوامل موثر بر قیمت سهام با اهمیت است امروزه بازار های بورس نه تنها از پارامترهای اقتصاد کلان, بلکه از بسیاری عوامل دیگر متاثر می شوند. تعدد و ناشناخته بودن عوامل متعدد در بازار بورس معمولا موجب عدم اطمینان و افزایش ریسک در زمینه ی سرمایه گذاری میشود.
در حال حاضر بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر قیمت های سهام, یکی از موضوعات مورد توجه دانشگاهیان و سرمایه گذاران است. به طور کلی اعتقاد بر این است که قیمت سهام توسط برخی از متغیرهای کلان اقتصادی مانند تغییرات قیمت نفت, نرخ تورم, نرخ ارز, نرخ بهره و حجم نقدینگی تعیین میشود صنعت خودرو در ایران، بعد از صنعت نفت، بیشترین سهم را در تولید ناخالص ملی کشور دارا بوده و در بورس، دارای بازدهی سهام بالایی میباشد. با توجه به اهمیت این صنعت، سهام های گروه خودرو در بورس، مورد استقبال بسیاری از سرمایه گذاران قرار گرفته است.
لذا شناخت عوامل موثر بر سهام این شرکت ها، می تواند سرمایه گذاران را، در تصمیمات سرمایه گذاری، جهت انتخاب ترکیب مناسب دارایی های مالی، یاری رساند. در این مقاله، تلاش شده است تا رابطه بین متغیرهای نرخ ارز و شاخص بهای مصرف کننده با قیمت سهام شرکت های گروه خودرو فعال در بورس تهران، مورد بررسی قرار گیرد.
لذا این تحقیق، به دنبال پاسخ به این سوال می باشد: نرخ ارز و شاخص بهای مصرف کننده چه رابطه ای با قیمت سهام شرکت های گروه خودرو پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارند؟ بدین منظور، اثر متغیرهای نرخ ارز به دلار، شاخص بهای مصرف کننده، به عنوان متغیرهای اصلی و سود تقسیمی شرکتها، درآمد واقعی شرکت - عوامل درونی تاثیرگذار بر شرکت - بر قیمت سهام 31 شرکت از گروه خودرو عضو بورس تهران، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.
مروری بر مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مهم ترین عامل تاثیرگذار بر تصمیمات سرمایه گذاران در بورس، شاخص قیمت سهام میباشد. به دلیل گستردگی عوامل موثر بر شاخص قیمت بورس، در این پژوهش تنها به بررسی مبانی نظری موضوع مبنی بر متغیرهای اساسی تعیین کننده شاخصکل قیمت سهام در بلند مدت پرداخته ایم. هر کدام از متغیرهای کلان اقتصادی مورد استفاده در این مقاله از لحاظ تئوریکی و تجربی بر روی بازده سهام دارای اثر می باشند.
در اینجا توضیح بیشتری راجع به اثر هر کدام از این متغیرها بر روی بازده سهام ارائه می شود در ادامه مباحث نظری مربوط به نرخ ارز و شاخص کل قیمت سهام را مورد بررسی قرار می دهیم. در نهایت رابطه تولید ناخالص داخلی و شاخص کل قیمت سهام را تشریح می کنیم. صنعت خودرو، با قدمتی فراتر از یک قرن، در سطح جهان و ارتباطات پسین و پیشین گستردهای که با سایر صنایع دارد، از جایگاهی مهم در برنامهریزیهای توسعه صنعتی کشورها - به ویژه کشورهای در حال توسعه - برخوردار است و این امر سبب شده تا لقب صنعت صنعتها را از آنخود سازد.
صنعت خودرو، پس از صنعت نفت و بانکداری سومین صنعت جهان محسوب میشود و یکی از مهمترین منابع درآمد مالیاتی دولتها، در جهان به حساب میآید. تا سال 2008 بالغ بر 8 میلیون نفر در جهان، به طور مستقیم و بیش از 50 میلیون نفر، به طور غیرمستقیم در این صنعت اشتغال داشته اند این صنعت بعنوان یکی از راهبردی ترین صنایع حجم بسیار بالایی از اقتصاد ملی کشورها را تشکیل میدهد. شرکتهای خودروسازی به دلیل جایگاه ویژه ای که در اقتصاد کشور دارند همراه با تاس یس بازار بورس در ایران، وارد این بازار شده اند.
آمارهای مربوط به بازار بورس نشان می دهد در سال 1389 رشد شاخص کل بازدهی بورس 5.84 درصد و شاخص بازدهی صنعت 5.86 درصد بوده است. در حالیکه صنعت خودرو، که از جذاب ترین بخش ها برای فعالان بازار سرمایه است، نرخ بازدهی بالاتر از شاخص کل بورس و شاخص کل صنعت داشته است .این موضوع پتانسیل بالای این صنعت، برای رشد و سرمایهگذاری را نشان میدهد.
حجم پول:دیدگاه مکاتب مختلف در خصوص چگونگی اثرگذاری تغییر در حجم پول بر متغیرهای حقیقی اقتصادی و همچنین قیمت کالاها و دارایی ها متفاوت است. اما همه بر این موضوع اتفاق نظر دارند که تغییر در حجم پول در بلندمدت منجر به تغییر قیمت کالاها و دارایی ها از جمله قیمت سهام می شود نرخ بهره:یکی از ابزارهای سیاست پولی که توسط بانک مرکزی مورد استفاده قرار می گیرد نرخ بهره است. چنین فرض می شود که نرخ بهره دارای رابطه منفی با بازده سهام است. بر اساس مدل ارزشیابی سهام، زمانی که نرخ بهره افزایش پیدا میکند ارزش جریان نقدی بعد از تنزیل شدن کمتر میشود. بنابراین تمایل به سرمایه گذاری همانند بازده سهام کاهش مییابد.
نرخ تورم:تورم به عنوان یکی از مهم ترین متغیرهای اقتصادی اثرگذار بر قیمت سهام، از دیرباز مورد توجه بوده است. رابطه میان تورم و بازده های سهام از جمله مباحث جدال برانگیز میان محققان است. تعادل در بازار بر اساس ارزش های اسمی پدید نمی آید و سرمایه گذاران تورم را به عنوان یکی از مهم ترین متغیرهای کلان اقتصادی اثرگذار در تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در نظر می گیرند.
اگر تورم به خوبی قابل پیش بینی شدن باشد، سرمایه گذاران به سادگی درصد افزوده ای را به عنوان تورم به بازدهی مورد انتظار خود می افزایند و بازار به حالت تعادل می رسد. بنابراین، تا زمانی که تورم قابل پیش بینی است دیگر یک سرچشمه ناپایداری و بی اطمینانی وجود ندارد. در شرایط تورمی به طور متوسط سود اسمی شرکت ها پس از مدت زمانی افزایش می یابد. در واقع سودآوری افزایش نیافته، بلکه سود اسمی تحت تأثیر تورم افزایش یافته است. زمانی که سود اسمی افزایش می یابد، قیمت اسمی سهام نیز افزایش خواهد یافت. اثر دیگر تورم این است که موجب کاهش ارزش ذاتی هر سهم می شود.
