بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی بعد تصور از خود در دختران نوجوان افسرده و غیر افسرده با استفاده از آزمون اندریافت موضوع از نقطه نظر بهنجار و نابهنجاراست. با این آزمون ،یکپارچگی شاخصه های تحولی افسردگی نوجوان و بزرگسال با یک رویکرد روانپویشی ،جهت سنجش تفاوت نوجوان افسرده و فاقد افسردگی و تعیین تصور آنان از خود مورد بررسی قرار می گیرد. جامعه آماری این پژوهش شامل313 دانش آموزان دختر مقطع اول دبیرستان 17-16 - سال - ،شهرستان جوین بودند که با آزمون سلامت روانی رفتاری آموزش وپرورش - - 1387 غربال شدند . سپس با توجه به نتایج ، تعداد 30 نفر - 15 نفر دارای علایم افسردگی و 15 نفر فاقد علایم افسردگی - در دوگروه ملاک و گواه جایگزین شدند.
سپس سه لوح 9GF، 12BG و 19 آزمون اندریافت موضوع به شکل کیفی جهت تشخیص علائم بکارگرفته شد.یافته های پژوهش نشان داد که علائم تشخیصی در بعد تصور و نگرش به خود در دو گروه متفاوت است. نگرش به خود در گروه گواه ،اغلب توأم با تنهایی، بدبینی، آسیب زایی به خود و نیز پایانی نافرجام بود. در حالیکه، تصور از خود در گروه ملاک فاقد افسردگی،همراه با احساسات و اتفاقات خوب، سرسبزی، طبیعت و پیوستن به طبیعت بود. این تفاوت ها مشخص نمود که نگرش گروه ملاک بیشتر منفی و گروه گواه مثبت است.
کلمات کلیدی : آزمون اندریافت موضوع، تحلیل کیفی داستان ها، آزمون سلامت روانی رفتاری آموزش و پرورش، لوح های 9GFو12BGو 19، بعد تصور از خود .
مقدمه
افسردگی دوره نوجوانی موضوعی بحث برانگیز است.برخی مؤلفین آن را در چارچوب تحولات بهنجار نوجوان توجیه می کنند، حال آنکه، برخی دیگر علاقمندند که آن را بر اساس یک فرایند ناصحیح ،به ویژه در رده سایکوتیک، تعریف کنند. ولیکن، بهتر است که این موضوع را با دو جلوه مشاهده کنیم: افسردگی یا حساسیت به افسردگی در چارچوب تحولات بهنجار دوره نوجوانی و نیز افسردگی واقعاًمرضی که مشابه افسردگی بزرگسال می باشد. - امانوئلی و آزولی، . - 63:2009 تفاوت این دو نوع ، در مدت زمان و شدت همراهی علائمافسردگی با نوجوان است.مشکل تشخیص اختلالا عاطفی در کودکان و نوجوانان - که معمولاً در یک پیوستار بین بهنجار و نابهنجار قرار می گیرد - ، فقط با یک نظر تحولی قابل حل است.
اینکه تشخیص دهیم که دانش آموز نوجوان افسردگیش مرضی است، به ما کمک می کند که اقداماتی در جهت رفع اُفت تحصیلی و ارتباطات اجتماعی او انجام دهیم . تفکیک تشخیص بهنجار از نابهنجار ، می تواند هم با روش کمی و هم با روشکیفی صورت می گیرد.در این پژوهش ما باشیوه کیفی به این مبحث پرداخته ایم . با توجه به اینکه تشخیص اختلالات، اکثرا بر اساس آزمون های عینی و بر اساس محورهای DSM صورت می گیرد ، از آزمون TAT، که تصویری یکپارچه و منسجم از کل شخصیت ارائه می دهد، استفاده نمودیم .کاسترو - 2006 - در مورد تشخیص علائم فوق الذکر در آزمون TAT ، توضیحات خودرا در5 سطح - تصور از خود و نگرش به آزمون ، ارتباط با واقعیت، شکل و ظاهر داستان ،،موضوع و رابطه موضوعی و نیازها ، مکانیسم های دفاعی - مطرح نموده است .
وی سطح تصور از خود را چنین بیان می کند: ویژگی های بسیار متعارف آن، یک دیدگاه منفی نسبت به خود و یک فقدان حرمت خود هستند. که با این ضعف ها، فرد افسرده، بازخوردهای شخصیش، تصمیم گیریهایش و رفتارهایش را به شیوه منفی و بدبینانهای ادراک کرده است. که نتیجه آن در رابطه با دیگری، این است که خودش را منزوی می بیند، و توان دلبستگیش راموقتاً از دست می دهد. و همچنانکهمُروال - 1982 - 1 متذکر می شود، گویا خودش را در تعامل با دیگری، در وابستگی و انفعال جای می دهد. چنین بازخورد منفی نسبت به خود، در سطح عاطفی، باعث احساسات منفی نسبت به خود، احساس شرم و گناهکاری، و نیز واکنش های نشان دهنده اضطراب و تحریک پذیری خواهد شد.
از لحاظ انگیزشی، افسردگی خودش را بوسیله تحلیل توان و نیروی روانی، و تمایلاتوِل کردن و انفصال نشان می دهد. و یا حتی آنچنان مشکلات او را رنجور و بی رمق کرده، که ایده خودکشی نیز به ذهن فرد افسرده خطور می کندمُروال. معتقد است که نگرش نسبت به آزمون که از طریق واکنش های طولانی، و داستان های کوتاه، و یا حتی نیاز به تشویق و راه انداختن آزمودنی، خودش را نشان می دهد، حاکی از همین سطح تصور از خود آزمودنی افسرده است.بطور کلی تصور از خود همان ادراک یا ذهنیت فرد نسبت به خویشتن است. چرا که نقطه نظرات انسان در رابطه با مهارت ها، تواناییها و خصوصیات خودش را نشان می دهد.
جیمز" خود" را به دو مولفه اصلی متمایز، اما کاملا "درهم تنیده تقسیم می کند و زیر مولفه های هریک را شناسایی می نماید. - هوگ، - 2001تصور از خود همان خود ادراک شده است یعنی یک نقطه نظر عینی از مهارتها، خصوصیات و توانائی هائی که فرد از خوددارد. - پاپ و میشل ،. - 34:1988 تصور از خود فرد تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد، نگرش دیگران به ویژه والدین، تعاملهای اجتماعی،ارتباط فرد با محیط و زمینه های محیطی از جمله عواملی هستند که روی تصور از خود فرد تاثیر می گذارند .بعلاوه ارتباط کودک باوالدین،موفقیت و شکست در زندگی و انعکاس نگرش های دیگران و خود شخص در باره آنها و شرایط اجتماعی - اقتصادی ازجمله عواملی هستند که در شکل گیری و تحول تصور از خود تاثیر می گذارند. - علی ملازمانی و همکاران ، - 42:1387
پژوهشهای متعددی به بررسی تصور از خود در زندگی شخصی دانش آموزان پرداخته است .این بررسی ها نشان می دهند وقتی یک شخص ارزش کمی برای خود قائل است کمتر می تواند در برابر فشار عقیده دیگران مقاومت کند .بالعکس کسانی که ارزش زیادی برای خود قائل هستند، تصور خدشه ناپذیری از ظرفیت ها و فردیت خود دارند .همچنین ثابت شده است که اشخاص خلاق و اشخاصی کهحرمت بالایی برای خود قائل هستند، می توانند بیش از دیگران، یک نقش فعال در گروه اجتماعی بر عهده گیرند و به صورتی آزاد و مؤثرآنچه را می خواهند بیان کنند. تصور از خود تاثیر زیادی در مورد وارد کردن افراد به کار، به تحقیق، به یادگیری، به حل مسائل به کوشش جهت پیشرفت، به رقابت کردن و جز آن دارد.
مطالعاتی که به بررسی تصور از خود در افراد عادی پرداخته اند حاکی از آنند که تصور از خود، نقش اساسی در بهداشت و سلامت روانی افراد به عهده دارند به گونه ای که با کاهش سطح تصور از خود علایم و نشانه هایی چون اضطراب، افسردگی، احساس تنهایی، کمروئی، درونگرایی و ...ظاهر خواهند شد و در صورت تداوم، اشکالات جدی به همراه خواهند داشت . - ماسن ، - 40:1373تفسیر آزمون یا کارت های خاص آزمون بر اساس محتوا و تحلیل گفتمان آزمودنی از داستانهایی که تعریف می کند، اتکا میکند. این تفسیر دو دیدگاه را در بر می گیرد: -1 دیدگاه تفسیری مدرسه فرانسوی - - EFP که بیشتر نظرات روان تحلیلگری را پایه ریزی می کند وداستان های بیان شده در لوح ها را گواهی برای نحوه تجزیه و تحلیل و شیوه تفکر آزمودنی می داند - بروله- فولار، - 97:1988 و -2
دیدگاه تفسیری مدرسه آمریکای - - EPA که بر روی روانشناسی »من« تأکید می کند و بیان می کند که داستان ها، رابطه علی بین پدیده های روانی آزمودنی و اجبارهای بیرونی بر وی را نشان می دهد - بلاک و آبرامز، . - 24:1997در این پژوهش، ما سعی می کنیم که این دو دیدگاه را ترکیب کنیم،. زیرا دو رویکرد فرانسوی و آمریکایی در روش شناسی تفسیری با هم همسو هستند و فقط از حیث چارچوب نظری با هم تفاوت هایی دارند.در پژوهش امانوئلی و آزولی - 2009 - معلوم شد که که سه علامت از طریق لوح های TAT می توانند متمایز کننده افسردگی بهنجار از نابهنجار باشند که از جمله موارد آن، تمایز فرد از موضوع، سرمایه گذاری خوددوستدارانه و موضوعی، ویژگی های بازدارندگی می باشند.در پژوهش کاسترو - 2006 - ، در سطوح تصور از خود، بین فردی و از دنیای اطراف، معلوم شد که بین افراد افسرده و غیر افسرده در
