بخشی از مقاله
چکیده
تربیت عبارت است از انتخاب رفتار و گفتار مناسب، ایجاد شرایط و عوامل لازم و کمک به شخص تربیت شونده تا بتواند استعدادهاي نهفتهاش را در تمام ابعاد وجود و بطور هماهنگ پرورش داده، شکوفا سازد و به سوي هدف و کمال مطلوب تدریجاً حرکت کند. بارزترین روش تربیت در تربیت اسلامی دیده می شود که تمام ابعاد وجودي انسان را مورد توجه و دقت نظر قرار میدهد. ایجاد انسجام و وحدت شخصیتی، رسیدن به بهداشت روانی، رفع و یا مواجهه صحیح با بسیاري از مسائل، مشکلات و بیماري ها از جمله دستاوردهاي برخورداري از تربیت اسلامی است.
توجه به تربیت اسلامی منجر به شکل گیري انسانی می شود که همه ابعاد وجودي وي مورد توجه بوده و نه تنها به بعد شناختی، فطري و یا اجتماعی توجه شده بلکه همه ساحت هاي انسان مورد توجه قرار گرفته است. ازین رو در مقاله پیش رو سعی شده تا به روش مروري به بررسی ضرورت و شیوه تربیت اسلامی در خانواده ها بپردازیم. در این راستا بحث را از قابلیتها و شرایط ضروري والدین براي ثبت چنین تربیتی شروع کرده و در ادامه با عنایت به آموزههاي دینیمان اهداف غایی تربیت اسلامی را بررسی می نماییم؛ در این راستا علمآموزي را به عنوان یکی از اهداف عمده و مهم اسلام در تربیت شرح و بسط خواهیم داد و در خاتمه اهمیت مذهب و تربیت اسلامی در برقراري سلامت و بهداشت روح و روان خانوادهها تحلیل می گردد.
واژگان کلیدي: تربیت، تربیت اسلامی، بهداشت روان
مقدمه و بیان مسأله
در فرهنگ قرآن کریم، تربیت و تزکیه هم به مربی نسبت داده شده و هم به متربی. در این مقال با عنایت به اندکی مجال سعی شده تا نقش والدین به عنوان اولین مربیان کودك در پرورش و تزکیه به روش اسلامی شرح و بسط داده شود. تربیت را پروردن، پروراندن، آداب و اخلاق را به کسی آموختن، پرورش بدنی و تعلیم دانستهاند. و در مورد تربیت اسلامی فرزندان، والدینی که می خواهند خود و فرزندانشان به سعادت دست یابند لازم است شرایط لازم براي این نوع از تربیت را احراز کنند. حال سؤال اینجاست که تربیت اسلامی چه ضرورتی در رشد و ارتقاء جوامع داشته و نیز قابلیتهاي لازم براي والدین به عنوان یک مربی ایدهآل چیست و چگونه کسب می شود.
-1 تعاریف
-1-1 معناي تربیت
تربیت را پروردن، پروراندن، آداب و اخلاق را به کسی آموختن، پرورش بدنی و تعلیم دانستهاند. تعریف متداول و کامل تربیت در اصطلاح چنین است :
تربیت عبارت است از انتخاب رفتار و گفتار مناسب، ایجاد شرایط و عوامل لازم و کمک به شخص تربیت شونده تا بتواند استعدادهاي نهفتهاش را در تمام ابعاد وجود و بطور هماهنگ پرورش داده، شکوفا سازد و به سوي هدف و کمال مطلوب تدریجاً حرکت کند .[3]
-2 مسؤلیت مربی و متربی
مربی زمینه ساز و مهیاگر بسترِ شکوفایی استعدادهاي متربیان، و یاریگر امینی است که به بهترین وجهی او را در رسیدن به هدف مدد میرساند. در واقع مربی همچون باغبانی کارآزموده و دلسوز، تنها، زمینه ساز شکوفایی گلهاي باغ است. زیرا فاعل حقیقی تربیت، خود شخص تربیت شونده است که با فعالیت، همراهی و خواستن خود، مربی را در کار تربیت موفق می گرداند. بنابراین رسالت بزرگ تربیت، متوجه هر دو است .[5]در فرهنگ قرآن کریم، تربیت و تزکیه هم به مربی نسبت داده شده و هم به متربی، درباره پیامبران که مربیان حقیقی بشرند چنین فرمود:نینَ اذْ بعثَ فیهِم رسولاً منْ اَنْفُسهِم یتْلُواعلَیهِم آیاته و یهِمزَکّیلﱢموهیمع الْکتاب والْحکْمه - - آل عمران - 164 /
خداوند بر مؤ منین منت نهاد که رسولی از خودشان برایشان فرستاد تا آیات خدا را برایشان تلاوت کند و آنها را تزکیه نماید و کتاب و حکمت را به آنان بیاموزد.و در جاي دیگر پدر و مادر را به عنوان مربی معرفی نموده است.آیاتی از قرآن شریف نیز خود انسانها را مسؤول تزکیه وتربیت خود میداند:ا فُجورها و تَقْواها قَد اَفْلَح منْ زکّاها و قَد خابمنْدساها - - شمس 8 / - 10 سپس فجور و تقوا - شرّ و خیر - را به او الهام کرد، هر کس نفس خویش را تزکیه کرد رستگار شده وآن کس که نفس خویش را آلوده ساخته نومید و محروم گشته است.امّا به طور معمول تربیت و تزکیه را به مربی نسبت می دهند. زیرا کودك و نوجوان در مرحله اي نیست که بتواند به راحتی به وظایفش عمل نماید.
-3 شرایط والدین و تربیت اسلامی کودکان
شرایط والدین در تربیت اسلامی فرزندان متعدد و متنوع است در ذیل به برخی از مهمترین آنها میپردازیم :
-1-3 آگاهی و معرفت
