بخشی از مقاله
چکیده
یکی از مهمترین وظایف مدیریت، تصمیم گیری است: مهمترین عنصر تصمیم گیری، اطلاعات مناسب است، اطلاعاتی که بتواند آینده را بهتر ترسیم نماید منجر به تصمیم گیری بهتری خواهد شد، ابزارهای مختلف کمی و کیفی، برای تصمیم گیری و تامین اطلاعات وجود دارد، یکی از روش های کیفی که به عنوان یکی از شاخه های هوش مصنوعی مطرح است، شبکه عصبی مصنوعی است.
شبکه های عصبی برای حل مسائل متنوعی، مانند دسته بندی، خوشه یابی، تخمین تابع، پیش بینی و کنترل مدیریت به کار می رود و همچنین تصمیم گیری در بازار سرمایه نیز با توجه به عوامل ریسک و بازده و شرایط مالی و تجزیه تحلیل های مالی مورد بررسی قرار می گیرد. که در این پژوهش با توجه به عوامل تصمیم گیری در شبکه های عصبی مصنوعی و بازارهای سرمایه و دیگر عوامل موثر برای تصمیم گیری به این نتیجه دست یافته ایم که تصمیم گیری با استفاده از شبکه های عصبی، نسبت به بازار و عوامل موثر در بازار سرمایه برای تصمیم گیری اطلاعات دقیق تر و قابل اتکا تری را برای استفاده کنندگان و پژوهشگران به دست می آورد.
مقدمه
سیرپرشتاب تحول وپیشرفت درعرصه هاوزمینه های گوناگون دانش دردنیای کنونی ایجاب می کندکه درهرجامعه وکشوری،پژوهشگران این حوزه های دانش باتلاشی خستگی ناپذیردانش های تازه راکسب کنند،به توضیح وترویج آن بپردازندوزمینه رابرای نوآوری فراهم سازند.معرفی وترویج دانش های نودربرخی ازرشته های علوم اجتماعی،ازجمله حوزه علوم مالی که موضوع پژوهش حاضراست،بادشواری های بیشتری روبه روبوده ونیازمندکوششی مضاعف است .زیرااغلب ساختارهای اقتصادی کشورهای کمترتوسعه یافته،نوپاو عاریتی است .
به عنوان نمونه،باآن که بازارسرمایه درایران عمرچندانی ندارد،امادراین چنددهه اخیر،افت وخیزهای فراوانی داشته،ثبات نیافته وهم چنان کم عمق وبیرمق است وحتی فاقدواژگان واصطلاحاتی است که موردپذیرش همگان باشد .درنتیجه پژوهشگری که ازطریق میدانی،کتابخانه ای یاازهرروش پژوهشی دیگربه توسعه چنین رشته ای می پردازد،بایدافزون برآگاهی کامل ازشرایط محیطی جامعه خوداصطلاحات مناسبی رابرای بیان مفاهیم مورد نظر انتخاب وابداع کندکه کاری بس دشواراست .بنابراین ارائه مطالعه ای که به بیان ویژگی های مالی عصبی با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی کشوربپردازد،ضروری به نظرمی رسد.
نظریه استانداردتصمیم گیری براین باوراست که افرادبراساس منطق وبه صورت عقلایی عمل می کنند. اهداف این قبیل نظریه هاارائه یک مجموعه صحیح ازمفروضات وبدیهیات است که زمینه ارائه شده توسط مارکویتز 1 در - MPT - تصمیم گیری منطقی رافراهم می کند .نظریه پرتفوی مدرن سال 1952 نشان می دهدکه چگونه سرمایه گذاران عقلایی براساس منطق،اساس تصمیمات خوددر زمینه انتخاب پرتفوی رادوپارامترریسک وبازده قرار میدهند وبااستفاده ازبازده وواریانس سبد سهام خودرامتنوع،وازاین طریق یک پرتفوی بهینه ایجادمیکنند .امااین مدل قادر به توضیح رفتارسرمایه گذاران درشرایط واقعی،که درآن افراداصول موردانتظاراین نظریه رانقض می کنند،نیست.
بیان مساله
بازار سرمایه یکی از نهادهایی است که می تواند نقش بسزایی در گذار از اقتصاد توسعه نیافته به اقتصاد توسعه یافته ایفا کند. چرا که این بازار می تواند با تخصیص بهینه منابع و هدایت سرمایه های سرگردان به سمت سرمایه گذاری های مولد، به افزایش تولید کالا و خدمات در جامعه کمک نماید. یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری صحیح، اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع تصمیم است
بیشترپژوهشهای انجام شده درزمینه مالی عصبی برروی رفتارهای مربوط به تصمیمات مالی افرادتمرکزدارند .هرچندمطالعه دیگررفتارهای سرمایه گذاران درتصمیم گیری های شخصی،برنامه ریزی مالی و ... هم می تواندجالب وموردتوجه باشد .
دیکاتوهمکاران - 2010 - به بیان دیدگاهی بااستفاده ازعلوم پزشکی پرداخت وآن رانوروفایننس 5 نامید . این دیدگاه نوین درسال های اخیرروبه گسترش است .درایران نیزپژوهش هایی دراین حوزه صورت گرفته است. اماهنوزنیازبه روشن سازی دراین زمینه به شدت حس می شود.تأثیربازاراوراق بهاداردرتوسعه اقتصادی کشورامری بدیهی است .یکی ازوظایف اساسی این بازاربه جریان انداختن سرمایه هاوتخصیص مطلوب منابع میباشد .
گسترش روزافزون فعالیت های تجاری موجب گردیده است که مناسبات مالی،فرآیندهاوشیوه های مدیریت مالی سازمانی،هردم پیچیده ترشود .چنین است که تداوم فعالیت شرکتهاوبنگاههایاقتصادی رابایددرداشتن منابع مالی کافی جستجوکرد . بدون دسترسی به منابع مالی،بسیاری ازفعالیتهابه اجرادرنمی آیدودرنتیجه تحقق هدف هامیسرنمیشود .
مسئولان مالی شرکتهاوبنگاههای اقتصادی تمام تلاش خودرابه این امرمعطوف ساخته اندکه بازارهای مالی وابزارآن راشناسایی کنند،تابتوانندمنابع لازمه راتدارک ببینند .درسطح کلان نیزبازارهای سهام وبدهی،نقش چشمگیری رادررشدوتوسعها قتصادی برعهده دارندوبه تبع آن رفاه اجتماعی راهم به ارمغان می آورند .دراین پژوهش به بررسی این دیدگاه نوین پرداخته،وسعی کرده ایم که تاحدودی جوانب موجود آن راازدیدتاریخی،محتوایی،وکتابخانه ای تحلیل ومورد بررسی قراردهیم.
پیشینه پژوهش
صالح نژاد در پایان نامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان بررسی عوامل موثر بر دقت پیش بینی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، با استفاده از رگرسیون چند متغیره و بررسی نمونه ای مشتمل بر 78 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در خلال سال های 1385 الی 1389پرداخت. نتایج پژوهش وی نشان می دهد که از بین عوامل بررسی شده متغیرهای اندازه، نسبت سودآوری، رشد فروش، شاخص کل بورس و تولید ناخالص داخلی با دقت پیش بینی سود رابطه مستقیم، متغیرهای حجم مبادلات سهام، نرخ ارز، نرخ تورم با دقت پیش بینی سود رابطه معکوس و سایر متغیرهای زمان ورود به بورس، افق زمانی پیش بیینی و نسبت اهرم مالی معنا داری با دقت پیش بینی سود ندارند
مهرآراو همکاران - 1389 - با استفاده از مدلهای شبکه عصبی الگوریتم ژنتیک - GMDH - ، اقتصادسنجی GARCH - 1,1 - و مدل ترکیبی شبکه عصبی - GMDH - و اقتصادسنجی GARCH - 1,1 - به بررسی بیثباتی قیمت نفت برنت و وست تگزاس اینترمدیت را طی دورهی -1990/12/5 2010/2/2 با دادههای روزانه پرداختهاند.
تحقیق دیگر ابریشمی و همکاران - 1387 - ، مقایسه دقت پیشبینی مدلهای رگرسیونی و مدلهای غیرخطی اعم از مدل شبکه عصبی - GMDH - را در زمینه قیمت بنزین در بازارهای مختلف جهان با تأکید بر بازار سنگاپور طی دوره زمانی 27 جولای 10-2006 ژانویه 2007 و دادههای روزانه بوده است.
چائوهان و همکارانش در پژوهش خود تحت عنوان پیش بینی قیمت سهام با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی به تجزیه و تحلیل وقایع سال های قبل - اطلاعات تاریخی - در بازار بورس برای پیش بینی قیمت سهام آتی شرکت ها اقدام کردند. آنها برای پیش بینی خود از الگوریتم شبکه عصبیBP استفاده نمودند. این مدل دارای سه لایه داخلی، لایه پنهان و لایه خارجی می باشد. نهایتا آنها به مدل بهتری برای پیش بینی قیمت سهام دست یافته اند
دیوادوز و لیگوری در پژوهش خود تحت عنوان پیش بینی قیمت سهام با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی به بررسی بازار سهام هندوستان پرداختند. به طور خلاصه نتایج پژوهش آنان حاکی از پیش بینی دقیق شبکه های عصبی مصنوعی با انحراف بسیار اندک می باشد
ژی یانگ ژانگ - 2006 - 1 به پیش بینی روند قیمت سهام بورس شانگ های با استفاده ازماشینبردارپشتیبان - - SVM پرداخت . او شاخص روزانه قیمت سهام بازار شانگ های را از سال 2003 تا 2005استخراج نمود و آنهارا به دو دسته آموزش و آزمون تقسیم نمود . همچنین از توصیه های تقریبا 400تحلیلگر بازار سرمایه و پیش بینی آنها به عنوان متغیر ورودی استفاده نمود . نتیجه مطالعه او نشان دادماشینبردارپشتیبان - - SVM قابلیت پیش بینی بالایی دارد و ترکیب ماشینبردارپشتیبان - - SVM با مدل های هوشمند حتی نتیجه بهتری ازخود مدل ماشین بردارپشتیبان - - SVM دارد.
شبکههای عصبی مصنوعی
ایده پیدایش شبکههای عصبی مصنوعی با این سوال آغاز شد که آیا کامپیوتر میتواند همان نوع از محاسباتی را که یک فرد هوشمند انجام میدهد به کار گیرد؟
بسیاری از دانشمندان عقیده داشته ودارند که این بحث باید مورد توجه قرار گیرد. شبکههای عصبی در حل مسائل یک جهت جدید و متمایز نسبت به کامپیترهای عمومی میگشود. کامپیوترهای عمومی از یک الگوریتم استفاده میکنند یعنی برای حل مسائل از یک سری دستورات از پیش تعیین شده پیروی میکنند مگر در مواقع ویژهای که کامپیوتر نیاز به یکسری اطلاعات برای حل مسئله دارد. و همین مسئله توانایی پردازش را از کامپیوترهای عمومی به مسائلی که ما قبلا فهمیدهایم و روش حل آنها را شناختهایم محدود میکند و تنها سرعت عمل و قدرت در حل نمونههای بزرگتر را به همراه دارند. اما کامپیوترها باید به قدری مفید باشند که بتوانند کارهایی را انجام دهند که واقعا ما نمیدانیم چگونه باید آنها را انجام دهیم.
