بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر سوگیریهای احساسی بر روی تصمیم گیری سرمایه گذاران حقیقی مبتنی بر احساسات بازار در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. جهت جمعآوری دادهها به منظور آزمون فرضیهها از روش پژوهش پیمایشی استفاده شده است. بدین ترتیب که از پرسشنامه استاندارد حاوی 6 سوال عمومی و 17 سوال تخصصی استفاده شده است. بورس اوراق بهادار تهران به عنوان قلمرو مکانی پژوهش در نظر گرفته شده است. در این راستا، تعداد 487 پرسشنامه دریافتی در سال 1395 بررسی و جهت آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیونی و همچنین همبستگی اسپیرمن با توجه به غیر نرمال بودن توزیع داده ها استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و انجام آزمون های آماری از نرم افزار×SPSS×نسخه 23 استفاده شده است؟یافته های پژوهش حاکی از تأثیر منفی رفتار پشیمانگریزی سرمایه گذاران حقیقی بر تصمیمگیری آنان مبتنی بر احساسات بازار است. تأثیر منفی و معنی دار پشیمانگریزی سرمایه گذاران حقیقی بر تصمیم گیری آنان مبتنی بر احساسات بازار حاکی از این موضوع است که سرمایه گذاران حقییِق پشیمان گریز در تصمیمگیری خود، به میزان کمتری بر احساسات بازار تمرکز می کنند. این در حالی است که رفتار زیانگریزی و خوش بینی سرمایه گذاران حقیقی بر تصمیم گیری آنان مبتنی بر احساسات بازار، تأثیر ندارد. یعنی؛ سرمایه گذاران حقیقی با رفتار زیانگریزی و خوشبینی از تجزیه و تحلیل مبتنی بر احساسات بازار در تصمیم گیری استفاده نمی کنند؟
کلمات کلیدی: سوگیری های احساسی، پشیمان گریزی، زیان گریزی، خوش بینی، احساسات بازار
مقدمه
تئوریهای سنتی مالی - فرضیه بازار کاراדEMH”، مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایهایדCAPM”×و تئوری پرتفوی مدرن× “MPT””×وانمود میکنند که سرمایهگذاران در بازار سهام رفتار عقلایی دارند. اما بر اساس تئوری مالی رفتاری، سرمایهگذاران در زمان اتخاذ تصمیمات سرمایهگذاری به صورت غیرعقلایی رفتار میکنند. مالی رفتاری تأثیر روانشناسی سرمایهگذار را بر روی تصمیمگیری سرمایهگذاری تشریح میکند - اِیشا فاروق1 و همکاران ، 2015، ص . - 62
داشتن یک نگرش نظام مند به بازار سرمایه و کنشها و واکنشهای آن، در دستیابی به شناختی درست از آن، ضروری است. در بازارهای پیچیده امروزی، برای آنکه بتوانیم تحلیل درستی از بازار ارائه نماییم باید کلیه عوامل تأثیرگذار بر آن را بشناسیم. یکی از عوامل مهم و مؤثر در بازارهای مالی، کنشهای رفتاری سرمایه گذاران است. این موضوع به حدی مهم و اثر گذار است که در سالهای اخیر دانشمندان علوم مالی، مجموعه تعاملات رفتاری سرمایهگذاران را تئوریزه نموده و در مقولهنسبتاً گسترش یافتهای به نام مالی رفتاری قرار دادهاند؟
بسیاری از صاحب نظران مالی، معتقدند که ریشههای اصلی این رشته باید در روانشناسی شناختی جستجو کرد. روانشناسی شناختی مطالعه علمی شناخت یا فرآیند ذهنی است که به اعتقادات بسیاری، منشاء رفتار انسان است. زمینه مطالعاتی روانشناسی شناختی عناوینی مثل ذهن، توجه، ادراک، نمایش حقایق، استدلال و حل مسأله را شامل میشود. مدلهای مالی رفتاری، مدلهایی هستند که در آنها فرض عقلانیت کامل سرمایهگذاران کنار گذاشته میشود، لذا خطاها و سوگیریها در تصمیمگیریها رخ میدهد که آگاهی از آنها برای سرمایهگذاران ثمر بخش است. این خطاها و سوگیریها به دلیل تمایل انسان به راههای میان بر و تأکید بیش از اندازه به تجربه، احساسات بی اساس، توهم و محاسبات سر انگشتی و بطور کلی فاصله با واقعیت رخ میدهد. هر چند که در بعضی از مواقع این سوگیریها ممکن است نتایج مثبت داشته باشند ولی احتمال بروز نتایج منفی بسیار زیاد است. به طور خلاصه سوگیریهای رفتاری به عنوان اشتباهات سیستماتیک در قضاوت تعریف شده است؟
پژوهش حاضر یک بررسی جامع از سوگیریهای احساسی در تصمیمگیری سرمایهگذاری با تأکید و تمرکز بر روی سرمایهگذاران حقیقی میباشد.
پیشینه پژوهش
پژوهش های خارجی
مهناز آذری و همکاران - 2016 - در پژوهشی تحت عنوان " تأثیر عوامل روانشناسی بر روی تصمیمگیری سرمایهگذاری در بورس اوراق بهادار تهران " از طریق تجزیه و تحلیل مدل معادلات ساختاریדSEM”×به این نتیجه رسیدند که متغیرهای باور سرمایه گذار و فرا اعتمادی تأثیر مثبتی بر روی تصمیم گیری سرمایه گذاری دارند و متغیرهای احساس پشیمانی و زیان گریزی تأثیر منفی بر روی تصمیم گیری سرمایه گذاری دارند. - لازم به ذکر است این پژوهش توسط ایرانیان در مجله آسیایی علوم مدیریت و آموزش در سال 2016 در کشور چین به چاپ رسیده است. -
نتایجمطالعه اِیشا فاروق و همکاران : - 2015 - نشان می دهد که تصمیم گیری شهودی، استفاده از ابزارهای مالی و راهبری شرکتی در سطح شرکت، تأثیر مثبت و معناداری بر روی تصمیمگیری سرمایهگذاری دارد و این در حالی است که ریسک گریزی تأثیر منفی و معناداری بر روی تصمیمگیری سرمایهگذاری دارد؟
یونس بوجلبن : - 2013 - سرمایه گذاران تونسی در تصمیم گیریهای سرمایه گذاری خود همیشه عقلایی رفتار نمی کنند. آنها به این نتیجه رسیدند که گرایش تودهواری، نماگری، اتکاء، زیان گریزی و حسابداری ذهنی بر ادراک سرمایه گذاران تونسی و فرآیند تصمیمگیری آنها تأثیر می گذارند اما سوگیری اطمینان بیش از حد در بازار سهام تونس مشاهده نشد؟
سیف اله و همکارانش : - 2014 - به این نتیجه رسیدند که سوگیریهای رفتاری نقش به سزایی در تصمیمگیری در بورس اوراق بهادار کراچی دارد. آنها یک پرسشنامه طراحی و برای جمع آوری دادهها از 348 سرمایهگذار در بورس اوراق بهادار کراچی از روش نمونهگیری در دسترس استفاده کردند. نتایج نشان میدهد که اثر تمایلی، سوگیری اطمینان بیش از حد و توده واری تأثیر مثبت معناداری بر تصمیمگیری سرمایهگذاری دارند.
پژوهش های داخلی
نتایج حاصل از پژوهش راضیه سیف الهی و همکاران - 1394 - نشان میدهد که عوامل رفتاری مانند رفتار تودهای، نماگری و پشیمان گریزی بر روی تصمیمگیری سرمایهگذاران تأثیر دارند و اطمینان بیش از حد تأثیری بر روی تصمیمگیری سرمایهگذاری ندارد؟
ودیعی و شکوهی زاده : - 1391 - معیارهای مالی بر تصمیم گیری سرمایه گذاران موثر است و عوامل سرعت و قدرت نقدشوندگی سهام، روند قیمت سهام و وضع بازار سهام در رتبه های برتر عوامل موثر بر تصمیم قرار دارند؟
اسلامی بیدگلی و شهریاری : - 1386 - رفتار توده واری در دوران رونق در بورس اوراق بهادار تهران وجود ندارد.
روششناسی پژوهش
این پژوهش از نظر ماهیت روش »توصیفی - پیمایشی« و همبستگی می باشد و به لحاظ هدف، تحقیقی کاربردی است، از لحاظ تئوری، از نوع تحقیقات اثباتی می باشد. از نظر دسته بندی تحقیقات بر اساس مکان نیز می توان این پژوهش را مشمول تحقیقات میدانی دانست؟
از نظر روش گردآوری داده ها در پژوهش حاضر از دو روش کتابخانهای و میدانی استفاده شده است. در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات در زمینه های مبانی نظری و ادبیات تحقیق و پیشینه آن از کتابهای لاتین و فارسی، پایان نامه ها، مقالات و
