بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش خواص ضد باکتریایی اسانس نعناع و پونه بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در غلظتهای مختلف مورد برسی قرار گرفت. اسانس نعناع و پونه از شرکت زرین گلاب کاشان و باکتری مورد بررسی از مرکز تحقیقات و پژوهشهای علمی و صنعتی ایران تهیه شد. با رقتهای متوالی از اسانس این دو گیاه خاصیت ضد باکتریایی آن به روش ماکرودایلوکشن بررسی شد.
بر اساس نتایج بدست آمده، میزان حداقل غلظت بازدارندگی هر دو اسانس نعناع و پونه در باکتری استافیلوکوکوس اورئوس 0/62 درصد به دست آمد و تأثیر اسانس با کم شدن غلظت آن در شیر کم شد. نتایج نشان داد که اسانسهای نعناع و پونه با توجه به دارا بودن اثرات ضدباکتریایی علیه باکتری استافیلوکوکوس اورئوس میتواند داروی مناسبی به منظور جایگزین آنتی-بیوتیکها در درمان ورم پستان گاو باشد.
مقدمه
هر ساله درصد کشورهایی که در مبارزه با عوامل باکتریایی بیماری ورم پستان به مشکل مقاومت آنتیبیوتیکی برخورد می-کنند رو به افزایش است. استفاده نادرست و پیوسته از آنتیبیوتیکها در بحث پیشگیری و درمان این بیماری منجر به باقیماندن پسماند دارو در شیر تولیدی شده است .
مقاومت دارویی و انتقال آن به انسان از بعد غیر اقتصادی و کاهش تولید شیر، حذف و هزینههای جایگزین، مشکلات تولید مثلی، دور ریختن شیر، افزایش نیروی کار، مستعد شدن دام برای ابتلا به سایر بیماریها از بعد اقتصادی عواملی هستند که باعث شده محققین به دنبال یافتن ترکیباتی باشند که بتوانند از آنها در درمان ورم پستان استفاده کنند.
مواد موثر موجود در گیاهان دارویی بهدلیل همراه بودن با مواد دیگر پیوسته از یک حالت تعادل بیولوژیک برخوردار هستند و بنابراین در بدن انباشته نشده و اثرات جانبی به بار نمیآورند - 19 - و با توجه به مشکلات استفاده از آنتی بیوتیک ها، گیاهان دارویی می توانند جایگزین مناسبی برای آن ها باشند. یکی از جنبه های مهم برای کاربرد این ترکیبات خواص ضد باکتریایی آنها میباشد . - 4 - گیاه نعناع فلفلی - Mentha piperita - و نام رایج Peppermint و پونه - - Mentha pulegium با نام عمومی pennyroyal از خانواده نعناع - Laminaceae - میباشد. نعناع فلفلی گیاهی است که از قدیم به عنوان یک گیاه آروماتیک و اشتها آور به کار میرود. از خواص دارویی این گیاه میتوان به خاصیت ضد اسپاسم، پیشگیری کننده از استفراغ، ضد نفخ و خنک کنندگی آن اشاره کرد
گیاه پونه به صورت یک گیاه چند ساله میباشد. خصوصیات درمانی این گیاه در برطرف کردن اختلالات گوارشی، استفراغ، بیاشتهایی، اختلالات کبدی به اثبات رسیده است
لذا هدف از انجام این مطالعه بررسی تاثیر ضدباکتریایی اسانس این دو گیاه بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس مولد ورم پستان در شرایط آزمایشگاهی میباشد.
مواد و روشها:
اسانس نعناع و پونه از شرکت زرین گلاب کاشان تهیه گردید و باکتری استافیلوکوکوس اورئوس از مرکز تحقیقات و پژوهشهای علمی و صنعتی ایران تهیه شد. باکتری مورد مطالعه پس از فعالسازی اولیه در محیط کشت Tryptic soy broth، جهت تعیین میزان تلقیح باکتری از کشت اول کشت مجددی تهیه و در دمای 37 درجه سانتیگراد بهمدت 24 ساعت گرمخانهگذاری شد.
از کشت دوم به کووت تا مادامی انتقال داده شد که میزان جذب نوری با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 600 نانومتر، به 0/1 برسد سپس با انتقال 1 میلیلیتر از سوسپانسیون باکتریایی، بهلوله حاوی 9 میلیلیتر آب پپتونه 0/01درصد، رقتهای متوالی تا 10-7 تهیه شد. از طریق انتقال 100 میکرولیتر از هر رقت به پلیتهای حاوی محیط Tryptic soy agar از رقتهای تهیه شده، کشت داده شد. پلیتها بهمدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد گرمخانه گذاری و میانگین تعداد باکتری در کووت با جذب نوری 0/1 برای باکتری استافیلوکوکوس اورئوس معادل3/4 1010 محاسبه شد
تعین حداقل غلظت بازدارنده رشد 1 - MIC - و حداقل غلظت کشندگی 2 - MBC - به روش ماکرو دایلوشن:
غلظتهای متوالی 10، 5، 2/5، 1/25، 0/62، 0/31، 0/15و 0/07 از اسانس دو گیاه نعناع و پونه در محیط شیر عاری از آنتی-بیوتیک و استریل حاوی 5 درصد DMSO3 تهیه شد. به طور سریالی در هفت لوله رقت تهیه شد بهنحوی که غلظت اسانس درهر لوله دو برابر غلظت همان اسانس در لوله بعدی بود. سپس 100 میکرولیتر از سوسپانسیون باکتریایی تهیه شده بههر لوله تلقیح و به مدت 24 ساعت در 37 درجه سانتیگراد در گرمخانه نگهداری شدند.
سپس از طریق انتقال 100 میکرولیتر از هر رقت بهپلیت-های حاوی محیط TSA از رقتهای تهیه شده کشت داده شد، پلیتها بهمدت 24 ساعت در دمای 37 درجه سانتیگراد گرمخانه گذاری شد و پس از این مدت، نتایج بررسی و پلیتی که در آن رشد باکتری مشاهده شده بود به عنوان حداقل غلظت بازدارندگی و یک پلیت قبل از آن که عاری از رشد باکتری بود بهعنوان حداقل غلظت کشندگی گزارش شد.
نتایج و بحث:
نتایج این مطالعه نشان داد که اسانس دو گیاه نعناع و پونه در غلظت مشابه باعث مهار باکتری استافیلوکوکوس شد بطوریکه میزان حداقل غلظت بازدارنده به روش رقیق سازی ماکرودایلوشن درباکتری استافیلوکوکوس اورئوس 0/62 درصد و حداقل غلظت کشندگی در این باکتری 1/25 درصد بود. - جدول - 1
جدول:1 حداقل غلظت بازدارنگی و حداقل غلظت کشندگی اسانس نعناع و پونه بر باکتری استافیلوکوکوس ا
درمطالعهای از - 2007 - Gulluce مشخص شد که اسانس پونه کوهی میتواند بصورت کاملأ موثری از رشد گونههای سودوموناس، پروتئوس، سالمونلا، باسیلوس و استافیلوکوکوس اورئوس ممانعت به عمل آورد - . - 8 در بررسی از Sokovic در سال 2009 اثر ضد قارچی اسانس نعناع فلفی گزارش شد که این اسانس دارای اثر ضد قارچی مناسب و حتی بهتر از بیفونازول بوده است که به عنوان داروی ضد قارچی تجاری مورد استفاده قرار میگیرد
در مطالعهی دیگر هاشمی و همکاران - 1394 - نتایج MIC و MBC نشان داده شد اسانس مریم گلی و نعناع فلفلی دارای بیشترین میزان ممانعت کنندگی رشد بر علیه باکتری استافیلوکوکوس اورئوس داشت درحالیکه اسانس پونه کوهی حتی در غلظیهای پایین در برابر سویههای اشریشیاکلی و سالمونلاتیفی موریوم اثر باکتری کشی قابل توجهی داشت.
همچنین نعناع فلفلی سبب توقف رشد گونههای قارچی آسپرژیلوس نایجر و آسپرژیلوس فلاووس شد. عصاره نعناع به روش آگار ژل دیفیوژن، اثر چشمگیر نعناع بر ضد باکتریهای سالمونلاتیفی و پسودوموناسایروژینوزا را گزارش شد - ×. - 16محبوبیحقّیو - 2008 - ، خواص ضد میکروبی اسانس نعناع را به دو روش دیسکدیفیوژن و براث میکرودایلوشن ، مورد بررسی قرار دادند آن را MIC برای باکتریهای گرم مثبت، بین×ٍِ×ً؛ُ میکرولیتر در×میلی لیتر و برای لیستریامنوسیتوژنزٌ میکرولیتر در میلی لیترگزارش نمودند
درمطالعهای، خواص ضدباکتریایی اسانس نعناع و پونه کوهی را بر روی باسیلوسسرئوس و اشریشیاکلیO157:H 7 در شرایط آزمایشگاهی به روش حداقل غلظت مهارکنندگی بررسیکردند و نشان دادند که اسانس نعناع، به صورت کامل میتواند رشد این دو عامل بیماریزا را مهار کند
طبق بررسیهای Ozguven و همکاران - - 1998 بر روی فعالیت ضد میکروبی اسانس نعناع مشخص شد که اسانس این گیاه بیشترین تآثیر را بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیاکلی و انتروکوکوس فاکالیس داشت - . - 15 همچنین در مطالعهای نشان داده شد فعالیت ضدمیکروبی قوی اسانس نعناع فلفلی علیه استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیاکلی بود - . - 5 با توجه به اینکه حدود 50 درصد اسانس گیاه نعناع فلفلی را منتول تشکیل میدهد که دارای اثرات ضدعفونی کننده می-باشد
بنابراین به نظر میرسد اثر بازدارندگی و کشندگی اسانس گیاه نعناع فلفلی بر باکتری مورد نظر مربوط به این ترکیب باشد. در مطالعه خدا مطلق - - 1393 اسانس رزماری روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کلی و استرپتوکوکوس اگالاکتیه اثر ضدباکتریایی قوی را نسبت به اسانس سیر را نشان داد - . - 1 همچنین دربررسی دیگر اسانس آویشن شیرازی در دو غلظت 300 و ppm 150 قادر به مهار رشد باکتری استافیلوکوکوس اورئوس شد - . - 2
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که با افزایش غلظت اسانس نعناع و پونه خاصیت آنتیباکتریایی آن افزایش مییابد. به نظر میرسد که این امر به دلیل افزایش میزان غلظت مواد مؤثره در آن باشد.
