بخشی از مقاله
چکیده :
حضور ذینفعان مختلف با علایق گوناگون و انتظارات متفاوت در اجرای پروژهها، از جمله مسائلی است که مدیران پروژه را در مدیریت صحیح ذینفعان با چالش جدی روبرو میسازد. از آنجایی که برآورده ساختن کلیهانتظارات ذینفعان عملاً امکانپذیر نیست. مدیریت این انتظارات و الویت بندی آنها امری بسیار تاثیرگذار بر مدیریت پروژه است.
بنابراین با توجه به اهمیت مدیریت ذینفعان در صنعت نفت و گاز، در پژوهش حاضر در صدد شناسایی تاثیر ذینفعان بر روند پروژههای نفت و گاز هستیم، بنابراین لازم است اولویتبندی ذینفعان انجام شود که این امر به روشهای مختلفی صورت میپذیرد. روش الکتره و وزندهی آنتروپی یکی از ابزارهای کاربردی برای این کار میباشد. در این راستا 5 شاخص شامل قدرت، منافع، مشارکت، تاثیر گذاری بر پروژه، مسئولیت پذیری و قدرت کنترل پذیری به عنوان عوامل موثر در پروژه شناسایی شده و مورد ارزیابی قرار میگیرند.
-1مقدمه:
در صنعت نفت و گاز، به دلیل حجم بالای مناقصات و پروژههای جدید و گستردگی فرایندهای مهندسی، خرید و ساخت، تاثیرات ذینفعان هرروز دارای اهمیت بیشتری میشود. همچنین با توجه به اهمیت صنعت نفت و گاز در اقتصاد جهانی و تاثیر آن در زندگی و تجارت در تمامی نقاط دنیا، می بایست ذینفعان در این صنعت شناسایی و مدیریت شوند.. به دلیل اینکه نیاز کشورها به ایجاد و توسعه پالایشگاهها و پلانتهای نفتی به طور روزافزون افزایش می یابد،شرکت های نفت و گازدائمادر حال افزایش هستند
مدیریت ذینفعان فراینددی است که به مدیر پروژه کمک می کند مدیریت زمان و هزینه پروژه را بهبود بخشد. گزینش، سازماندهی و اولویت بندی ذینفعان بدون شک مدیریت پروژه را ارتقا می بخشد
در همین راستا می بایست ذینفعان کلیدی شناسایی و بر اساس معیارهای ذکر شده اولویت بندی شوند. در این پژوهش با توجه به تاثیر هر یک از ذینفعان، وزن دهی و بر اساس وزن هر معیار ذینفعان بر اساس روش الکتره اولویت بندی می شوند. لازم به توضیح است که بر اساس اهمیت و تاثیر گذاری مختلف ذینفعان در محیط داخلی و خارجی پروژه، ذینفعان به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم بندی می شوند و در هر بخش اولویت بندی می شوند.
در تحقیقات انجام گرفته، تاثیر ذینفعان به صورت کلی بر اساس ماتریس های قدرت و تاثیر، منفعت و تاثیر و یا قدرت و منفعت به صورت زوجی مقایسه و اولویت بندی می شود. لیکن ذینفعان در هر پروژه ای و علی الخصوص پروژه های نفت و گاز بر اساس معیارهای متفاوت تری می بایست ارزیابی و اولویت بندی شوند. در این پژوهش معیارهای بیشتری را که طیف بیشتری از نیازهای ذینفعان را در بر می گیرد، شناسایی شده و بر اساس آن اولویت بندی و تاثیر گذاری ذینفعان محاسبه می گردد.
این پژوهش تاثیر ذینفعان را بر روی یکی از پروژه های EPC یکی از شرکتهای پیمانکاری در صنعت نفت و پاز را بررسی می کند. در این پژوهش در ابتدا مروری بر ادبیات موضوعی پژوهش صورت می گیرد. تعریف دقیقی از ذینفعان، تاثیر آنان بر پروژه، اهمیت اولویت بندی ذینفعان، تاثیر تصمیم گیری بر این فرآیند از موارد مطرح شده در این پژوهش می باشد. سپسبه روش اجرای تحقیق پرداخته می شود. نتایج تحقیق نیز پس از روش تحقیق گنجانده شده است. در آخر به بررسی نتایج تحقیق می پردازیم.
-2مرور ادبیات موضوعی :
ذینفع به تمام افراد، سازمانها و نهادهایی که به صورت مثبت یا منفی بر پروژه تاثیر می گذارند و یا تاثیر می پذیرند گفته می شود
تلاش ذینفعان پروژه در راستای رسیدن به اهداف محیطی، احتماعی و اقتصادی پروژه است
درک نقش دینفعان پروژه، منافع و انتظارات آنها در پروزه به یکی از عوامل موفقیت در پروژه تبدیل شده است
به بیان دیگر ایده اولیه تئوری ذینفعان بدینگونه تعریف می شود که یک پروژه یا یک سازمان ارتباطی با دیگر سازمانهای مرتبط دارد که می بایست تلاشهایی صورت بگیرد که همراهی و کمک این سازمانها را به صورت همیشگی داشته باشند
در تعریفی جامع، باتوجه به اینکه هر پروژه منحصربه فرد است، ذینفعان نیز به صورت فردی، گروهی و سازمانی منحصر به فرد می-شوند
بهترین راهکار، استفاده از روشی برای دسترسی افراد ذینفع و درگیر پروژه به کمپانی ها جهت ارائه نظرات و پیشنهادات و مشارکت در فرآیند تصمیم گیری میباشد
مدیریت ذینفعان را تاثیر گرفته از شبکههای اجتماعی و افکار عمومی حاکم بر جامعه دانسته است.
مدیریت میزان تاثیر گزاری و انتظارات، کلید موفقیت پروژه است. اغلب منابع مدیریت پروژه حاکی از این مطلب است که شبکههای اجتماعی به صورت غیر رسمی تاثیر بسزایی بر تغییر انتظارات ذینفعان دارند و پاسخگویی به این انتظارات به صورت مستقیم به فرایند مدیریت پروژه کمک میکند.
در پژوهشی که توسط انجام گرفت مشخص شد ، دستیابی به تولید بالا با مشارکت عمومی ذینفعان پروژه امکانپذیر است. همچنین می توان گفت تأثیرات اجتماعی پروژه نسبت به تأثیرات محیط زیستی از اهمیت بیشتری برخوردارند و حتی ارزیابی، مدیریت و پیش بینی تأثیرات اجتماعی بسیار مشکل تر است، زیراصنایع نفت و گاز در سطوح منطقه و ملی و حتی بین المللی دارای نمود بالایی هستند و تأثیرات اجتماعی پروژه ممکن است در بستر وسیعی از برنامه هایاجتماعی،محیطی و سیاسی بروز کنند
مدیریت ذینفعان خارجی برای جلوگیری از مخالفتهای عمومی از جانب سازمانهای دولتی با مسائل استراتژیک پروژه از چاشهای مهم مدیران پروژه است
- 1-2تاثیر تصمیمگیری درست در انتخاب ذینفعان مناسب بر کنترل پروژه
تاثیر ذینفعان پروژه را میتوان به صورت مستقیم در هزینه، زمانبندیکیفیت و منابع انسانی اثبات کرد.توانایی ذینفعان و توانایی ریسک پروژه در مرحله آغازین پروژه در سطح بالایی قرار دارد
همچنین ذینفعان بر پروژه اثر مثبت دارند، مسئولیت مدیریت پروژه آگاهی کامل به اهداف ذینفعان پروژه است
در پایان پروژه اثر گذاری بر پروژه کاهش و به این دلیل که هزینه تغییرات و تسطیح اشتباهات در پایان پروژه افزایش می یابد مدیریت ذینفعان امری بسیار حیاتی است.
