بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق میزان رسیدگی انگورهای تولیدی به روشهای مختلف پرورش انگور که شامل روشهای سنتی یا پاچراغی ، روش کوردنی و روش داربستی می باشد بررسی و با یکدیگر مقایسه گردید. نمونه برداری به فاصله هر سه روز یکبار انجام و نتایج آزمون در یک طرح آماری فاکتوریل به روش بلوک کامل تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت و میانگینها به روش دانکن در سطح α=0,05 مقایسه گردید. در این طرح از دو شاخص زمان نمونهبرداری و نوع پرورش انگور استفاده شد.
بر اساس نتایج بدست آمده بهترین زمان جهت برداشت وقتی است که میزان مواد جامد محلول درحداکثر باشد - بریکس - 22، باید توجه داشت که شرایط آب و هوایی منطقه نیز فاکتور مهمی در زمان برداشت محسوب می گردد. همچنین انگور تولید شده به روشهای داربستی و کوردنی نسبت به روش سنتی کیفیت بالاتری دارد. لذا پیشنهاد می گردد که این روشها جایگزین روش سنتی و مرسوم منطقه گردد.
مقدمه
انگور - Vitis vinifera - یکی از قدیمی ترین میوههای مورد استفاده بشر است که در ایران نیز کشت آن قدمت زیادی دارد.
انگور سرشار از قندهای ساکاروز، گلوکز ، اسیدهای فرمیک، مالیک، سیتریک و تارتاریک ، ویتامین و پروتئین است . - 1 - این میوه در درمان بیماری های برنشیت، بیماری های قلبی، التهاب کلیه، نقرس، عفونتهای چشم و بیماری های پوست مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه سطح زیر کشت انگور به علت نامساعد بودن شرایط آب و هوایی و جایگزین شدن سایر محصولات کاهش چشمگیری یافته است
اروپا با 49/7 درصد و آسیا با 22/7 درصد بیشترین سهم تولید انگور دنیا را دارند و در بین کشورهای تولیدکننده، ایتالیا با 7/5 میلیون تن دارای بیشترین سهم است و ایران با تولید حدود 2/5 میلیون تن در مقام هفتم قراردارد. از نظر میزان مصرف انگور بهصورت تازه در سال 2003 قاره آسیا با 49/4 درصد بیشترین مصرف را دارد و بهدنبال آن اروپا، امریکا اقیانوسیه و افریقا قرار دارند. مصرف انگور به صورت تازهخوری ظرف بیست سال گذشته افزایش چشمگیری یافته است
ایران در بین کشورهای تولیدکننده انگور از نظر مصرف بصورت تازهخوری در مقام دوم بعد از چین قرار دارد - . - 4 در ایران استان خراسان در جایگاه اول یا دوم تولید این محصول قرار دارد. از انگور فرآوردههای جانبی زیادی تهیه می شود که عبارت است از کنسانتره و آب انگور، شیره انگور، سرکه، کشمش ، شیره کشمش، پاستیل و پوره کشمش. با توجه به اهمیت و مصارف گسترده انگور و سیاستهای اقتصاد بر پایه صادرات غیرنفتی ، این محصول پتانسیل خوبی برای صادرات و ارزآوری کشور دارد
لذا با افزایش کیفیت و تعیین روش پرورش بهینه انگور می توان به افزایش صادرات این محصول کمک نمود. در این تحقیق روشهای مختلف پرورش انگور - سنتی، کوردنی و داربستی - از لحاظ میزان رسیدگی انگورها با یکدیگر در قالب طرح آماری فاکتوریل به روش بلوک کامل تصادفی مقایسه و روش بهینه و برتر پرورش انگور پیشنهاد گردید.
مواد و روش ها
به منظور اهداف از قبل پیشبینی شده در طرح و اجرای روشهای اصلاحی بر روی تولید انگور برای تهیه کشمش مرغوب و رفع مشکلات موجود در آن اقدام به احداث یک تاکستان نمونه در شهرستان کاشمر گردید. خوشبختانه با همکاری مرکز تحقیقات کشاورزی کاشمر این تاکستان بصورت نیمه آماده و در سطح یک هکتار در محل ایستگاه یعنی در کیلومتر 5 جاده کاشمر-بردسکن در اختیار ما قرار گرفت. بهطوریکه چندین روش پرورش انگور و تولید کشمش در کنار هم و بصورت ایدهآلی وجود داشت. لذا با عقد قراردادی این تاکستان اجاره گردید.
-1روش پاچراغی یا سنتی
درختچه های تاک بصورت بوتههای کوچک پرورش داده میشوند. تقریباً بیش از 90 درصد تاکستانهای تحت کشت انگور بدین شکل است. در این روش خوشهها با خاک تماس پیدا نموده و دچار آلودگیهای شدید میشوند
-2 روش کوردونی
در این روش در کنار تاکها سیم های آهنی کشیده شده و شاخههای تاک بر روی آن قرار میگیرند. در این روش انگورهای تولید شده هیچگونه تماسی با زمین ندارند، اما این روش نسبت به روش سنتی پرهزینه می باشد
-3 روش داربستی یا - Dried On Vineyard - D.O.V
در روش داربستی درخت تاک تا ارتفاع بیش از دو متر بر روی داربستهای حاوی تورهای سیمی قرار گرفته و انگورها بصورت آویزان در داربست پرورش داده میشوند. این روش نسبت به روشهای قبلی هزینه و زحمت بیشتری داشته و در عین حال مرغوبیت انگور و کشمش آن هم بیشتر است
به منظور تعیین روش بهینه پرورش انگور و مقایسه آن با روش سنتی و مرسوم در منطقه کاشمر میزان افزایش مواد جامد محلول انگور - بریکس - که شاخص اصلی در تعیین رسیدگی انگور میباشد مورد مطالعه قرار گرفت.
نمونهبرداری و تحلیل آماری
25 روز قبل از زمان برداشت سنتی و معمول در منطقه به فاصله هر سه روز نمونه گیری انگور از 3 روش مختلف پرورش انجام شد - روز قبل از برداشت و روز برداشت نیز نمونهبرداری انجام گرفت - و انگورها از نظر افزایش مواد محلول مورد مطالعه قرار گرفتند نتایج آزمون در یک طرح آماری فاکتوریل به روش بلوک کامل تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت آزمایشات با 3 تکرار انجام و داده ها با نرم افزار آنالیزMstatC و میانگینهابه روش دانکن در سطحα=0,05 مقایسه گردید. در این طرح از دو شاخص زمان نمونه برداری و نوع پرورش انگور استفاده شد.
نتایج و بحث
اثر زمان برداشت بر مواد جامد محلول در انگور
شکل1 نشان دهنده میزان مواد جامد محلول انگور در زمانهای مختلف نمونهبرداری است که با افزایش زمان نمونهبرداری میزان مواد جامد محلول نیز افزایش می یابد و نیز نشان می دهد که شاخص میزان مواد جامد محلول نسبت به شاخصهای دیگر نظیر رنگ، سفتی بافت که بصورت سنتی و بدون اندازهگیری انجام میشوند، فاکتور دقیقتر و مناسبتری برای محاسبه زمان برداشت انگور محسوب می شود. از آنجا که زمان رسیدگی و برداشت انگور معمولاً در روشهای فنی با اندازهگیری میزان مواد جامد محلول می گردد که برابر 22 می باشد. روز 15-13 شهریورماه یعنی زمان برداشت آن در کشاورزی رایج، برای هر سه روش زمان مناسبی میباشد.
اثر نوع پرورش انگور بر میزان مواد جامد محلول در انگور - بریکس -
در شکل2 میزان مواد جامد محلول - بریکس - بسته به نوع پرورش انگور نشان داده شده است. انگورهای برداشت شده از روش داربستی یا D.O.V دارای بیشترین مواد جامد محلول و انگورهای حاصل از روش پاچراغی یا سنتی دارای کمترین میزان قند یا مواد جامد محلول میباشند.
