بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی این پژوهش تعیین رابطه بین کیفیت زندگی با خود نظم دهی دانش آموزان دختر سال سوم دبیرستان شهرستان گنبدبود. روش حاکم بر تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی، و همچنین جامعه آماري شامل کلیه دانشآموزان دختر سال سوم مقطع متوسطه شهرستان گنبدکاووس بود و روش نمونهگیري روش خوشهاي که با استفاده از فرمول کوکران از جامعه با حجم 1405 نمونهاي به حجم 302 نفر انتخاب شدند. ابزار اندازه گیري شامل دو مقیاس پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی با همکاري 15 مرکز بین المللی - 1989 - و پرسش نامه ي خودنظم دهی بوفارد - 1995 - بود. دادهها با استفاده از روشهاي آماري توصیفی - جدول توزیع فراروانی، نموداردادهها - و آمار استنباطی - ضریب همبستگی پیرسن و تحلیل رگرسیون خطی چند متغیره - مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مهمترین یافتههاي بدست آمده در این پژوهش عبارت بودند از: بین کیفیت زندگی با خود نظم دهی دانش آموزان دختر سال سوم متوسطه رابطه وجود داشت . کیفیت زندگی ، خودنظم دهی دانش آموزان دختر سال سوم را پیش بینی کرد.
کلید واژه:کیفیت زندگی ، خود نظم دهی، دانش آموزان سال سوم دبیرستان
مقدمه
خودنظم دهی ، یک جنبه مهم یادگیري است . نظریه هاي خودنظم جویی، به طور کلی ،تصریح می کنند که چرا و چگونه دانش آموزان به یادگیري می پردازند و براي یادگیري مستقل چه چیزي را می باید در مورد خود و کارهاي تحصیلی خود بدانند .به بیان دیگر ، دانش آموزان چگونه یادگیري خود را هدایت می کنند و چگونه راهبردهاي شناختی، فراشناختی و رفتاري را انتخاب می کنند که موجب افزایش تلاش آنها میگردد - اسپالدینگ ، . - 1990 شیوة یادگیري خودنظم جویی، استفاده فعالا نه دانش آموز از راهبردهاي یادگیري مناسب است که به صورت یک فرایند پویا انجام می شود - البام، - 1993 بندورا خودنظم جویی را با سه فرایند مشاهدة خود، خود داوري، خود واکنشی توضیح میدهد .
یعنی ابتد ا فرد رفتار یا عملکرد خود را مورد مشاهده قرار میدهد، بعد به قضاوت در بارة عملکرد خود می پردازد وسپس بر اساس قضاوتها، در خود احساس رضایت شخصی، غرور و یا عدم رضایت یا سرزنش شخصی ایجاد می کند، بدین ترتیب به کنترل رفتار و اعمال خود اقدام میکند. تعاریف مختلفی در خصوص یادگیریخودنظم جویی وجود دارد؛ اما، سه مؤلفه زیر،مخصوصاً براي عملکرد کلاسی مهم به نظر میرسد: اول اینکه یادگیري خودنظم جویی راهبردهاي فراشناختی را در برمیگیرد که دانش آموزان براي طرح ریزي، نظارت و اصلاح شناخت خود به کار می برند. اداره تکالیف تحصیلی توسط دانشآموزان و کنترل تلاشهایشان در زمینه این تکالیف ، مؤلفه مهم دیگري در این زمینه است.
مؤلفه سوم در یادگیري خودنظم جویی، راهبردهاي شناختی است که دانش آموزان براي یادگیري، یادآوري و درك مطالب درسی استفاده می کنند - سیف،. - 1386 این راهبردهاي شناختی انواع مختلفی از قبیل راهبردهاي مرور ذهنی، بسط دهی و سازماندهی دارند که ورود به سطوح بالاتر پیشرفت تحصیلی را تقویت میکنند. این سه مؤلفه اساس یادگیري خودنظ مجویی را تشکیل می دهند - پینتریچ، . - 1990 علی رغم تعدد و تنوع الگوهاي مفهومی » خود نظم دهی «، صاحب نظران در این حیطه اتفاق نظر دارند که یادگیري فرآیندي فعال و سازنده است و فراگیران، بالقوه قادر به مهار و تنظیم فرآیند یادگیري هستند - پینتریچ، . - 1990
آنان میتوانند بر جنبه هاي متفاوت شناخت، انگیزش و رفتار و نیز محیط پیرامون خود، نظارت، نظم دهی و مهار اعمال نمایند - زیمزمن،. - 1990 تأکید الگوهاي خود نظم دهی بر این مفروضه، بدان معنا نیست که اشخاص، همواره و در هر بافت و موقعیتی، شناخت، انگیزش یا رفتار خود را مورد نظارت، تنظیم و مهار قرار می دهند، بلکه تأکید بر امکان چنین نظارت، تنظیم و مهاري است و فراگیران بالقوه، توانائی آن را دارند . به همین دلیل ، تمامی الگوهاي خود نظم دهی، تفاوت هاي زیست شناختی، رشدي، بافتی و فردي را مورد توجه قرار می دهند و تأکید می ورزند که هر یک از این عوامل می تواند فرآیند خود نظم دهی را تسهیل و تسریع نماید یا آن را با مانع مواجه سازد - ولترز و همکاران ، . - 2003 پژوهش هاي متعدد نشان از آن داشته است که فراگیران با مهارت هاي بیشتر در خود نظمدهی، تجارب یادگیري خود را فعالانه و از راههاي بسیار متنوع هدایت مینمایند - زیمرمن، مارتینز . - 1989 آنان از راهبردهاي نظارتی مناسبی سود می جویند و هر زمان که ضرورت داشته باشد ، راهبردهاي یادگیري مورد استفاده را در پاسخ به ملزومات خود، ویژگی هاي تکلیف و شرایط محیط تغییر میدهند - زیمرمن ،. - 199 0
نظریه یادگیري خودنظم دهی بر این اساس استوار است که دانشآموزان چگونه از نظر فراشناختی، انگیزشی و رفتاري، یادگیري را در خود سامان می بخشند. یادگیري در این رویکرد، فرآیندي سازنده است و فراگیران، بالقوه قادر به مهار و تنظیم فرآیند یادگیري هستند. آنها میتوانند بر جوانب متفاوت شناخت، انگیزش و رفتار و نیز بر محیط پیرامون خود نظارت، نظم دهی و مهار اعمال نمایند - واسکوز و راجر،. - 2007 یکی از مواردي کهاحتمالاًمی تواند با خود نظم دهی دانش آموزان ارتباط داشته باشد کیفیت زندگی می باشد. قرن ها است که مردم به طور ذاتی به دنبال یک زندگی خوب بوده اند و در این راستا براي بهبود شرایط زیست خود سعی میکردند تا از استعداد و توانمندي ها و ظرفیت هاي خود حداکثر بهره برداري را بنمایند.
از این رو همواره مسئله اصلی این بود که زندگی مطلوب و با کیفیت چگونه زندگی است - اونق،. - 1384 در مراحل آغازین مطالعات تجربی مربوط به کیفیت زندگی ، مطالعات بصورت تقلیل گرایانه و یک بعدي صورت می گرفت. به عنوان مثال ، به سال 1985 در شمال غرب انگلستان تحقیقاتی به نام مطالعه کیفیت زندگی انجام شد که طی آن مفهوم کیفیت زندگی محدود به بیماریهاي روانی مزمن در نظر گرفته شد. در مطالعاتی که بدین سبک در زمینه کیفیت زندگی صورت می گرفت ، آن را به عنوان نقطه اي محوري جهت ارزشیابی بهداشت روانی تلقی می کردند. در طی دو دهه گذشته مفهوم کیفیت زندگی از مفهوم روانشناختی صرف به یک مفهوم چند بعدي مبدل شده است. این برداشت چند بعدي از مفهوم کیفیت زندگی در سنجش و ارزیابی کارآیی سیاستهاي رفاه اجتماعی نقش عمده اي را ایفا می کند. آنچه که امروزه در حوزه رفاه اجتماعی و بهزیستی اهمیت دارد ، اتخاذ دیدگاهی از کیفیت زندگی است که بتواند ابعاد اجتماعی ، اقتصادي ، روانی و زیستی را پوشش دهد. بطوریکه هدف اصلی آن ، بیشتر بررسی چند بعدي انسان می باشد. انسان شناسان نیز در این زمینه معتقدند که زندگی بشر داراي دو بعد است: -1 سطح : این بعد به جنبه هاي آشکار زندگی اشاره دارد.
