بخشی از مقاله
بررسی رابطه خود نظم دهی تحصیلی و اضطراب امتحان با عملکرد زبان انگلیسی دانش آموزان
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطه خودنظمدهی تحصیلی و اضطراب امتحان با عملکرد زبان انگلیسی دانشآموزان انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانشآموزان متوسطه دختر شهر میاندوآب((6221 بود که در سال 92-93 به تحصیل اشتغال داشتند. جهت اجرای پژوهش 200 نفر از دانشآموزان دختر به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بود. ابزار این پژوهش پرسشنامه 14 سوالی بوفارد((1995، نمرات امتحانی آزمون معلم ساخته و مقیاس اضطراب 37 مادهای ساراسون بود. نتایج پژوهش در بررسی فرضیهها نشان داد که بین خودنظمدهی تحصیلی و عملکرد زبان انگلیسی دانشآموزان رابطه معناداری وجود دارد. در بررسی فرضیه دیگر پژوهش نتایج نشان داد که بین اضطراب امتحان و عملکرد زبان انگلیسی دانشآموزان رابطه معناداری وجود دارد. بررسی فرضیه سوم پژوهش نشان داد که بین خودنظمدهی تحصیلی و اضطراب امتحان دانشآموزان رابطه معناداری وجود دارد(.(P<0/05 با توجه به یافتههای پژوهش میتوان نتیجه گرفت که اضطراب امتحان و خودنظمدهی یادگیری میتواند عملکرد تحصیلی زبان را پیشبینی کند.
کلمات کلیدی: عملکرد تحصیلی، اضطراب امتحان، خودنظمدهی، زبان انگلیسی
مقدمه
بهبود و توسعهی عملکرد تحصیلی دانشآموزان، یکی از شاخصهای مهم در ارزیابی آموزش و پرورش است و تمام کوششها و کششهای این نظام در واقع برای پوشاندن جامهی عمل به این امر است. به عبارتی، جامعه و به طور ویژه آموزش و پرورش، نسبت به سرنوشت فرد، رشد و تکامل موفقیتآمیز وی و جایگاه او در جامعه، علاقهمند و نگران است و انتظار دارد دانشآموز در جوانب گوناگون اعم از ابعاد شناختی و کسب مهارت و توانایی و نیز در ابعاد شخصیتی، عاطفی و رفتاری، آن چنان که باید پیشرفت و تعالی یابد(پاییزی، .(1387 از سوی دیگر امروزه نیاز به یادگیری زبان انگلیسی بر کسی پوشیده نیست و متخصصین تعلیم و تربیت درصدد تا با ارایه راهکارهای مناسب به بهبود کیفیت آموزش در این زمینه کمک نمایند. بدیهی است که لازمه یادگیری مناسب و مطلوب در هر زمینهای، شناسایی مولفههای مهم مرتبط با یادگیری است. متخصصان در زمینه
اکتساب زبان دوم، نشان دادهاند که راهبردهای یادگیری خودنظمدهی میتواند نقش مهمی در پیشرفت یادگیرندگان بازی کند و یادگیرندگان ماهرتر زبان نسبت به افراد بامهارت کمتر، تعداد بیشتری از راهبردها را با روشهای مناسبتری به کار میبرند. کاربرد راهبردها، علاوه بر تسهیل اکتساب زبان دوم و بهبود عملکرد فراگیران، خودمختاری اکثر یادگیرندگان را افزایش میدهد تا در قبال یادگیری خود مسئولیت بیشتری داشته باشند(مک مولن1، .(2009
تحقیقات بسیاری در زمینهی پیشبینی عملکرد تحصیلی انجام گرفته است که این پژوهشها مواردی از جمله: وضعیت اجتماعی - اقتصادی خانواده، اضطراب امتحان و خودنظمدهی، سطح تحصیلات، معدل تحصیلی و نمرات آزمونهای پیشرفت تحصیلی و هوشی را از جمله شاخصهای تاثیرگذار در جهت پیش بینی وضعیت آینده دانشآموزان دانسته اند(فردریکسون2 و فورنهام3،2006؛به نقل از فریدونی،.(1388 در میان این عوامل اضطراب امتحان و خودنظمدهی تحصیلی از عواملی هستند که دانشآموزان به طور فراوانی با آنها درگیر هستند. دانشآموزان به طور فروانی در معرض شرایط استرسآمیز زندگی تحصیلی هستند و این استرس و اضطراب در جو تحصیلی رقابتی بیشتر میشود(لاتاس، پانتیک و آبرادوویک4، .(2010 اضطراب امتحان ممکن است به عنوان یک پاسخ رفتاری، شناختی و طبیعی شخص تعریف شود که تحریک شدن احساسات منفی در امتحانات است(رینگیسن و بوچوالد5، .(2010 به نظر میرسد که دیدگاههای مختلف به اضطراب امتحان را بتوان در سه طبقه مشخص کرد. نخستین طبقه مربوط به بررسی علل اضطراب امتحان در سطوح شخصی و اجتماعی است. الگوهای بینالمللی استرس و اضطراب فرض میکنند که اضطراب موقعیتی در زمینه سنجش، به وسیله تعامل متقابل صفات شخصی و ویژگیهای موقعیتی تعیین شده است. ثانیا شواهد وسیعی مبنی بر اینکه چه نوع علائم فیزیکی و هیجانی که ممکن است از اضطراب پدیدار شود، وجود دارد، و ثالثا تعداد زیادی از مطالعات بر روشهای بالقوه مقابله با اضطراب امتحان تمرکز دارند(براون و همکاران6، .(2010
پژوهشهای انجام گرفته درباره اضطراب نشان میدهد که سطح اضطراب امتحان دانشآموزان بر عملکرد و موفقیت تحصیلی آنها تاثیر میگذارد(حسنزاده، ابراهیمی و مهدینژاد، .(1391 بر اساس مطالعات و پژوهشهای قبلی، دانشآموزان دختر سطوح اضطراب بالاتری را از پسران نشان میدهند(چانیوتیس و همکاران7، .(2013 از عوامل دیگری که ممکن است بر عملکرد تحصیلی زبان تاثیر بگذارد خودنظمدهی تحصیلی میباشد. علیرغم تعدد و تنوع الگوهای مفهومی"خودنظمدهی"، صاحبنظران در این حیطه اتفاق نظر دارند که یادگیری فرایندی فعال و سازنده است و فراگیران، بالقوه قادر به مهار و تنظیم فرایند یادگیری هستند(ولترز، پینتریچ و کارابنیک8، .(2003 تمامی الگوهای خودنظمدهی، تفاوتهای زیستشناختی، رشدی، بافتی و فردی را مورد توجه قرار میدهند و تاکید میورزند که هر یک از این عوامل میتواند فرایند خودنظمدهی را تسهیل و تسریع نماید(ولترز9 و
همکاران، .(2003 پژوهشهای متعدد نشان از آن داشته است که فراگیران با مهارتهای بیشتر در خودنظمدهی، تجارب یادگیری خود را فعالانه و از راههایی بسیار متنوع هدایت مینمایند. به نظر میرسد که طبق نظریهی شانک و زیمرمن،( (1994 اساس خودتنظیمی آن است که چگونه دانشآموزان از نظر فراشناختی، انگیزشی و رفتاری، یادگیری را در خود سامان بخشند. شانک و زیمرمن،( (1994 در مورد رابطه فراشناخت و خودتنظیمی، عقیده دارد خودتنظیمی دانشآموزانی که دچار شکست تحصیلی می-شوند، به فراشناخت و مهارتهای فراشناختی آنان بستگی دارد. همچنین پاریس1 و همکاران((2001 اشاره میکنند که دانش-آموزان خودنظمده، فرایندهای عاطفی و شناختی لازم را برای بهبود عملکرد تحصیلی رهبری میکنند. تحقیقات نشان داده است که دانشآموزان خودنظمده از لحاظ تحصیلی به مراتب برتر از سایر دانشآموزانی هستند که یادگیریشان خودنظمگرایانه نیست(شانک و زیمرمن، .(1994 با توجه به مطالعات انجام شده و اهمیت خودنظمدهی و اضطراب امتحان در یادگیری و نقش آن در بهبود عملکرد تحصیلی، و نیز با توجه به شیوع اضطراب و اثرات منفی آن بر دانشآموزان و نظام آموزشی، لزوم کمکرسانی برای پیشبرد اهداف بهداشت روانی افراد به منظور پیشگیری از خسارات جسمانی، روانی، تحصیلی و اقتصادی احساس میشود.
روش اجرای پژوهش
این مطالعه از نظر هدف و ماهیت، در قلمرو تحقیقات کاربردی و از حیث روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانشآموزان متوسطه دختر شهر میاندوآب((6221 بود که در سال 92-93 به تحصیل اشتغال داشتند. در این پژوهش، روش نمونهگیری خوشهای میباشد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول تعیین حجم نمونه متناسب با مطالعات پیمایشی استفاده شد(سرمد وهمکاران، .(1385 بر این اساس، حجم نمونه برابر با 200 نفر مشخص شد.
ابزار گردآوری اطلاعات
-1 برای ارزیابی خودنظمدهی در یادگیری از پرسشنامه 14 سوالی بوفارد((1995 استفاده شد(نقل از کدیور، .(1380 کدیور((1380 ضریب پایایی را با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0/71 گزارش کرده و نشان داده است که این آزمون قادر است 52 درصد واریانس خودنظمدهی را تبیین کند.
-2 برای ارزیابی عملکرد زبان دانشآموزان از نمرات امتحانی آزمون معلم ساخته استفاده شد.
3 برای ارزیابی اضطراب امتحان، مقیاس 37 مادهای ساراسون مورد استفاده قرار گرفت. این مقیاس به صورت درست- غلط پاسخ داده میشود. نمره گذاری مقیاس اضطراب امتحان ساراسون: نمرهگذاری مقیاس اضطراب امتحان بسیار ساده است . در این مقیاس تعداد مادههایی که آزمودنی به آنها پاسخ نادرست داده است. ماده های 3 ، 15 ، ، 26 ، 27 ،29 ، 33 و ماده هایی که به آن ها پاسخ درست (سایر ماده ها) داده است ، نمره اضطراب امتحان فرد را تشکیل میدهد. اگر نمره به دست آمده 12 یا کمتر از 12 باشد اضطراب امتحان در فرد در دامنه پایین (خفیف) قرار می گیرد. (ابوالقاسمی، .(1378
تجزیه و تحلیل
در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و تحلیل رگرسیون چندمتغیره و ضریب همبستگی با استفاده از برنامه SPSS استفاده شد.
جدول:1آمار توصیفی متغیرها
همانطور که در جدول 1 مشاهده میگرد، تعداد شرکتکنندگان در پژوهش 166 نفر بود و میانگین متغیرهای عملکرد تحصیلی، اضطراب و خودنظمدهی به ترتیب برابر 17/2، 8/57 و 51/1 و نیز انحراف استاندارد آنها برابر 2/87، 4/8 و 8/33 میباشد.
جدول :2 رگرسیون
جدول بالا همبستگی بین متغیرها را نشان میدهد. طبق این جدول رابطه هر سه متغیر عملکرد تحصیلی، اضطراب و خودنظم-دهی در سطح 0/001 معنادار میباشد. همچنین همبستگی اضطراب با عملکرد تحصیلی و خودنظمدهی منفی است.
جدول:3 ضرایب همبستگی
طبق جدول بالا، تاثیر متغیر؛ اضطراب بر عملکرد تحصیلی معنادار میباشد((P≤/001، همچنین تاثیر خودنظمدهی بر عملکرد تحصیلی معنادار میباشد((P≤/001، اما تاثیر متغیرهای دیگر معنادار نیست(.(P>/05 متغیر اضطراب با ضریب رگرسیونی -0/36 و خودنظمدهی با ضریب رگرسیونی 0/16به ترتیب بالاترین تاثیر رگرسیونی را روی متغیر عملکرد تحصیلی داشتهاند. طبق این جدول فرمول پیشبینی عبارت است از:
(خودنظمدهی)-0/02 * (اضطراب) Y=16/18-0/04 *
