بخشی از مقاله
چکیده
یادگیری مشارکتی عبارت است از کاربرد آموزشی گروه های کوچک به گونه ای که دانش آموزان برای به حداکثر رساندن یادگیری خود و دیگران با هم کار می کنند. پژوهش حاضر که از نوع پژوهش موردی است برآن است تا تاثیر این شیوه آموزشی را بر پیشرفت تحصیلی درس فیزیک دانش آموزان سال سوم تجربی دبیرستان زینب شهرستان گناباد بررسی نماید. پس از نوبت اول این روش در کلاس اجرا گردید و در نهایت میانگین نمرات نوبت اول و دوم از طریق آزمون مقایسه زوجی مقایسه گردید.
نتایج نشان داد که روش یادگیری مشارکتی در سطح معنی داری 0,05 در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس فیزیک سال سوم دبیرستان موثر بوده است علاوه بر آن بررسی ها نشان داد که علاقمندی دانش آموزان به درس فیزیک نیز به مراتب بیشتر شده است.
-1 مقدمه
یکی از مهم ترین مسائل آموزش و پرورش میزان یادگیری دانش آموزان است که عوامل مختلف فردی و محیطی در آن نقش دارند. از جمله عوامل محیطی،شیوه تدریس در کلاس درس است. تدریس فرایندی فعال و پویاست که به صورت تعامل دوسویه بین معلم و دانش آموز و به منظور افزایش میزان یادگیری انجام می شود.یکی از وظایف معلم، انتخاب روش تدریس مناسب با موضوع و دانش آموز و با توجه به محدودیت های موجود است.درس فیزیک از موضوعاتی است که با توجه به ماهیت کاملا مفهومی آن در صورت انتخاب روش تدریس مناسب، می تواند زمینه رشد قوه تفکر را در دانش آموزان فراهم نماید اما از دیگر سو، به دلیل همین ماهیت از مشکل ترین موضوعات جهت یادگیری دانش آموزان است.
شیوه های تدریس در دو گروه عمده ی معلم محور و دانش آموز محور قرار می گیرد که امروزه بر دسته دوم و اثرات آن تاکید بیشتری می شود. از بین روش های مختلف این دسته می توان به روش تدریس مشارکتی اشاره نمود که اساس آن بر کار خود دانش آموز استوار است.
پژوهش حاضر که از نوع اقدام پژوهی است سعی دارد اثر روش تدریس مشارکتی را در پیشرفت تحصیلی درس فیزیک دانش آموزان سال سوم متوسطه دبیرستان حضرت زینب شهرستان گناباد بررسی نماید.
.2 پیشینه تحقیق
تدریس یک نوع فعالیت است اما نه هر نوع فعالیتی، بلکه فعالیتی که آگاهانه و بر اساس هدف خاصی انجام می گیرد، فعالیتی که بر پایه وضع شناختی شاگردان انجام می پذیرد وموجب تغییر آنان شود. عمل تدریس یک سلسله فعالیت های مرتب، منظم ، هدفدار و از پیش طراحی شده است که هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری است
تدریس یک فرآیند است و فعالیتی است که در داخل یک الگو انجام می شود. الگوهای تدریس مختلفی وجود دارد که مهم ترین آن الگوی عمومی تدریس - رابرت گلیزر، - 1961 است. این الگو شامل 5 مرحله می باشد که عبارتند از: تعیین هدف های تدریس و هدف های رفتاری -2 تعیین رفتارورودی و ارزشیابی تشخیصی -3 تعیین شیوه ها و وسایل تدریس -4 سازماندهی شرایط و موقعیت آموزشی -5 ارزشیابی و سنجش عملکرد
طبق این الگو معلم بعد از انتخاب محتوا و قبل از تعیین وسیله باید خط مشی روش مناسب تدریس خود را انتخاب کند. به مجموعه تدابییر منظمی که برای رسیدن به هدف، با توجه به شرایط و امکانات اتخاذ می شود روش تدریس می گویند
روش های تدریس را در دو گروه معلم محور و یادگیرنده محور می توان تقسیم کرد.
معلم محور: در آن فعالیت ها ی آموزشی عمدتا به وسیله معلم هدایت می شود. معلم ارائه دهنده دانش و هدایت کننده فرایند یادگیری به صورت آشکار است مانند روش سخنرانی ، روشهای تدریس
یادگیرنده محور: در آن یادگیرندگان به کمک معلم ، مسئولیت درک و فهم مطالب را خود به عهده دارند.
معلم نقش تسهیل کننده یا هدایت گر داردمانند یادگیری مشارکتی
یکی از روش های تدریس یادگیرنده محور روش تدریس به کمک یادگیری مشارکتی یا به طور خلاصه یادگیری مشارکتی است. یادگیری مشارکتی به روشی گفته می شود که در آن یادگیرندگان در گروه های کوچک با هم کار می کنند و برای دستاوردهای جمعی شان مورد تقویت می گیرند
یادگیری مشارکتی، مزایای عاطفی و اجتماعی مانند علاقه فزون تر به موضوع درس و ارزش گذاری بیشتر بدان را ترویج می کند و نگرش های مثبت و تعاملات اجتماعی در بین آنان را که دارای خصوصیات متفاوتی هستند افزایش می دهد. این روش هم چنین با درگیر کردن شاگردان در بحث و گفتگو، ظرفیتی برای تحصیل امتیازات شخصی و فراشناختی به وجود می آورد که مستلزم آن است تا پردازش اطلاعات مرتبط با تکالیف و راهبردهای حل مساله را وضوح بخشند.در یادگیری مشارکتی دانش آموزان در گروه های کوچک به تمرین و فعالیت های کاربردی می پردازند. یادگیری مشارکتی در فعالیت هایی به کار می رود ه دامنه آن ها از تمرین و مشق تا یادگیری داه ها و مفاهیم و بحث و حل مسئله وسعت دارد
در زمان هایی که دانش آموزان کار می کنندوظیفه معلم این است که بچرخد و بر پیشرفت کارها نظارت کند، اطمینان یابد گروه ها دارند کار خود را به شکل ثمر بخشی انجام می دهند و هر گونه کمک لازم را در اختیار شاگردان قرار دهد.
