بخشی از مقاله
چکیده
تصمیمگیری با معیارهای چندگانه بهسادگی امکانپذیر نیست و در بسیاری از تصمیمات، معیارها با یکدیگر در تضاد هستند. بنابراین این امکان وجود دارد که توجه به یک معیار، باعث بیتوجهی به معیارهای دیگر شود. با توجه به این مشکلات، روشهای تصمیمگیری چند معیاره ارائه شدند که میتوانند با در نظر گرفتن همهی معیارها به انتخاب گزینهی مناسب بپردازند. ما در این مقاله با استفاده از روشهایی چون AHP، TOPSIS، VIKOR و BORDA اقدام به رتبهبندی هفت رشتهی درسی بر اساس میزان استفادهی کاربران در یک دورهی معین از پایگاه علمی پژوهشی پارسی مدیر کردهایم.
رشتهها - گزینهها - عبارتاند از: مهندسی صنایع، مدیریت بازاریابی، مدیریت اجرائی، مدیریت صنعتی، مدیریت دولتی، مدیریت مالی و مدیریت کارآفرینی. معیارها عبارتاند از: میزان استفاده از پایگاه مقالات، کتابخانه آنلاین، بانک نرمافزار و زبانکده مجازی. برای جمعآوری اطلاعات و ماتریس تصمیمگیری از پرسشنامههای زوجی استفاده شده است. تصمیمات بهصورت گروهی و طبق نظر ده کارشناس خبره انجام شد. با توجه به اینکه تصمیمات،گروهی اما معیارها با یکدیگر در تضاد هستند، روش ترکیبی VIKOR-AHP پیشنهاد میشود. درنهایت باروش BORDA گزینهی نهایی انتخاب شده است.
-1 مقدمه
انسان در زندگی روزمرهی خود نیازمند اتخاذ تصمیمات مختلفی هست که برای هرکدام از این تصمیمات، چندین معیار مختلف در نظر گرفته میشود و درصورتیکه در اتخاذ تصمیم، به تمام این معیارها توجه نشود، نتیجهی تصمیمات ممکن است صحیح نباشد. برخلاف گذشته، که بیشتر تصمیمات بر مبنای مهمترین معیار تصمیمگیرنده انجام میگرفت، امروزه تصمیمات با معیارهای چندگانه انجام میگیرد. تصمیمگیری با معیارهای چندگانه بهسادگی امکانپذیر نیست و در بسیاری از تصمیمات، معیارها با یکدیگر در تضاد هستند و این امکان وجود دارد که توجه به یک معیار باعث بیتوجهی به معیارهای دیگر شود و در این صورت، تصمیمگیرنده جهت انتخاب گزینهی مناسب دچار مشکل میشود.
با توجه به این مشکلات روشهای تصمیمگیری چند معیاره ارائه شدند که می توانند با در نظر گرفتن همهی معیارها، به انتخاب گزینهی مناسب بپردازند. بهطور طبیعی در سازمانها، یک نفر نمیتواند مدیریت و تصمیمگیری را بهتنهایی بر عهده بگیرد و آن را خوب انجام دهد. تصمیمگیری تک نفره باعث میشود تا فرد تصمیمگیرنده نظرات و پیشداوریهای خاص خود را در تصمیمگیری دخالت دهد. به همین دلیل، تصمیمگیری گروهی با همکاری و همفکری مجموعهای از متخصصان و خبرگان سعی میکند بهترین تصمیم را اتخاذ نماید که منطبق بر نظم و منطق باشد.
ما در این مقاله با استفاده از روشهایی چون AHP، TOPSIS، VIKOR و BORDA اقدام به رتبهبندی 7 رشتهی درسی بر اساس میزان استفادهی کاربران در یک دورهی معین از پایگاه علمی پژوهشی پارسی مدیر کردهایم. رشتهها - گزینهها - عبارتاند از: مهندسی صنایع، مدیریت بازاریابی، مدیریت اجرائی، مدیریت صنعتی، مدیریت دولتی، مدیریت مالی و مدیریت کارآفرینی. معیارها عبارتاند از: میزان استفاده از پایگاه مقالات، کتابخانه آنلاین، بانک نرمافزارو زبانکده مجازی. برای جمعآوری اطلاعات و ماتریس تصمیمگیری از پرسشنامههای زوجی استفاده شده است.
تصمیمات بهصورت گروهی و طبق نظر 10 کارشناس خبره هست. پایگاه علمی پژوهشی پارس مدیر کانون اندیشه پژوهشگران مدیریت و مهندسی صنایع است. آموزش روش تحقیق علمی مدیریت، آموزش نگارش پایاننامه و مقاله، آموزش و لینک دانلود نرمافزارهای تخصصی، راهنمای کامل ارشد و دکتری، خلاصه کتاب، پایگاه مقاله مدیریت و زبانکده مجازی در دسترس دانشجویان مدیریت و مهندسی صنایع قرار دارد. پارس مدیر بزرگترین وبسایت ویژه دانشجویان و پژوهشگران تحصیلات تکمیلی مدیریت و مهندسی صنایع است.
-2 مرور ادبیات
تحقیقات بسیاری در زمینه ی رتبه بندی با روش های تصمیم گیری چند معیاره انجام شده است، به عنوان مثال در سال 2015 پرچمی و بینشیان روشهایی تصمیمگیری چند معیاره را برای شرکتهای بیمه به کاربردند. آنها بهطور خاص شرکت بیمهی ملت در ایران را مورد مطالعاتی قرار دادند. معیارهایی که آنها در نظر گرفتند انواع خدمات بیمهی این شرکت بود. آنها هفت معیار و چهار گزینه را در نظر گرفتند و با استفاده از روشهایی چون AHP و TOPSIS و ANP به رتبهبندی گزینهها پرداختند و درنهایت با روش بوردا رتبهی نهایی را انتخاب کردند و بیمهی شخص ثالث رتبهی برتر اعلام شد.[1] در سال 2017 سونر وسلیک از یک روش تصمیمگیری چند معیاره حاصل از ترکیب دو روش VIKOR و AHP استفاده کردند و با استفاده از آن یک کاربرد عملی در صنعت حملونقل دریایی را موردمطالعه قراردادند.[2]
-2-1 روش AHP
برای انجام این روش ابتدا، مسئله، تعریف و شاخصهای ارزیابی مشخص میشود، سپس ساختار سلسله مراتبی تصمیمگیری تشکیل میشود، سپس ماتریس مقایسات زوجی برای عناصر و شاخصهای هر عنصر و گزینهها ایجاد میشود، سازگاری ماتریسهای مقایسه زوجی بررسی میشود و درنهایت اولویتبندی انجام میگیرد . همچنین جهت انجام فرآیند تحلیل سلسله مراتبی گروهی، پس از تکمیل ماتریسهای مقایسات زوجی توسط اعضای گروه، با استفاده از میانگین هندسی درایه به درایههای ماتریسها به تلفیق نظر اعضا پرداخته میشود و در ادامه بهصورت الگوریتم روش تحلیل سلسلهمراتب به اولویتبندی پرداخته میشود.[1]
-2-2 سازگاری
سازگاری مسئلهی تصمیمگیری ازآنجهت بررسی میشود که شاخصها و گزینههایی که مقایسه میشوند باهم مرتبط و هم نوع باشند و همچنین سازگاری قضاوتهای مقایسه زوجی بررسی شود. برای بررسی ناسازگاری ابتدا ماتریسهای مقایسه زوجی تشکیل میشود و بردار وزن - W - محاسبه می گرد.
