بخشی از مقاله
چکیده
امروزه پدافند غیر عامل به عنوان یکی از موثر ترین و پایدارترین روشهای دفاع ملی به شمار می رود وکشور های مختلف درصدد تحقق این ملاحضات در گستره سرزمینی خود می باشند . با توجه به اهمیت ویژه پروژه های حوزه ی پدافند غیر عامل لازم است تا مدیریت صحیح بر فرآیند اجرایی این قبیل پروژه ها بعمل آید . تلاش برای تعیین سیستم پیشبرد مناسب به عنوان یکی از تصمیمات استراتژیک که در ابتدایی ترین مراحل پروژه صورت می گیرد و در موفقیت پروژه ها حائز اهمیت می باشد در همین راستا خواهد بود . در این تحقیق تعیین شاخص های مورد نیاز جهت انتخاب سیستم پیشبرد مناسب در پروژه های ساخت حوزه پدافند غیر عامل مورد بررسی قرارگرفته است . شاخص های تعیین شده با مرور بر منابع موجود و انجام مصاحبه و برگزاری جلساتی با حضور خبرگان و صاحب نظران به دست آمده اند .
پس از تعیین شاخص ها پرسشنامه ای با نظر کارشناسان طراحی گردید و بنابر زمینه تحقیق میان خبرگان توزیع گردید . بعد از جمع آوری نظرات ، آزمونهای آماری لازم انجام گردید و با استفاده از خروجی نرم افزارAHP نتایج آماری بدست آمد و پس از تجزیه و تحلیل این نظرات براساس روش AHP ، مشخص گردید پاسخ دهندگان عوامل امنیتی و زیرمعیار حفاظت از اسناد و اطلاعات پروژه را به عنوان مهمترین فاکتور ها انتخاب نموده اند .
-1 مقدمه
پدافند غیر عامل عبارت است از مجموعه اقدامات غیر مسلحانه ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی ، ساختمان ها و تاسیسات ، تجهیزات و شریان های کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن و یا کاهش مخاطرات ناشی از سوانح غیر طبیعی می گردد . با توجه به اهمیت ویژه پروژه های حوزه ی پدافند غیر عامل لازم است تا مدیریت صحیح بر فرآیند اجرایی پروژه های این حوزه لحاظ گردد . لذا ضرورت بکارگیری سیستم ها و روش های نوین مهندسی و مدیریت ساخت به عنوان ابزاری که زمینه مدیریت صحیح پروژه ها را فراهم و تحقق اهداف را تضمین می نماید در این حوزه غیرقابل انکار می باشد .
ملاحضات پدافند غیرعامل می بایست در کلیه پروژه ها از زمان ایده تا انجام مراحل تصویب و اجراء مد نظر قرار گیرد . بر همین اساس یکی از تصمیم های مهمی که در مراحل اولیه هر پروژه صورت می گیرد و پدافند غیر عامل نیزباید در آن لحاظ شود انتخاب سیستم پیشبرد مناسب برای اجرای پروژه ها می باشد.
با توجه به اینکه ویژگی ها وخصوصیات هر پروژه ای با پروژه ی دیگر متفاوت است و اهداف و خواسته های مورد نظر کارفرمایان نیز در تمام پروژه ها یکسان نیست ، لذا کار فرمایان باید در هر پروژه ای مناسب ترین سیستم اجرای پروژه را انتخاب نمایند تا به نحو مطلوبتری به اهداف از پیش تعیین شده دست یابند .
سیستم های مختلف اجرای پروژه ، نقش ها و مسئولیت های عوامل مختلف درگیر در یک پروژه را تعیین و چار چوب اجرای پروژه را برحسب توالی و چگونگی انجام مراحل مختلف طراحی ، تدارک و اجرای یک پروژه مشخص می نمایند . ضمن اینکه تحقیقات انجام شده نشان می دهد که انتخاب مناسب سیستم اجرای پروژه می تواند هزینه را تا 5درصد و زمان اجرا را تا 30درصد کاهش دهد. [5] این مقاله سعی داردتا معیارهای مورد نیاز در تعیین سیستم پیشبرد بهینه برای پروژه های ساخت حوزه ی پدافند غیر عامل را معرفی نماید .
-2 تئوری و پیشینه تحقیق
جدول - 1 - دیدگاه های ارائه شده توسط محققان مختلف
توضیح :
طبقه بندی شاخص ها در پنج گروه روش سرمایه گذاری ، پیچیدگی پروژه ، زمان لازم ،فاکتورهای اقتصادی ، حصول اطمینان از هزینه ها
طبقه بندی شاخص ها در پنج گروه اهداف بلند مدت اولیه ، اهداف ثانویه ، محدودیت های پروژه ، ریسک های پروژه ، سیستم های کاری
طبقه بندی شاخص ها در پنج گروه ویژگیهای کارفرما ، اهداف کارفرما ، ویژگیهای پروژه ، شاخصهای پروژه ، ویژگیهای کشورهای درحال توسعه
طبقه بندی شاخص ها در هفت گروه سرعت ، قطعیت و یقین ، انعطاف پذیری ، سطح کیفی ، پیچیدگی ساخت ، اجتناب از ریسک و مسئولیت ، رقا بت در قیمت
معرفی 14 شاخص :
طبقه بندی شاخص ها در 3 گروه محرک های پروژه ، محرک های کارفرما ، محرک های بازار
تقسیم بندی شاخص ها به 2 گروه عوامل فیزیکی پروژه و عوامل تجاری کارفرما
معرفی 13 شاخص :
دسته بندی شاخص ها در پنج گروه کفایت کارفرما ، عوامل پروژه ، پیمانکاران ، ریسکهای پروژه ، اهداف اجتماعی
دسته بندی شاخص ها در شش گروه مشخصات پروژه ، شرایط بازار ، نیازهای مهندسین معمار و طراح ، طبقهبندی کارفرمایان ، سازمان طراحی کارفرمایان ، قوانین محلی و ساخت
معرفی 8 شاخص سرعت ، قطعیت ، انعطاف پذیری ، سطح کیفیت ، پیچیدگی ، اجتناب از ریسک ، رقابت در قیمت ، مسئولیت طبقه بندی شاخص ها در چهار گروه پیچیدگی شرایط ، قابلیت و توانایی کارفرما جهت شراکت درحلّ مسائل ، عدم قطعیت در محصول ، عدم قطعیت در فرآیند
طبقه بندی شاخص ها در سه گروه ویژگی های پروژه ، نیازهای کارفرما ، اولویت های کارفرما
ارائه 20 شاخص :
تقسیم بندی شاخص ها به 4 دسته شاخص اصلی اهداف کارفرما ، ویژگی های پروژه ، ضوابط اجرای پروژه ، شرایط محیطی
محققان مختلف شاخص های تعیین سیستم پیشبرد را در قالب عبارت هایی که اهداف اصلی پروژه - هزینه ، زمان ، ایمنی ، کیفیت - را تامین می نمایند بیان کرده اند .
توجه به ویژگی ها ی پروژه و عوامل تاثیر گذار بر آن در فاکتور های ارائه شده توسط اکثر محققان مشاهده می شود .
در کارهای صورت گرفته توسط برخی محققان نظیر Donna and Fellow - 1987 - ، Bryan - 1998 - ، اتحادیه پیمانکاران عمومی ایالات متحده و Alhazmi - 2000 - بر توجه به سازمان کارفرما و اهداف مورد نظر وی تاکید شده است .
فاکتور های ارائه شده توسط وزارت دفاع ایالات متحده DOD - 1994 - عبارتند از مسائل امنیتی ، نوع ساختمان ، تکرار در احداث ،
هزینه ساخت ، سطوح و ویژگی های عملکردی ، معیارهای طراحی ، زمان ، تجارب گذشته ، دسترسی به محل ، طرح / ساخت ، تواناییهای مشاور ، قابلیتهای صنایع ساختمانیکه تناسب زیادی با پروژه های مد نظر این تحقیق دارد
شاخص های ارائه شده توسط Oyetunji and Anderson - 2006 - شامل بسیاری از شاخصهایی است که توسط محققان دیگر ارائه شده است با این تفاوت که شاخصهای جزئی را لحاظ ننموده است و تنها فاکتورهایی را برای انتخاب ارائه کرده است که در انتخاب سیستم پیشبرد میتوانند مورد ارزیابی قرار گیرد
در مجموع تعداد شاخص های ارائه شده توسط محققان مختلف با فرض تکرار در برخی شاخص ها ، رقمی بالغ بر130 شاخص می باشد.
- 3 -1 تجزیه و تحلیل پاسخ سؤالات دموگرافیک
در این بخش سوالاتی که در ابتدای پرشنامه با هدف گردآوری اطلاعات دموگرافیک شرکت کنندگان در پیمایش تعبیه شدهاند ، تجزیه وتحلیل می شوند . همانگونه که در بخش قبلی اشاره شد 30 خبره در این پیمایش شرکت نمودند . از 30 خبرهی مذکور ، 14 خبره سابقه کاری کمتر از 10 سال و 6 خبره سابقه کاری 11 الی 20 سال ، 4خبره سابقه کاری 21 الی 30 سال و 6خبره سابقه کاری بیش از 30 سال دارند بنابراین حاصل تجزیه و تحلیل اطلاعات دموگرافیک سؤال اول به قرار جدول - - 2 خواهد بود:
جدول - - 2 اطلاعات دموگرافیک مربوط به تجربه خبرگان به سال
از 30 خبرهی شرکت کننده در پیمایش 18 خبره دارای تحصیلات مهندسی عمران ، 6 خبره دارای تحصیلاتی در زمینهی پدافند غیر عامل ، 6 خبره دارای تحصیلاتی در زمینهی مهندسی مکانیک و مهندسی انرژی بودند .
همچنین از 30 خبره شرکت کننده ، 8 نفر دارای مدرک دکتری ، 15 نفر دارای مدرک کارشناسی ارشد و 7 نفر دارای مدرک کارشناسی بودند که 22 نفر از آن ها در زمینه شغلی پدافند غیر عامل و 8 نفر در زمینه علمی - پژوهشی فعالیت داشتند .
- 3 -2 تعیین وشناسایی شاخص های انتخاب سیستم پیشبرد مناسب از منظر پدافند غیر عامل
برای تعیین شاخص های انتخاب سیستم پیشبرد متناسب با پروژه های پدافند غیر عامل مطالعه گسترده ای بر روی منابع موجود صورت گرفت . در مرحله ی بعد به انجام مصاحبه و برگزاری جلساتی با حضور خبرگان و متخصصین این حوزه پرداخته شد و پس از تعدیل عوامل و حذف عوامل یکسان و یا متشابه ، فهرستی جامع شامل 30 علت مطابق جدول - 3 - شناسایی و جمع آوری گردید .
همانطور که مشاهده می شود شاخص ها در پنج گروه اصلی طبقه بندی و زیر شاخص های اصلی و زیر معیارهای هر یک مشخص شده اند .
