بخشی از مقاله
چکیده
امروزه مدیریت مکانی و کنترل و نظارت ساختار امنیتی و دفاعی، اجتماعی و اقتصادي، مرزي با در نظر گرفتن ظرفیت ها و پتانسیل هاي هر نقطه مرزي امکانپذیر شده است . زیرا کنترل فیزیکی مرزهاي یک کشور پهناوري مثل ایران با وجود مورفولوژي متنوع طبیعی همچون مرز آبی، بیابانی، کوهستانی و ساختارهاي قومیتی مرزي متنوع و ناهمگون بسیار مشکل می باشد. به همین دلیل بررسی اصول و ساختار مکانی و توجه به ساختار طبیعی و قومیتی مرزهها از یک طرف و بررسی اصول و ساختار قوانین پدافند غیر عامل و مدیریت یکپارچه مرزي از طرف دیگر امري ضروري و غیر قابل اجتناب می باشد . امروزه اصول دیدبانی به عنوان یکی از ارکان فرماندهی و کنترل در سیستم هاي نظامی محسوب می شود. بنابراین استفاده موثر از آن موجب افزایش کیفیت در توانمندي نیروهاي رزمی می گرددGIS . به عنوان یک سیستم اطلاعاتی هوشمند امکانات منحصر به فردي را براي مدیریت و مکانیابی مواضع دیدبانی و سیستم هاي سنجش از دور((Rs با توجه به دید کلی و نظارت لحظه اي و فراگیر در جمع آوري و به روز رسانی اطلاعات مکانی در اختیار ما قرار می دهد .
ایجاد بالاترین کیفیت ارتباطی بین مواضع دیدبانی وپست هاي فرماندهی با توجه به برد و پوشش تجهیزات ارتباطی و مکانیابی بر اساس مدل ارتفاعی منطقه مورد مطالعه و توجه به اصول هم پوشانی مواضع و سمت هاي انتظار حمله در طیف مرزي و توجه واحد مکانیابی بر اساس رعایت اصول پدافند غیر عامل شامل استتار، اختفا، پوشش، فریب، تفرقه و پراکندگی، مقاوم سازي و اعلام خبر بررسی و مدیریت کیفیت و کمیت مسایل مربوط به لجستیک و پشتیبانی نیروي انسانی و تجهیزات به عنوان رکن اصلی در مدیریت یکپارچه مواضع دیده بانی مرزي محسوب می گردد.
به همین دلیل در تحقیق حاضر سعی شده است تا با قابلیتهاي سیستم اطلاعات مکانی و دور کاوي فضایی و کاربردهاي آن در مدیریت بهینه فضاي مرزي با نگرش مدیریت یکپارچه و اصول پدافند غیر عامل مکان بهینه مرزي از نظر یک فاکتور ارتفاعی DEMمدل سازي و بررسی شود. روش تحقیق در این پژوهش از نوع اکتشافی، همبستگی، اسنادي، ادبیات نظري مرزها و امنیت مرزي با GIS را مورد مطالعه قرار داده و در نهایت به ارائه نتیجهگیري و راهکارهاي راهبردي براي امنیت مرزي می پردازد.
واژگان کلیدي: امنیت مرزي، مدل رقومی ارتفاع، پدافند غیر عامل، مدل سازي فضایی، سیستم اطلاعات جغرافیایی
٣٥٠
ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
فروردینو31 30 - 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012
مقدمه:
پدافند به مفهوم کلی دفع وخنثی نمودن و یا کاهش اقدامات آفندي و ممانعت از دستیابی به اهداف خودي یا مورد نظر می باشد.
به طور کلی پدافند دو گونه می باشد: پدافند عامل (Active Defense) و یا پدافند غیر عامل Passive) Defense ) پدافند از به کارگیري مستقیم جنگ افزار به منظور خنثی سازي و یا کاهش اثراتی که روي هدف مورد نظر استفاده می شود. اما پدافند غیر عامل مستلزم به کارگیري جنگ افزار نو وبا اجراي آن می توان از وارد شدن خسارت مالی و تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس انسانی و غیر انسانی جلوگیري نموده و میزان خسارت را به حداقل و کنترل و نظارت را به حد اکثر می رساند. اما این نکته را باید یادآوري کرد که در حفظ و امنیت مرز و عوامل درون مرزي پدافند عامل و پدافند غیر عامل مکمل همدیگر هستند که در طرح ریزي و مدلسازي از یک سو وایجاد سد و ممانعت مرزي واجراي طرح از سوي دیگر. از دیگر اصول حفظ مرز و نظارت ممتد بر آن بررسی مراکز حیاتی (Vital Centers)، مراکز حساس (Critical Centers) و مراکز مهم (Important Centers)می باشد(پدافند غیر عامل تخصصی،نهاجا،.(5
مراکز مهم مراکزي هستند که باید در مسیر کنترل مرز و حفظ و نگهداري پایدار باشند و اگر صدمه ببیند بحرانهاي قابل توجه را در مسیر حفظ مرز پدید می آید . مراکز حساس مراکزي هستند که روند کنترل و حفظ دفاعی و برنامه ریزي موجب نقص در سطح دفاعی و نظامی حفظ مرز می باشد. اما مراکز مهم مراکزي هستند که در راستاي کنترل مرز محلی هستند و توجه به آنها، نقاط قوت اهداف، یا همان کنترل و نظارت و نگهداري مرز هستند. مکانیابی، جانمایی، جاگذاري این مراکز مهم در راستاي مرزي امري دشوار و حساب شده می باشد که باید از فرم و شکل زمین کاملا تبعیت نماید.
اصول کلی و مهم پدافند غیر عامل:
اصول کلی پدافند غیر عامل شامل 7 اصل مهم که با رعایت آنها می توان به اهداف پدافند غیر عامل که همان تقلیل خسارت و صدمات، کاهش قابلیت و توانایی سامانه شناسایی عبور مرزي و هدف یابی افزایش دقت عبور و مرور مرزي است. هدف دیگر تسلیحات آفندي و تحمیل هزینه بیشتر به برهم زنندگان امنیت مرزي می باشد مهمترین عوامل اسامی و زیر عاملهاي منتج شده شده از این اصول عبارت هستند:
استتار ( Camouflage ) پوشش Cover مقابله با بمب هاي گرافیتی HPM , EMP
اختفاء((Concealment فریب Deception ایجاد استحکامات صحرایی و سازه هاي موقتی
Field Fortification
دفاع غیر عامل در مقابل حملات ویژه حفاظت Security ایمنی Safety
یجاد سازه هاي امن و مقاوم سازي سیستم اطفاء حریق اقدامات درون سیستمی
تاسیسات Protective Structures Extinguishing System
تفرقه و پراکندگی Separation and انضباط استتار Camouflage اقدامات بعد از بمباران (کنترل تردد، تخلیه
Dispersion Discipline مجروحین، کنترل خسارت، خنثی سازي بمب و
...)
مقاوم سازي و استحکامات Hardening مکان یابی Site Selection آموزش و ایجاد فرهنگ دفاع Training
اعلام خطر Early Warning تحرك Movement ایجاد موانع (دیوار، دکل، کابل، بالن و ...)
Barrier
جان پناه Trench پناهگاه Defilade عملیات دود Smoke Operation
مطالعات نگارندگان و پدافند غیر عامل تخصصی،نهاجا
٣٥١
ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
فروردینو31 30 - 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012
بررسی مبانی پدافند غیرعامل و پاسخ به دو سوال در امنیت و حفظ مرز:
با توجه به این که حفظ و نگهداري مرز و حوزه تأثیر گذاري این امنیت، بقاء و درك اصل حفاظت از حریم منطقه است. لذا براي کارآمدي آن می بایست در طراحی و اجراي اقدامات لازم همواره دو سوال را پاسخ گو باشیم:
الف : نقاط قوت و ضعف و تجهیزات و علائم را که در حفظ و امنیت مرز از دست می دهیم (مخل کننده چه علائمی را می بیند، چه نقاط آسیب پذیري در اختیار دارد) یا به طور کلی مشخصه مکانی ما چه ساختار قابل درکی در اختیار دشمن قرار می دهد. (فرم منطقه، ناهمواري منطقه، ارتفاع منطقه، شکل منطقه، گذار منطقه، عبور منطقه، ورود صفر مرزي)
ب: وسایل مخل کننده مرز چه قابلیتی و چه مشخصه دارد، توانایی آنها چیست؟
اولین اقدام مخل کنندگان مرزي در مقابله با هدف مقابل، ارزیابی توانمندي، امکانات و تجهیزات موجود می باشد که با وسایل شناسایی آنها مورد ارزیابی قرار می گیرد. نیاز به اطلاعات دقیق و به موقع از تجهیزات، نیروها، گسترش ها، نظارت منظم و مستمر بر ضد مواضع جدید و تازه گسترش یافته، افزایش قابلیت تحرك و جابجایی نیروهاي محافظ مرز باعث می گردد مخل کنندگان مرزي جهت امکان انجام اخلال مرزي به شناسایی روند مرزي روي بیاورند. تشخیص مسیر و مکان مناسب مرزي در راستاي بر هم زدن شناسایی مرزي با استقاده از قابلیت فرم ارتفاعی امري ضروري می باشد.
شناخت علائم، مشخصه هاي هدف، محیط و علائم شناسایی از یک طرف و شناخت نوع تجسس و شناسایی، حسگرهاي بکار گرفته شده، قابلیت ها و توانایی آن ها (انواع شناسایی و گیرندها) از طرف دیگر و داشتن اطلاعات کامل از تکنیک هاي پیشرفته جدید و مقابله مؤثر و مفید در مقابل هر کدام از آنها ( پدافند غیر عامل ) ضرورتی اجتناب ناپذیر و مهم است. اما بدون در نظر گرفتن فرم و شکلی(فرم زمین) که این تاسیسات اسقرار می یابند امر ي شکست خورده است.
علائم عمومی شناسایی(:(General Recognition Factors
این علائم که شامل کلیه علائم شناسایی اعم از زمینی و هوایی می باشد و به تشخیص تحولات مرزي کمک شایانی می نماید عبارتند از:
الف- حرکت (نفرات و تجهیزات). ب- صدا (نفرات و تجهیزات) عنصر مورد توجه در شناسایی زمینی.
پ- اندازه(تاسیسات و تجهیزات). ت- بو (مانند بوي باروت) عنصر مورد توجه در شناسایی زمینی.
ث- رنگ (ناهماهنگی رنگ با محیط). ج- وضعیت (استقرار در محل مناسب).
چ- شکل (شکل استقرار منظم و سازمان یافته). ح- بافت(کویري، شهري، روستایی، جنگلی).
خ- دود و آتش(هر گونه دود و آتش بی موقع). د- سایه (هنگام تابش خورشید).
ذ- انعکاس (برگشت امواج راداري از هدف و ...) علائم شناسایی در تصاویر هوایی
