بخشی از مقاله
چکیده
ذرت یکی از مهمترین گیاهان زراعی است. یکی از روشهای کنترل آفات به ویژه حشرات بالغ ساقهخوار ذرت، Sesamia cretica، استفاده از تلههای نوری در مزارع میباشد، این روش تا حد مطلوبی میتواند برای تولید محصول سالم - کشت ارگانیک - مؤثر باشد. سازوکار این تلهها به گونهای است که داخل آن لامپهای کوچک تعبیه میشود و نور تابیده شده توسط لامپ، حشرات را به سوی خود جذب نموده و در تله گرفتار میکند، نور در اصل از هزاران رنگ تشکیل شده است که هفت رنگ اصلی دارد: قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی، بنفش. رنگهای زرد، قرمز، نارنجی حامل انرژی گرمایی هستند.
نگ نور تلهها نقش مؤثری در میزان جلب حشره مورد نظر دارد. بنابراین تحقیق حاضر با هدف تعیین مناسب-ترین رنگ چراغ ال ای دی - LED - در تله نوری برای شکار انبوه حشرات بالغ ساقه خوار ذرت، Sesamia cretica در دهستان قلعه شاهین در استان کرمانشاه انجام شد.
بدین منظور اقدام به تهیه و ساخت تلههای نوری مناسب شد و به مدت 6 روز آزمایشی تعداد آفت مورد نظر برای هر رنگ نور شمارش و یادداشت شدند. سپس تیمارها پس از تجزیه واریانس با آزمون توکی مقایسه شدند. نتایج نشان داد که رنگهای مختلف نسبت به جلب حشرات در پنج گروه قرار گرفتند بدین ترتیب که بیشترین تأثیر را در جلب و شکار در چراغ با رنگ سبز دیده شد و بعد از آن رنگ سفید مهتابی بیشترین و رنگهای سفید آفتابی و نارنجی کمترین تأثیر را داشتند.
مقدمه
ذرت یکی از مهمترین گیاهان زراعی است که پس از گندم و برنج بیشترین سطح کشت را به خود اختصاص داده است. خاستگاه ذرت قاره آمریکا - جنوب مکزیک - و پیشینه کشت آن به 8 تا 10 هزار سال پیش میرسد .
ساقه خواران جنس Sesamia از مهمترین آفات ذرت و نیشکر در ایران هستند .به منظور کنترل جمعیت ساقه خواران جنس Sesamia و اجتناب از سم پاشی پژوهشهای 12]، 5، [ 23نشان دادند که پرورش و رهاسازی زنبور پارازیتوئید تخم Telenomus busseolae - Gahan - مهمترین راهکار مدیریتی این آفت در مزارع ذرت و نیشکر میباشد. ولی مهم-ترین مشکل پرورش این زنبور، تخصص میزبانی بالای آن است، به نحوی که امکان استفاده از میزبانهای ثانوی و جایگزین آزمایشگاهی را برای پرورش آن میسر نمیکند
استفاده از منابع نور مصنوعی یکی از روشهای متداول برای جلب پروانههای شبفعال برای مطالعه طبقه بندی، بیوگرافی وتنوع زیستی است . استفاده از رفتار فتوتاکسی در حشرات برای ساختن تلههای نوری از سالها قبل مورد استفاده بوده است و در پارهای موارد این تلهها در پایین آوردن میزان انبوهی بعضی از حشرات بسیار موثر میباشند. این تلهها نه تنها در کنترل آفت موثر هستند بلکه در ردیابی و پیشآگاهی1 نیز بکار میروند
نور مرئی یا نور یا پرتو2یکتابش الکترومغناطیسی3و حاوی فوتون4است که به چشم انسان و دیگر موجودات مرئی نمایان میشود. نور مرئی با طولموجی از حدود 380 تا حدود 740 نانومتر در بین دونور نامرئی فروسرخ5که در طولموجهای بلندتر و فرابنفش 6که با طولموجهای کوتاهتر یافت میشود، قرار دارد
نور در اصل از هزاران رنگ تشکیل شده است که هفت رنگ اصلی دارد:قرمز،نارنجی،زرد سبز، آبی، نیلی، بنفش. رنگهای زرد، قرمز، نارنجی حامل انرژی گرمایی هستند. ایزاک نیوتن، این موضوع را با عبور دادن نور از منشور فهمید. او در شیشه پنجره اتاقش سوراخی ایجاد کرد و منشور را با فاصله یک متری از شیشه قرار داد در نتیجه هفت رنگ نور با فاصله یک متر از یکدیگر پراکنده شدند وسپس ذرهبین را در مقابل هر رنگ قرار داد تا متوجه شود که گرمای نور از کجا ایجاد میشود.
عسکری و همکاران - 1391 - در بررسی اثر رنگ تلههای فرومونی و محل نصب آنها در میزان شکار جوانهخوار بلوط Tortrix viridana L.در سه استان کشور دریافتند که کاربرد تلههای دلتایی سفید رنگ در نیمهی بالایی درختان کارایی بیشتری در جلب آفت دارد .[2] نکاحی و همکاران - 1393 - در مقایسه استفاده از دو نوع لامپ - مهتابی و آفتابی - در دستگاه تله نوری بااستفاده از انرژی خورشید و به منظور مبارزه با کرم ساقهخوار برنج بیان کردند که لامپ خورشیدی 18 درصد نسبت به لامپ مهتابی در جذب و گرفتار شدن حشرات عملکرد بهتری داشتهاست
یزدان پناه و همکاران - 1396 - در بررسی اثر فرکانسهای صوتی و طول موجهای نوری بر سفیدبالک گلخانه به این نتیجه رسیدند که از جمله روشهای کنترل فیزیکی سفید بالک، استفاده از رنگ زرد برای جذب حشرات و به دام انداختن آنها میباشد .[4]نظر به مطالب بیان شده، این مطالعه سعی دارد به بررسی و تعیین مناسب ترین رنگ چراغ ال ای دی در تله نوری برای شکار انبوه حشرات بالغ ساقه خوار ذرت Sesamia cretica در مزرعه ذرت در شهرستان سرپل ذهاب دهستان قلعه شاهین بپردازد.
مواد و روش ها
به منظور بررسی میزان جلب و تعیین مناسب ترین رنگ برای جلب Sesamia cretica در مزرعه ذرت در شهرستان سرپلذهاب دهستان قلعهشاهین و در روستای ترکویس از تاریخ 96/06/5 تا تاریخ 96/06/10 به مدت 6 روز آزمایشی انجام شد - شکل - 1 که به شرح زیر میباشد:
شکل -1 تلههای نوری مورد بررسی جهت شکار انبوه حشرات بالغ ساقه خوار ذرت Sesamia cretica در مزرعه وسایل آزمایش شامل هفت تشت به قطر50 سانتیمتر و عمق 5 سانتیمتر هفت لوله به طول 75 سانتیمتر و قطر یک سانتیمتر برای هر لوله تعداد دو عدد چراغ ال ای دی که توسط دو عدد باتری قلمی تغذیه میشدند و همچنین سیم و مقاومت 330 اهم برای هر تله مورد استفاده قرار گرفت. چراغ های ال ای دی به رنگ های آبی، قرمز،سبز، نارنجی، سفید مهتابی،بنفش و سفید آفتابی مورد استفاده قرار گرفت که به طبع برای هر تله دو چراغ ال ای دی از یک رنگ استفاده شد که هفت تله با هفت رنگ مختلف ساخته شد.دامنه بسامد و طول موج در رنگهای هفتگانه نور خورشید در شکل دو نشان داده شده است
تله ها بدین شکل طراحی شدند که لولههایی که از قبل تهیه شده بود در مرکز تشت هایی پر از آب و داخل هر تشت چند قطره مایع ظرفشویی ریخته میشد - برای جلوگیری از فرار آفت - ، قرار داده میشد و در قسمت انتهایی بالایی لوله دو عدد لامپ ال ای دی نصب میشد که با باتری های قلمی که روی لوله نصب شده بود تغذیه میشد که سر راه اتصال باتری به چراغ ها از مقاومت استفاده شد - برای کم کردن مصرف لامپها - . روش آزمایش بدین شکل بود که هر شب ساعت 9/30 دقیقه شب تلهها در مزرعه کار گذاشته میشدند و صبح ساعت 6/30 دقیقه جمع آوری میشدند و تعداد آفت مورد نظر شمارش و یادداشت میشد
