بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به بالا بودن فرسودگی بافت موجود در کشورهای در حال توسعه، حفظ سلامت شهرها در مواجهه با سوانح طبیعی در تعیین سرنوشت اجتماعی نقش حیاتی ایفا می نماید. این امر موجب گردیده که حفظ سلامت جامعه به مرحله ای ویژه و پراهمیت در فرآیند برنامه ریزی و طراحی شهری راهبردی بدل شود . به گونه ای که میتوان حفظ سلامت جامعه را قلب فرآیند تاب آوری محسوب نمود. در این پژوهش نخست شدت اهمیت امنیت و احساس امنیت و تاثیرگذاری محیط بر روی افراد مورد بررسی قرار میگیرد .سپس این پژوهش به بیان تفاوت سیر اندیشه در دوران مدرنیسم و پسامدرنیسم می پردازد و برتری امر محسوس بر معقول را تثبیت میکند ، و آنگاه میزان تاثیر گذاری هریک بر عکس العمل ناخودآگاه افراد مورد تاکید واقع میگردد. که نهایتا در این پژوهش پس از تبیین برتری محسوسات نسبت به معقولات با توجه به تاثیر گذاری محیط بر روی افراد و شاخص های سنجش احساس امنیت بر اساس مؤلفه های منظر شهری ، نقش هنرهمگانی در حفظ سلامت جامعه در زمان سانحه را مورد سنجش قرار میدهد. هدف این پژوهش بیان تاثیر گذاری هنر همگانی بر بازخورد مردم در حین وقوع سانحه میباشد .
مقدمه :
در دهه گذشته با گذر از دانش مدرنیسم به پسامدرنیسم ، اندیشه کانت و سایرین رو به افول قدم نهاد ، لذا سرشت رادیکال و شالوده شکن اندیشه پسامدرن در مقایسه با اندیشه دو دوره پیش - پیشامدرن - مدرن - نمایان شد. در قرون اخیر فلسفه و با نگاهی جامع تر کلیه حوزه های تمدن بشری دست خوش چنان تحولات عظیم و سریعی گردیده اند که در طول تاریخ نظیری برای آن نمیتوان یافت. گذر از عصر مدرنیسم به پسامدرنیسم بیان برتری امر محسوس نسبت به معقول را رقم زد ، که این امر موجب گردید عوامل بسزایی که تاثیر گذار بر حواس پنچ گانه هستند مورد بازنگری قرار گیرند و تعامل و ارتباط آنها با مولفه های دیگر در سایه قلمروهای علمی مورد بحث و نقد قرار گیرد .لذا آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار میگیرد صرفا تاثیرات گذر از مدرنیسم ×به پسامدرنیسم در حیطهی علمی طراحی شهری میباشد. همواره آنچه در حیطه علمی طراحی شهری از نظر بیان احساس بیش از سایر مباحث مدنظر و تاثیر گذار بر عامهی مردم میباشد امر بدیع هنر همگانیست . هنر همگانی گونهی مشخصی از هنر است ، که نصیب گروه خاصی از شهروندان در هنر معاصر نبوده و ×مکانش در فضای باز شهری میباشد و در رابطه ی تنگاتنگی با شهر میباشد . از سوی دیگر با توجه به این امر کهجهان نسبت به آنچه سابقاً و پیش از این بوده مخاطره انگیزترشده است. - - 1 و احساس امنیت جایگاه شاخصی را به خود اختصاص داده است . در این پژوهش به توصیف و تحلیل احساس امنیت و هنر همگانی پرداخته و با سنجش نظری تاثیرگذاری امر محسوس بر معقول ، به تبیین جایگاه و بیان تاثیرگذاری هنرهمگانی بر ادراک ما از احساس امنیت بر منظر شهری در زمان سانحه پرداخته میشود .
×چارچوب نظری:
×امنیت/ احساس امنیت:
امنیت در لغت به معنای نداشتن دلهره و دغدغه است و همچنین موضوعاتی چون، رهایی از خطر، تهدید، آسیب، اضطراب، هراس، اطمینان، آسایش، اعتماد، تامین، ضمانت، را در بر میگیرد. - - 2 از این رو با توجه به تعاریف ارایه شده، امروزه امنیت از طرف اندیشمندان و صاحب نظران به عنوان یکی از مهمترین نیازهای اساسی انسان در شهرها و اجتماعات انسانی مطرح میشود. چنانچه مازلو در هرم پیشنهادی سلسله مراتب نیازهای انسانی رتبه دوم رابه امنیت اختصاص می دهد .البته سایر محققان نیز به شکل های متفاوت به این موضوع اشاره داشته اند که در جدول - شماره - 1 مورد اشاره قرار گرفته است. براین اساس در مطالعات و پژوهشهای شهری، همواره امنیت به عنوان یکی از معیارهای اصلی کیفیت و از شاخص های مهم سنجش کیفیت زندگی شهری مورد توجه صاحب نظران قرار گرفته است - 4 - . در مجموع امنیت از جایگاهی اثر گذار و نقشی اساسی در شکل گیری و تکامل الگوهای زیستی انسانی برخوردار بوده و عامل اصلی پیدایش زندگی جمعی، اجتماعی و یکجانشینی انسان ها در طول تاریخ حیات بشری می باشد .این موضوع - امنیت - از فرد آغاز، در ادامه به خانواده، جامعه و در نهایت نظام بین الملل ختم میشود .در شهر امن، ایمنی در فضاهای شهری تأمین شده و فرد در محیط احساس امنیت خاطر و فقدان وجود خطر را به خوبی حس می کند. - 5 -
احساس امنیت :
در تعیین مفهوم امنیت، دو بعد متمایز از هم را باید در نظر گرفت .یکی بعد - عینی - است که پارامترهای عینی محیطی و رفتاری مورد ارزیابی قرار می گیرد و دیگری بعد - ذهنی - می باشد که بر اساس احساس امنیت از جمع درک می شود .البته هر دو بعد نیز می توانند بر یکدیگر تأثیرات مثبت یا منفی برجای گذارند که این موضوع ضرورت توجه به هر دو را در ایجاد امنیت عمومی توأمان مورد تأکید قرار می دهد .همچنین با توجه به اشاره مذکور بررسی نقش مؤلفه های منظر شهری در ارتقاء سطح احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری تفاوت ایمنی با امنیت را نیز می توان در این مقوله جستجو کرد که ایمنی بیشتر به سلامت جسمانی انسان و جلوگیری از تهدیدهایی اطلاق می گردد که می تواند سلامت فیزکیی انسان را به خطر اندازد .در واقع مسایل ملموس و امنیت بیرونی را شامل میشود .در حالی که امنیت بیشتر جنبه ذهنی و روانی دارد .باید به دنبال این باشیم که چه چیزی باعث ایجاد حس امنیت در جامعه می شود و چگونه می توان آن را تقویت کرد. - - 6
بر این اساس امنیت نوعی احساس آرامش و آسایش درونی قلمداد میشود که از مؤلفه های فعال محیط حاصل شده و پس از ادراک ذهنی گونه ای احساس در امان بودن را به وجود می آورد . - احساس امنیت - نیز از قرارگیری انسان در شرایط محیطی به عبارتی نوعی - ادراک روانی - حاصل میشود که از ساختار شهری و فرهنگی خاص با ساختار فرهنگی- اجتماعی دیگر متمایز میشود .لذا شکل گیری احساس امنیت از لحاظ روانشناختی وابسته به شرایط محیطی و از سوی دیگر نوع برداشت و سطوح ادراکی است. - 7 -
سوانح طبیعی - زلزله - :
برخی این موضوع را طرح میکنند که جهان نسبت به آنچه سابقاً و پیش از این بوده مخاطره انگیزترشده است. اما به هر حال دوران و زمان ما خطرناک تر از گذشته نیست ، بلکه تعادل بین مخاطرات و خطرات تغییر کرده است. - - 23 ما در جهانی زندگی میکنیم که در طول تاریخ ، شهرها به عنوان عظیم ترین و پیچیده ترین ساخته درست بشر، اوج و فرود و تحول شگرفی را داشته و به حیات