بخشی از مقاله
بررسی رابطه ورزش همگانی با اقتصاد جامعه
-1 مقدمه
ورزش گروهی و همگانی در کشور ما از پیشینه چندین هزار ساله برخوردار است. بازيها و ورزش هاي گروهی سنتی داراي کارکرد آموزشی، اقتصادي و تربیتی بوده و امروزه نیز میتواند عامل
مؤثري در فرآیند جامعهپذیري و درونی کردن هنجارهاي اجتماعی، کمک به رشد اقتصادي، انسجام و همبستگی اجتماعی، کمک در دستیابی به اهداف انسانی از طریق راههاي پذیرفته شده اجتماعی به شمار آید. امروزه ورزش یکی از اموري است که به عناوین مختلف در جهان مطرح شده است و گروه زیادي به اشکال گوناگون با آن سرو کار دارند. برخی از مردم، ورزشکار حرفه اي و گروهی ورزشکار آماتور هستند.
گروهی طرفدار و علاقهمند به ورزش و دیدن برنامهها، مسابقات و نمایشهاي ورزشی بوده و عدهاي نیز از راه ورزش، امور زندگی خویش را میگذرانند. خلاصه اینکه، ورزش یکی از اموري است که در جهان به صورت جدي مطرح بوده و از جهات مختلف داراي اهمیت می باشد. در کل اهمیت سلامتی و توانمندي جسمانی بر کسی پوشیده نیست، به طوري که پیامبر گرامی اسلام صلی علیه و اله درباره حق بدن بر انسان میفرمایند: پروردگارت بر تو حقی دارد، و بدنت بر تو حقی دارد، و خانوادهات نیز بر تو حقی دارد.
آنچه در این حدیث ارزنده قابل توجه است، این است که پیامبر بزرگوار اسلام، تا بدان پایه براي جسم و بدن ارزش و اهمیت قایل است که حق بدن را در ردیف حق پروردگار آن هم بلافاصله بعد از آن و در کنار حق خانواده و حتی قبل از آن ذکر میفرماید(.(9 تحقیقات زیادي در خصوص اهمیت ورزش و نقش آن در توسعه اقتصاد جوامع انجام گردیده است. در این زمینه تحقیقی که توسط فلیپ هان((2005 در خصوص ارزیابی سهم ورزش در اقتصاد انجام شد مشخص گردید ورزش همواره بخش مهمی از جامعه بوده و به طور فزایندهاي در حال تبدیل شدن به بخش مهم اقتصاد میباشد. در نتیجه تعیین تأثیر اقتصادي وقایع ورزشی به مرکز توجه بعضی گروهها از جمله سیاست گذاران و مسئولین ورزشی تبدیل شده است. در این تحقیق فرایندهاي ثابت اندازهگیري تأثیرات اقتصادي از دیدگاه طبیعت اطلاعات مورد نیاز سیاست گذاران مورد ارزیابی قرار میگیرد. چنین به نظر میرسد که روشهاي سنتی اندازه گیري تأثیرات اقتصادي وقایع ورزشی از لحاظ مفهومی ناقص هستند و در نتیجه باعث گمراهی میشوند. یک سري از اندازه گیريهاي جایگزین معرفی میشوند. این اندازهگیریها بیشتر بر اطلاعات مورد نیاز و همچنین بر اصول رفاه اقتصادي تأکید دارند تا بر آنچه هم اکنون به طور گستردهاي مورد استفاده قرار میگیرد(.(12 همچنین تحقیقی توسط اکبر آفرینش خاکی و همکاران((1384، در خصوص بررسی روش هاي توسعه ورزش همگانی در کشور بر روي چهار گروه اعضاي هیأت علمی، مربیان، ورزشکاران و مسئولین تربیت بدنی انجام گردید متغیرهاي مورد مطالعه در این تحقیق شامل نقش رسانههاي گروهی، تبلیغات، سطح تحصیلات، اماکن و تأسیسات ورزشی، مسابقات، اوقات فراغت، سرمایه گذاري بخش خصوصی، وسایل حمل و نقل عمومی، بودجه ورزشی، وضعیت اقتصادي، وضعیت خانواده، نیروي انسانی متخصص و مسابقات بود. یافته هاي تحقیق نشان داد:
2
- بین دیدگاه گروههاي مورد مطالعه در مورد نقش اماکن ورزشی، سطح تحصیلات شرکت کنندگان در ورزشهاي همگانی، تبلیغات، تربیت نیروي انسانی مجرب و بودجه ورزش همگانی در توسعه ورزش همگانی تفاوت معنیداري وجود داشت.
همچنین در این تحقیق مشخص گردید بهبود وضعیت اقتصادي اقشار مختلف جامعه، استفاده از رسانه هاي گروهی، توجه به وضعیت خانوادگی(تعداد فرزند، تأهل) برگزاري مسابقات ورزشی و اهداي جوایز، گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی، اولویت دادن ورزش در اوقات فراغت نسبت به سایر مسایل فراغتی دیگر و استفاده از سرمایه گذاري بخش خصوصی از مهمترین عوامل توسعه ورزش همگانی هستند. با استفاده از روشهاي توسعه ورزشهاي همگانی کشورهاي موفق در این زمینه و مطابقت آن با مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادي کشور ما، میتوان به موفقیتهایی در این زمینه دست یافت(.(3 در ادامه تحقیقات قبلی، پژوهشی توسط سید محمد حسین رضوي و همکاران((1389 در خصوص بررسی وضعیت اجتماعی – اقتصادي (SES) افراد شرکت کننده در فعالیتهاي ورزشی همگانی استان مازندران انجام گردید. نتایج تحقیق نشان داد که از نظر وضعیت اجتماعی – اقتصادي 9/83 درصد در طبقه پایین و متوسط به پایین و متوسط، 12/9 درصد در طبقه متوسط به بالا و تنها 3/2 درصد شرکتکنندگان در طبقه بالا قرار دارند. همچنین مشخص گردید که 17/7 درصد داراي وضعیت اقتصادي خوب، 23/9 درصد متوسط به بالا، 51/1 درصد متوسط، 3/5 درصد متوسط به پایین و 3/8 درصد ضعیف میباشند. نتایج مربوط به سطح تحصیلات نیز نشان داد که 17/7 درصد داراي مدرك تحصیلی زیر دیپلم، 56/5 درصد دیپلم و فوق دیپلم و 26/9 درصد لیسانس و بالاتر بودند. علاوه بر این، نتایج
پژوهش رابطه معنیداري بین میزان مشارکت در ورزش همگانی با وضعیت اجتماعی – اقتصادي (P<0/01)، سطح تحصیلات (P<0/05)، تراکم خانواده (P<0/05) و وضعیت اقتصادي (P<0/01) افراد
شرکتکننده را نشان داد. بنابراین به نظر میرسد که شرکت کنندگان در فعالیتهاي ورزش همگانی عمدتاً از طبقات متوسط و متوسط به پایین هستند. لذا برنامهریزي جهت حذف موانع براي افزایش مشارکت طبقات پایین و جلب نظر افراد طبقات متوسط به بالا و بالا که حضور کم رنگتري در این عرصه دارند، به منظور ارتقاي سطح بهداشت ورزشی آحاد مردم در فعالیتهاي ورزش همگانی، امري ضروري به نظر میرسد. .(4) در ادامه تحقیقی که توسط جواد معین الدینی و همکاران((1391 در رابطه با بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادي و فرهنگی موثر بر گرایش شهروندان شهر کرمان به ورزش همگانی انجام شد، چارچوب نظري تحقیق بر اساس تلفیق نظریات گافمن، گیدنز، بوردیو و بلوخ است که مفهوم جدیدي را به نام سبک زندگی ورزش محور مطرح کرده و از طرف دیگر متغیرهایی از جمله سرمایه اجتماعی ورزش محور، سرمایه اقتصادي ورزش محور و سرمایه فرهنگی ورزش محور را تعریف میکند. روش تحقیق
کمی- پیمایشی و ابزار گردآوري داده ها پرسشنامه است. نمونه تحقیق برابر با 400 نفر و جامعه آماري تحقیق جمعیت 15 ساله شهر کرمان را در سال 1390 شامل می شد که نتایج تحلیل مسیر نشان می-
دهد که متغیرهاي تصور شخص از بدن، مصرف رسانهاي و سرمایه فرهنگی ورزش محور تأثیر مستقیم و به ترتیب در حدود 0.13، 0.20 و 0.16 را بر گرایش شهروندان به ورزش همگانی داشته اند و متغیرهاي سرمایه اقتصادي ورزش محور، سرمایه اجتماعی ورزش محور، تنها و از راه سرمایه فرهنگی ورزش محور، تأثیري غیر مستقیم بر گرایش شهروندان به ورزش داشته اند.(.(10
-2 بیان مسئله
-1-2 تعریف ورزش
ورزش عبارت است از یک فعالیت نهادینه شده که مستلزم کاربرد نیروي جسمانی شدید با استفاده از مهارتهاي جسمانی پیچیده به وسیله شرکت کنندگانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک میشوند. این تعریف با فعالیتهاي ورزشی سازمان یافته ارتباط پیدا میکند(7،(5
-2-2 تعریف ورزش همگانی
ورزش همگانی1، نوعی فعالیت بدنی است که با صرف انرژي باعث سلامتی، نشاط و شادابی میگردد و امکان شرکت در آن براي همه افراد وجود دارد(9،.(5
-3-2 تعریف اقتصاد
اقتصاد دانشی است که با در نظر گرفتن کمبود کالا و ابزار تولید و نیازهاي نامحدود بشري به تخصیص بهینه و تولیدات میپردازد. پرسش بنیادین براي دانش اقتصاد مسئله حداکثر شدن رضایت و مطلوبیت انسانهاست. دانش اقتصاد شامل دو بخش اصلی خرد و کلان میشود. 13)،(6
-4-2 اقتصاد ورزش
4
اقتصاد ورزش چیزي جز بکارگیري تئوريهاي اقتصادي براي تحلیل فعالیتهاي ورزشی نیست که در دو سطح خرد و کلان انجام میشود. در سطح خرد، رفتار اقتصادي بازیگران این عرصه اعم از ورزشکاران، بنگاههاي ورزشی، دولتها و حتی طرفداران و تماشاگران مورد بررسی و پیشبینی قرار میگیرد و در سطح کلان، تأثیر فعالیتهاي ورزشی بر سایر متغیرهاي کلان اقتصادي مطالعه میشود(.(13
-5-2 راهکارهاي اجرایی جهت توسعه ورزش همگانی
-1-5-2 تشکیل سازمان ملی ترویج و توسعه ورزش همگانی ایران
-2-5-2 توسعه زیرساختها و تمهیدات لازم براي دسترسی آسان به امکانات و فضاهاي ورزشی عمومی
-3-5-2 حمایت از کانونهاي توسعه سلامت در کشور
-4-5-2 تشکیل و راهاندازي مراکز غنیسازي اوقات فراغت استانهاي سراسر کشور
-5-5-2 تربیت و بکارگیري مربیان ورزش صبحگاهی
-6-5-2 افزایش بهره برداري از پتانسیلهاي رسانهاي و ارتباط جمعی در تبلیغ و ترویج فعالیتها و برنامههاي فدراسیون
-7-5-2 تدوین اساسنامه مستقل فدراسیون ورزشهاي همگانی
-8-5-2 راهاندازي ورزش عصرگاهی
-9-5-2 توجه ویژه به ورزش صبحگاهی در مدارس ابتدایی
-6-2 انواع ورزش همگانی و فواید آن
فعالیت در ورزش همگانی به بخشهاي بازي، تفریحی و ورزشی تقسیم میشود. امروزه در فدراسیون جهانی، ورزش همگانی بالغ بر 70 رشته در محیطهاي شهري، روستایی و طبیعی را شامل میشود. از ورزشهاي همگانی میتوان پیادهروي، ماهیگیري، شنا و ورزشهاي آبی، فوتبال و فوتسال، کوهپیمایی تفریحی، اتومبیلرانی، گردشگري، بازيهاي فکري و غیره را نام برد. ورزشهاي همگانی از جمله پیادهروي طرفداران زیادي دارند که در کلیه مکانهاي تفریحی- ورزشی مانند پاركها، ورزشگاهها، ایستگاههاي
5
