بخشی از مقاله
چکیده
امروزه حملونقل فارغ از ارزشها و تأثیرات مثبت خود، به یکی از مهمترین دغدغههای ساکنان شهرها و پیچیدهترین مسائل مدیریت کلان آنها تبدیل گردیده است. از میان دستهبندیهای متنوعی که در تبیین دستگاههای حملونقل عمومی شهری وجود دارد میتوان تراموا را نام برد که دارای برجستگی های منحصربهفردی است. تراموا یک سیستم حملونقل همگانی با نیروی برق است کهتماماً یا بیشتر برای حمل مسافران مورداستفاده قرار میگیرد و قادر به جا به جا کردن حجم عظیمی از مسافران در حین اشغال فضای کم می باشد.
این سیستم با بهکارگیری ریلهایی موازی که هدایت و پشتیبانی وسایل نقلیه را به عهده دارند، قابلاجرا است. از این رو در شهر های بزرگ می تواند جایگزیان مناسبی برای اتوبوس ها به عنوان تغذیه کننده برای سیستم های با جمعیت بیشتر مثل مترو باشد و با توجه به توانایی عبور از هر سطح و مکانی نقش مهمی را در کاهش ترافیک شهری ایفا کند و منجر به خالی شدن فضای شهر از اتومبیل ها می گردد که دوچرخهسواران و عابران پیاده را از این نوع جابجایی آزاد و جدید بهره مند می سازد.
از طرف دیگر انرژی موردنیاز ترامواها بسیار پایین و به میزان یکپنجم انرژی همان سفر با اتومبیل میباشد؛ که انرژی تولیدشده از ترمز گیری به شبکه برق برگشته و علاوه بر صرفه جویی در مصرف سوخت هیچ گونه آلودگی برای محیط زیست به بار نمی آورد. طراحی زیبای این وسیله نقلیه، مردم را به استفاده بیشتر از آن ترغیب کرده و باعث رشد اقتصاد و تجارت در منطقه می گردد. اینگونه ی حملونقل ارزان، آرام و بدون سروصدا است و باعث اطمینان مسافران از یک سفر ایمن میشود.
در نتیجه با توجه به اینکه امروزه مهمترین معضل شهرها آلودگی ناشی از دود اتومبیلها، نبود جای پارک کافی، آلودگی صوتی و ترافیک سنگین ناشی از آنها می باشد؛ استفاده از تراموا به منظور کاهش آلودگی های زیست محیطی و کاهش بار ترافیکی در شهرها برای مناطقی از کشور ما که شرایط ایجاد، نگهداری و نظارت آن فراهم باشد گزینه ای مناسب است. از این رو در این مقاله به تشریح بیشتر این سیستم و مزایای آن پرداخته می شود.
واژههای کلیدی: حمل و نقل همگانی، تراموا، برنامه ریزی، توسعه، محیط زیست
مقدمه
حملونقل و مؤلفههای تأثیرگذار بر آن همانند بسیاری دیگر از حوزههای زندگی انسانها در طول زمان از روند سریع تحولات در امان نبوده و درگذر سالها دچار تغییرات بسیاری شده است، بهگونهای که امروزه حملونقل فارغ از ارزشها و تأثیرات مثبت خود، به یکی از مهمترین دغدغههای ساکنان شهرها و پیچیدهترین مسائل مدیریت کلان آنها تبدیل گردیده و تصور زندگی در شهرها بدون آن تقریباً دور از ذهن است. بهجرئت میتوان گفت امروزه سیستم حملونقل همانند رگهای بدن انسان، حیات و زندگی را به شهرها میبخشد.
اهمیت غیرقابلانکار حملونقل و تأثیرگذاری آن بر بسیاری از حوزههای اقتصادی، فرهنگی، توسعه استراتژیک، سیاستگذاری، محیطزیست و ... باعث شده مدیران تلاش کنند ساماندهی روند حملونقل را در قالب مدیریت جامع حملونقل، با استفاده از جدیدترین روشهای طراحی و برنامهریزی و با در اختیار گرفتن تمامی ابزارهای ممکن و فراهم آوردن زمینه همکاری متخصصین رشتههای مختلف، محقق نموده تا راه را برای رسیدن به توسعه پایدار در بخش حملونقل هموار کنند.
انواع سیستمهای حملونقل همگانی در کنار یکدیگر، باید شرایطی از قبیل ایمنی و راحتی را برای جابجایی مسافران فراهم نمایند. از طرفی این سیستم در مجموعه موردنظر باید در جایگاه مناسب خود قرار گیرد و در حوزه مسئولیت خویش به نحو مناسبی انجاموظیفه نماید تا کار آیی کل سیستم بهینه گردد. از میان دستهبندیهای متنوعی که در تبیین دستگاههای حملونقل عمومی شهری وجود دارد میتوان تراموا را نام برد که در مقایسه با سایر گونههای وسیله نقلیه در سیستم حملونقل دارای برجستگی منحصربهفردی است.
اینگونه حملونقل ارزان و برقی و بدون آلودگی که ظرفیت حمل زیادی دارد،و مناسبترین گزینه برای شهرهای پرجمعیت است. اگرچه آرام است اما باعث اطمینان از یک سفر ایمن میشود. اینرو شهرهای پرجمعیت جهان در حال احیای سیستم تراموا هستند. با توجه به مهمترین معضل استفاده از اتومبیلها که آلودگی ناشی از دود آنهاست، نبود جای پارک کافی و سروصدا استفاده از وسیلهای که دود تولید نکند و مانند اتوبوس و اتومبیل در ترافیک نماند برای کشور ما گزینهای مناسب است، .که در این مقاله به تشریح بیشتر این سیستم، بازتاب آن در کشورهای اروپایی و معایب و مزایای آن پرداخته میشود.
تراموا چیست؟
تراموا یک سیستم حملونقل همگانی با نیروی برق است کهتماماً یا بیشتر برای حمل مسافران مورداستفاده قرار میگیرد. این سیستم با بهکارگیری ریلهایی موازی که هدایت و پشتیبانی وسایل نقلیه با چرخهای لبهدار را به عهده دارد، قابلاجرا است؛ اما این بدان معنا نیست که نقش آنها ساده و فرعی باشد. درواقع آنها نیازهای ضروری را که مربوط به ترافیک شهرها میباشد، برطرف میکنند. ترامواها یا در ترافیکهای مخلوط در خیابان در حال حرکتاند و یا در مسیرهای جدا در حال گذر میباشند. تنوع آنها بسیار زیاد است ومعمولاً بانامهای خاصی با توجه به آن منطقه خوانده میشوند.
در سوییس یا در مونیخ آن را تراموا و در وین یا در لایپزیگ آن را »بیم« یا »بیمل« میخوانند که هرکدام از این نامها رابطه خاصی را بین ساکنان و تراموا منعکس میکنند. بهمنظور سرعت بخشیدن به سوار و پیاده شدن مسافران، هر تراموا دارای چندین درِ بزرگ میباشد. بدون پله بودن1 این وسیله نیز این امکان را میدهد که سوارشدن بهصورت همسطح صورت گیرد و باعث ذخیره در زمانبندی و کاهش خطر رفتوآمد و افتادن مسافران گردد.
خطوط انتقال برق در سرتاسر مسیر
ترامواها از جمع کنندههایی به نام »پانتوگراف« برای جلب برق استفاده میکنند که از سیمهای بالای سری، در سرتاسر مسیر - شکل - 2-2 به موتورها نیرو میدهند. تجهیزات فنی که سیمهای بالاسری تراموا را پوشش میدهند،باید با دقت زیادی انتخاب میشوند تا از تنزل زیبایی شهر جلوگیری به عمل آید.. ترامواهامعمولاً باید از سیستمهای خطی برق در یک ولتاژ کمتر از 750 ولت غیر متناوب اسمی تغذیه شوند.
سازههای تغذیهکننده ی نیروی برق تراموا باید بهگونهای واقع شوند که موجب مسدود شدن بزرگراه نشود و از سوی وسایل نقلیه یا تراموا آسیب نبیند. نیروی کشش الکتریکی تراموا با استفاده از بازوهای کنسول و یک سیستم سیمهای موازی طویل بین تیرهای برقرسانی مورداستفاده قرارمی گیرند.
مسیر تراموا
مسیر تراموا در شهرها، بهصورت خطوط میباشد. ترامواها از خیابانها، میدانها و نزدیکی ساختمانها بر روی مسیر خطی خود عبور میکنند و از طریق این خطوط ارتباط منسجمی را با یکدیگر برقرار میکنند. در ضمن نیازی نیست مسیر تراموا تنها در خیابانهای آسفالتی باشد بلکه میتواند در پیادهروها، راههای شنی و یا حتی درجاهایی بر روی چوب اعمال شود. در مورد مسیر تراموا باید به نکات زیر توجه کرد: الف - آرایش جادهها، بهعنوانمثال تقاطعها، میدانها و غیره ب - وجود پیادهروها و گذرگاههای عبور عابران پیاده پ - اهمیت به دوچرخهسواران و مسیر دوچرخهسواری ت - نیاز به حریم برای دسترسی و تعمیر و نگهداری ث - خدمات عمومی ج - محل و طراحی ایستگاههای تراموا
