بخشی از مقاله
چکیده
پایداری منابع طبیعی یکی از چالشهای برنامهریزان و سیاستگزاران توسعه به خصوص در مناطق روستایی کمتر توسعه یافته است. از طرفی منابع جنگلی نقش مهمی در رفاه و کاهش فقر در مناطق روستایی و عشایری دارند. بنابراین در این تحقیق به بررسی و تعیین نقاط روستایی در منطقه فﻻرد پرداخته شده است. بخش فلارد یکی از بخشهای شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری ایران است. این بخش از 50 روستا تشکیل شده است که وابستگی زیادی جهت تامین معاش به مناطق جنگلی دارند.
به این منظور از تصویر google earth مربوط به سال 2013، نرمافزار فتوشاپ و Arc gis استفاده شد و پس از انجام تصحیح هندسی با استفاده از نقشه توپوگرافی منطقه به عنوان نقشه واقعیت زمینی 50 - نقطه کنترلی - خطای کل 60 سانتیمتر بدست آمد. سپس موقعیت دقیق نقاط روستایی در تصویر تعیین گردید و پراکنش این روستاها در نقشه کاربری استان مشخص شد. نتایج نشان داد که 58 درصد از روستاهای منطقه مورد مطالعه خارج از جنگل، 14 درصد در مناطق جنگلی با تاج پوشش خیلی کم، 22 درصد در مناطق جنگلی با تاج پوشش کم و 6 درصد در مناطق جنگلی با تاج پوشش متوسط واقع شده اند.
مقدمه
جنگلهای زاگرس در برگیرنده 20 درصد خاک کشور است. زاگرس به دلیل های مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به عنوان منطقهای با اهمیت تلقی می شود
با وجود اینکه سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری کشور، جنگل های زاگرس را حمایتی– حفاظتی تلقی کرده؛ اما بهرهبرداری سنتی با هدف تامین نیازهای معیشتی جوامع محلی در تمامی جنگلهای زاگرس رایج است
پژوهشها در مورد ارتباط بین منابع طبیعی، فقر و نابرابری اندک بوده و این ارتباط به خصوص در مورد جنگل به خوبی مشخص و تبین نشده است. یک بحث متادول سیاسی در مورد توسعه و محیط زیست این است که فقرا هم عامل و هم قربانی تخریب محیط زیست هستند
تعبیر این روایت برای جنگل نشان میدهد که کاهش فقر می تواند فشار بر روی منابع جنگلی را کاهش دهد و توسعه منابع جنگلی می تواند به کاهش فقر کمک کند
جنگلهای زاگرس در بیشتر مناطق با جای دادن جمعیت زیادی در خود به یک منبع حیاتی برای امرار معاش تبدیل شده است. به همین دلیل مجموعهای از رابطههای مشخص بین جنگل و مردم شکل گرفته که بر اساس آن تعامل با جنگل صورت می گیرد. اثر این رابطهها با توجه به منطقههای مختلف، نوع زندگی و فرهنگ مردم متفاوت است. در جنگلهای زاگرس به دلیل نوع زندگی مردم و شرایط سخت زندگی، وابستگی بیشتری نسبت به جنگلهای دیگر مشاهده میشود
زندگی مردم ساکن این جنگل ها نسبت به دیگر منطقههای کشور، پیچیدهتر و سخت تر است. نبود عرصه های کار و تولید، بالا بودن افزایش جمعیت در یگان سطح و نبود توسعه اقتصادی متناسب با افزایش جمعیت، سبب وابستگی شدید مردم ساکن در این جنگل ها به منابع طبیعی این ناحیه شده است
در پژوهشی با عنوان نگاهی بر روند تخریب در منابع طبیعی تجدیدپذیر کشور، مهمترین عوامل تخریب جنگل را فقر و زندگی ابتدایی مردم، ناآگاهی مردم، بالا بودن تعداد دام، چرای بیرویه و بیتوجهی به ارزش های واقعی این منابع ذکر کرده است.
در مطالعهای به بررسی مسئلههای اجتماعی- اقتصادی جوامع جنگلنشین جنگلهای شمال پرداخته است. این عوامل شامل بی سوادی، فقر آموزش، سطح پایین درآمد و وابستگی به منابع طبیعی است. اگرچه شرایط جنگل های شمال با جنگلهای زاگرس متفاوت است اما این بررسی میتواند به تکامل فرایند پژوهش در جنگلهای زاگرس کمک کند.
آقایان طباطبایی و ملک پور - 1364 - در مطالعهای، مهمترین علل مؤثر بر تخریب منابع طبیعی منطقه زاگرس را مسائل اجتماعی فنی نظام اداری و مشکلاتی موجود در منطقه ذکر کردهاند. در همین منطقه آقای فتاحی - 1372 - عمدهترین مشکلات مربوط به زادآوری جنگلهای زاگرس را در افزایش جمعیت افزایش دام، ضعف توان اقتصادی مردم و مسائل تشکیلاتی عنوان نمودهاند.
ایمانی راستابی و همکاران - 1392 - در پژوهشی به بررسی وضعیت اجتماعی– اقتصادی جنگلنشینان جنگلهای زاگرس با توجه به هدفهای توسعه پایدار پرداختند. این مطالعه نشان داد که جنگل زدائی به منظور کشاورزی، تغییر کاربری جنگل و چرای دام از مواردی هستند که سبب تخریب هر چه بیشتر اراضی جنگل شدهاند.
با عنایت به تاثیر مهم این منابع در وضعیت اقتصادی خانوارهای روستائی و عشایری در مناطق جنگلی و اثر تخریبی جنگلنشینان بر مناطق جنگلی، هدف کلی این پژوهش تعیین تعداد نقاط روستایی در جنگل های منطقه فلارد در استان چهارمحال و بختیاری و تحلیل رابطه بین تعداد روستاها با میزان تخریب جنگل است.
مواد و روشها
منطقه مورد مطالعه منطقه مورد مطالعه شامل بخش فلارد از توابع شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری است
منطقه مورد مطالعه به لحاظ جغرافیایی بین طول های 51 درجه و 5 دقیقه و 52 ثانیه تا 51 درجه و 20 دقیقه و 94 ثانیه شرقی و بین عرض های 31 درجه و 10 دقیقه و 43 ثانیه تا 31 درجه و 26 دقیقه و 05 ثانیه شمالی قرار دارد.
شکل :1 موقعیت منطقه مورد مطالعه
دادهها و نرم افزارهای مورد استفاده
· تصویر Google earth سال 2013
· نرم افزار Arc gis
· نرم افزار فتوشاپ
در مرحله اول، تصویر Google earth سال 2013 منطقه تهیه شد، با توجه به حرکات ماهواره و زمین در حین تصویربرداری، خطاهایی بر روی تصویر پدید میآید که قبل از انجام هر کاری تصحیح هندسی تصویر صورت گرفت، بدین منظور در نرم افزار Arc gis با استفاده از نقشه توپوگرافی منطقه به عنوان نقشه واقعیت زمینی و به کمک 50 نقطه کنترل که شامل نقاط مشخص در تصویر و نقشه توپوگرافی از قبیل جادهها و آبراههها بود تصحیح هندسی با خطای کل 60 سانتی متر - - MRSE=0/6 انجام گرفت.
در مرحله بعد به منظور مشاهده بهتر پدیده ها، تصویر مورد نظر را در نرم افزار فتوشاپ بهبود کنتراست داده تا تشخیص پدیدهها راحتتر صورت گیرد. بعد از بهبود کنتراست موقعیت دقیق روستاها روی تصویر استخراج شد.
