بخشی از مقاله
مقدمه
یکی از مهمترین شاخص هاي آلودگی اکوسیستم هاي آبی تغییر در فاکتورهاي فیزیکی و شیمیایی آب است که می تواند بر بیولوژي،فیزیولوژي و اکولوژي موجودات آبزي تاثیر گذار باشد.اندازه گیري متغیرهاي کیفی آب - دما،شوري،اکسیژن محلول و - PH می تواند یک دید اولیه از هر ایستگاه به ما بدهد.بندر امام خمینی - ره - با دارا بودن بالاترین رکورد تخلیه و بارگیري در بین بنادر کشور سالانه پذیراي صدها فروند کشتی اقیانوس پیماست که این منطقه را به یکی از مناطق با ترافیک سنگین دریایی تبدیل کرده است.در این مطالعه فاکتورهاي PH،EC،COD،TDS و کدورت در اسکله هاي مختلف و در ماه هاي مختلف در سال مورد بررسی قرار گرفت.
کلیه روشهاي نمونه برداري و آنالیز پارامترها بر اساس روشهاي ارائه شده توسط - ROPME 1999 - و - Clesseri,1989 - انجام شد.فاکتورهاي هدایت الکتریکی - EC - ،کدورت - Turbidity - ،کل مواد جامد - TDS - ، میزان اکسژن خواهی - COD - و PH در اسکله هاي بندر امام خمینی مورد سنجش قرار گرفت.نتایج حاصل از آزمون One Way Of Anova،اختلافاتی را براي هر یک از فاکتورها در بین ایستگاه هاي مختلف و ماه ها ي مختلف نشان می دهد.در بعضی از ماه ها میزان COD در بعضی از ایستگاه ها زیاد بوده و میزان کدورت اندازه گیري شده در ماه شهریور از سایر ماه ها بسیار بالاتر و در حد نامطلوب است.
بر اساس نتایج بدست آمده می توان گفت که این منطقه از لحاظ مقادیر PH در ماه هاي مختلف سال در حد طبیعی قرار داشته و نتایج آماري بدست آمده از اندازه گیري مقادیر COD در ماه هاي مختلف بین اسکله هاي مختلف مورد مطالعه اختلاف معناداري را نشان می دهد.وجود چنین اختلافی ناشی از ورود پساب ها و آلاینده هاي مختلف و مستقل براي هر یک از اسکله ها می باشد.همچنین می توان گفت که ایستگاه هایی که داراي بالاترین مقادیر COD و کاهنده اکسیژن محلول آب نسبت به اسکله هاي دیگر می باشند.در نتیجه ساختار زنده موجودات این مناطق نیز متفاوت و در معرض استرس بیشتر ناشی از این افزایش خواهند بود.
اهمیت موضوع و هدف تحقیق
سواحل بندرامام خمینی - ره - داراي ویژگیهاي اکولوژیک و بیولوژیک بارز و بسیار با اهمیتی هستند که جمع کثیري از گونه ها جانوري و گیاهی اعم از پرندگان ,ماهیان , دوزیستان و سخت پوستان متنوع و نرمتنان و ... را درخود جاي داده اند و علاوه بر ارزش بالاي زیست محیطی داراي ارزش هاي اقتصادي – زیبا شناختی و تفریحی نیز می باشد. فاکتور هاي فیزیکوشیمیایی آب یکی از عوامل مهم تاثیر گذار بر اکوسیستم منطقه می باشد، لذا بررسی فاکتور ها براي تعیین سطح سلامت آبی منطقه از اهمیت به سزایی برخوردار است. اهدافی که در این مطالعه دنبال می شوند شامل:
-1تعیین وضعیت سلامت ایستگاه هاي مورد مطالعه - اسکله هاي بندر امام خمینی - ره - با استفاده از اندازه گیري فاکتور هاي فیزیکزشیمیایی آب
-2 اندازه گیري فاکتور هايPH، EC، COD، TDS و کدورت در اسکله هاي مختلف -3 اندازه گیري فاکتور هايPH، EC، COD، TDS و کدورت در ماه هاي مختلف از سال
منطقه مورد مطالعه
عملیات نمونه برداري به در طی ماه هاي مختلف در سال 87 از5 ایستگاه واقع در اسکله هاي واقع در بندر امام خمینی - ره - انجام شد. ایستگاه ها طوري انتخاب شد که کل بندر را تحت پوشش قرار داده و تاثیر فرایند ها و کناره گیري کشتی هاي مختلف در بندر را مورد ارزیابی قرارا دهد. این ایستگاه ها شامل:
-1 ایستگاه اول، داك سرسره که محل تعمیر کشتی ها می باشد
-2 ایستگاه دوم، اسکله آلومینیوم که محل تخلیه پودر آلومینیوم می باشد
-3ایسنگاه سوم، اسکله 15 که محل تخلیه و بارگیري غلات فله می باشد
-4ایستگاه چهارم، اسکله 28 که محل تخله و بار گیري مواد معدنی همانند فسفات بوده و
-5ایستگاه پنجم، اسکله 33 که محل تخلیه و بار گیري مواد نفتی می باشد.
عملیات نمونه برداري و آنالیز پارامتر ها
کلیه روشهاي نمونه برداري و آنالیز پارامتر ها براساس روشهاي ارائه شده توسط - ROPME, 1999 - و - Clesseri, 1989 - انجام شد نمونه برداري از آب توسط بطري نمونه بردار روتنر از عمق میانه آب انجام شد. بعد از برچسب زدن به بطري ها، نمونه ها را در ظرف گذاشته و به آزمایشگاه منتقل شدند.در آزمایشگاه فاکتور هاي PH، EC، COD، TDS ، کدورت و شفافیت آب مورد سنجش قرار گرفتند .
پردازش داده ها
پس از حصول اطمینان از نرمال بودن داده ها جهت مقایسه هر یک از فاکتور ها در بین ایستگاه هاي مختلف از آنالیز واریانس یک طرفه - One Way of ANOVA - و در صورت معنی دار بودن اختلاف میانگین ها، جهت جدا کردن گروههاي مختلف از پس آزمون Tukey استفاده گردید. به منظور مقایسه غلظت فلزات در نمونه هاي مختلف در بین ماه هاي مختلف نیز از آنالیز واریانس یک طرفه - One Way of - ANOVA استفاده شد.. براي رسم نمودارها و جداول نیز از نرم افزار Excel و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 11/5 استفاده شد.
-1 بررسی PH در بین ایستگاه هاي مختلف و فصول مختلف
با بررسی نتایج حاصل از آنالیز هاي PH، مشخص شد که در ماه هاي شهریور و مهر و بعضی از ماه هاي دیگر اختلافی از لحاظ PH در بین ایستگاه ها وجود ندارد اما در تعدادي از ماه ها اختلافاتی مشاهده شد. در ماه آبان بالا ترین مقدار PH در اسکله - 8.14 - 33 و کمترین آن در آلومینیوم - 8.1 - مشاهده شد. در دي ماه بالاترین مقدار در داك - 8.23 - و کمترین در اسکله - 8.2 - 28 اندازه گیري شد. در ماه بهمن بالاترین مقدار در اسکله 33 و کمترین در داك سرسره مشاهده شد. همچنین با بررسی PH در ماه هاي مختلف مشخص شد که ماه دي داراي بالا ترین مقدار PH می باشد.شکل زیر مقایسه اي از مقادیر PH در بین ایستگاه ها و ماه هاي مختلف را نشان می دهد.
شکل 1-3مقایسه PH ایستگاه ھای مختلف در ماه ھای مختلف
-2 بررسی EC در بین ایستگاه هاي مختلف و فصول مختلف
نتایج نشان داد که در تعدادي از ماه ها بین ایستگاه ها، اختلافاتی از لحاظ مقدار EC وجود داشت. در نمودار زیرمقادیر اندازه گیري شده EC دربین ایستگاه هاي مختلف و ماه هاي مختلف آورده شده است. با مقایسه بین ماه ها مشخص شد که ماه هاي مهر و اسفند داراي بالاترین مقدار هدایت الکتریکی می باشند.
شکل 2-3 مقایسه EC ایستگاه ھای مختلف در ماه ھای مختلف
-3 بررسی COD در بین ایستگاه هاي مختلف و فصول مختلف
نتایج حاصل از بررسی آنالیز ها اختلافات معناداري را در بین ایستگاه هاي مختلف و در ماه هاي مختلف نشان داد. در نمودار زیرمقادیر اندازه گیري شده COD دربین ایستگاه هاي مختلف و ماه هاي مختلف آورده شده است. بررسی COD در ماه هاي مختلف، نشان داد که مقدار COD به طور نسبی در ماه آبان بیشتر می باشد
