بخشی از مقاله
چکیده
ژربرا با نام علمیGerbera jameosonii یکی از 10 گل شاخه بریده مهم جهان و ایران می باشد. لذا به منظور بهبود خصوصیات کیفی و دوام عمر آن آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی و با 6 تکرار بر روي 2 رقم ژربرا با نا م هاي "Dune" و "Double dutch" انجام شد. تیمارها شامل و3 سطح هیومیک اسید به میزان 100، 500 و 1000 میلی گرم در لیتر به صورت محلول در آب بودند که هر تیمار طی 3 مرحله ي در 35، 50 و 65 روز پس از کشت اعمال گردید.
نشاءها در بستري حاوي 60-40 درصد پیت، 60-40 درصد پرلایت با اسیدیته 8/5 تا 6 در رطوبت نسبی %100، دماي 21 تا 25 درجه سانتیگراد وحداقل 12 ساعت نور پرورش داده شد. صفات کمی و کیفی مورد اندازه گیري عبارت بود از: تعداد گل، قطر گل، طول دمگل، قطر دمگل، ماندگاري گل روي بوته و طول ساقه گل. نتایج این تحقیق نشان داد صفات تعداد گلروي بوته ، قطر گل، قطر دمگل روي بوته در سطوح مختلف هیومیک اسید در دو رقم Dune و Double Dutch در سطح %5 معنی دار نمی باشد وسطوح مختلف هیومیک اسید باعث افزایش ماندگاري گلروي بوته شد ولی بین دو رقم ژربرا تفاوت معنی داري مشاهده نگردید.
مقدمه
به رغم استعدادهاي طبیعی کشور در تولید گیاهان زینتی و نزدیکی به بازارهاي مصرف حوزه خلیج فارس و آسیاي میانه، سهم ایران در تجارت جهانی این کالا بسیار اندك است. حجم بالاي واردات گیاهان زینتی توسط کشورهاي همسایه، اهمیت رفع مشکل تولید و صادرات گیاهان زینتی را نشان می دهد. بنابراین لازم است علاوه بر اتخاذ سیاست هایی در جهت رفع کمبودهاي زیر ساختی تولید و صادرات، تغییراتی در زمینه تغییر روش تولید گیاهان زینتی جهت تولید انبوه وکاهش قیمت تمام شده تولید و بهبودکیفیتصورت گیرد
یکی از 10 گل شاخه بریده مهم جهان و ایران است. ژربرا گیاهی دایمی و بومی آفریقاي جنوبی و داراي گل آذینی شبیه گل آفتابگردان و با رنگ هاي متنوع می باشد که قطر آن به 12 سانتیمتر هم می رسد و روي دمگل بلندي به طول بیش از 60 سانتیمتر قرار دارد . - Brickell,1995 - جنس ژربرا در حدود 30 گونه علفی و چند ساله می باشد که از آفریقاي جنوبی و شرقی،آمریکاي جنوبی و آسیا - نپالو منچوري - منشاء گرفتهاند.
این گیاه براي گلانگیزينیازبه20تا26 برگ داردوسپسواردمرحله زایشی شدهو تولید گل آذین کلاهپرك می نماید . رشد به صورت سمپودیال بوده و ادامه رشد با فعالیت جوانه جانبی موجود در محور برگ ماقبل آخر آغاز می شود و این جوانه قبل از ورود به مرحله زایشی3برگ تولید می کند . - Gislerod,1991 - به دلیل هزینه هاي روزافزون و نامطمئن بودن دسترسی به پیت ماس در آینده، ترکیبات جایگزین براي مواد گلدانی تجاري، در صنعت گلکاري یک نیاز اساسی است. علاوه بر این، از آنجایی که مواد گلدانی تجاري بر پایه پیت، ظرفیت تبادل کاتیونی پایینی دارند، نگرانی ازصدمات زیست محیطی زه آبهاي حاوي غلظتهايبالاي کودهاي شیمیائی وجود دارد . - Frink & Rathier,1989 -
امروزه هیومیک اسید در سراسر جهان مورد توجه خاص قرار گرفته است. مواد هیومیکی نام خود را از هوموس گرفتهاند. از آنجا که این ماده PH اسیدي ضعیف 8/3 - تا - 5 دارد و مشتق از هوموس میباشد، به نام هیومیک اسید هم شناخته میشود. هیومیک اسید به واسطه اثرات هورمونی که روي بهبود جذب مواد غذایی و افزایش بیوماس ریشه و شاخساره دارد مانند یک اسید آلی ناشی از هوموس و سایر منابع طبیعی است . - Murdoch,1999 - هیومیک اسید به عنوان کود، به صورت بذر مال، همراه با آب آبیاري و به صورت محلول پاشی قابل استفاده است .
در آزمایش دیگري که با هدف بررسی تاثیر هیومیک اسید روي رشد، میزان جذب عناصر ماکرو و میکرو و عمر پس از برداشت گل ژربرا رقم “Malibu” انجام شد، 4 سطح مختلف هیومیک اسید 0 - ، 100، 500 و 1000 میلی گرم در لیتر - به صورت محلول غذایی به کار رفت. نتایج نشان داد که رشد ریشه در سطح 1000 میلی گرم در لیتر از هیومیک اسید همبستگی معنی داري با محتوي عناصر ماکروو میکرو در برگها وساقه ها دارد. به طوریکه با افزایش سطح هیومیک اسید، محتوي عناصر نیتروژن - N - ، فسفر - P - ، پتاسیم - K - ، کلسیم - Ca - ، منیزیم - Mg - ، آهن - Fe - و روي - Zn - نیز به طور معنی داري افزایش داشت. هر چند میزان بالاي هیومیک اسید، میزان برخی عناصر غذایی را کاهش داد. 500 میلی گرم در لیتر هیومیک اسید تعداد گل هاي برداشت شده از هر بوته را %52 افزایش داد. سطوح بالاتر هیومیک اسید، عمر گل هاي برداشت شده را 2 تا 3/66 روز بیشتر کردو توانست بیماري خمیدگی گردن را به تاخیر بیندازدو حتی از آن جلوگیري کند. این عکس العمل هاي پس از برداشتی به احتمالزیادبه علتتجمعکلسیمو فعالیتشبه هورمونی هیومیک اسیدبودند
مواد و روشها
به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف هیومیک اسید بر شاخصهاي کیفی و کمی ژربرا آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی و با6 تکراربرروي2رقم ژربرا با نام هاي Dune وDouble Dutch با4سطح تیمار هیومیک اسید 0 - ، 100، 500و 1000 میلی گرم در لیتر - در شهرستان پاکدشت انجام گرفت. شهرستان پاکدشت در 20 کیلومتري جنوب شرقی تهران، در عرض جغرافیایی 51 درجه و 44 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 28 درجه و 33 دقیقه شرقی قرار گرفته و میانگین ارتفاعش از سطح دریا 960 متر است. نشاءهاي وارداتی در گلدان هاي مخصوص کشت ژربرا با قطر دهانه 19 سانتی متر و محتوي بسترکشت مورد نظر - مخلوطی از کوکوپیت و پرلیت به میزان60 به - 40 کشت شدند.
اسیدیته بستر کشت در طی مدت زمان پرورش حدود 5/8 تا 6 تنظیم گشت و نشاءها تحت شرایط محیطی با رطوبت نسبی %100، دماي 21 تا 25 وحداقل 12 درجه سانتیگراد بودند. در طول دوره رشد بصورت هفتگی میزان رشد گیاه اندازه گیري شد. صفات کمی و کیفی شامل تعداد گل، قطر گل، طول دمگل، قطر دمگل، ماندگاري گلرويبوتهوطولساقهگل مورداندازه گیري قرار گرفت.
نتایج و بحث
نتایج مقایسه میانگین صفات تعداد گل روي بوته، قطر گل، طول دمگل، قطر دمگل روي بوته در سطوح مختلف هیومیک اسید نشان داد که دو رقم Dune و Double Dutch از نظر این صفات در سطح %5 معنی دار نمی باشد در حالیکه مقایسه میانگین ماندگاري گل روي بوته در سطوح مختلف هیومیک اسید در سطح 5 درصد معنی داربود ولی بین دو رقم تفاوت معنی داري مشاهده نشد.
جدول -1نتایج مقایسه میانگین اثرات نوع رقم و کاربرد هیومیک اسیدبر روي برخی صفات گل ژربرا به روش دانکن
-A1 رقم Dune شاهد، -A2 رقم Dune با غلظت 100 میلی گرم در لیتر هیومیک اسید، -A3 رقم Dune با غلظت 500 میلی گرم در لیتر هیومیک اسید، -A4 رقم Dune با غلظت 1000 میلی گرم در لیتر هیومیک اسید، -B1 رقم Double Dutch شاهد، -B2 رقم Double Dutch با غلظت 100 میلی گرم در لیتر هیومیک اسید، -B3 رقمDouble Dutch با غلظت 500 میلی گرم در لیتر هیومیک اسید، -B4 رقم Double Dutch باغلظت 1000میلیگرمدرلیترهیومیکاسید
*میانگین هایی کهدارايحروفمشابهمیباشندتفاوتمعنیداريدرسطح - P<0.05 - ندارند.
تغذیه مناسب همواره یکی ازبهترین عوامل افزایشکیفیتو دوام عمر گل در فیزیولوژيپس از برداشت گلهاي شاخه بریده می باشد - Gerasopoulos et al. 1999 ،. - Kamenidou et al. 2009 اسیدهیومیکعلاوه بربهبودوضعیت تغذیهاي گیاهو افزایشجذب عناصرغذایی مانندکلسیم، بهعنوان عنصرمؤثر در افزایش کیفیتودوام عمرگل شاخهبریده - Tabatabaie & - Nazari, 2007،منجر به افزایشظرفیت آنتیاکسیدانی گیاه میگردد. نتایجاین آزمایشبا نتایجنیکبختو همکاران - - 2008 مبنی بر تأثیرمثبتاسیدهیومیک در افزایش دوام عمر گل شاخه بریده ژربرا مطابقت دارد.
