بخشی از مقاله

چکیده

حفظ صلح و امنیت بینالمللی همراه با تأمین صلح و امنیت منطقهای، که آن هم خود منوط به وجود ثبات و امنیت در جوامع داخلی است، ناشدنی به نظر میرسد. فراز و فرودهای تاریخ حاکی از آن است که حمایت از اقلیتها برای تأمین ثبات، صلح و امنیت بینالمللی ضروری بوده، تبعیض علیه اشخاص متعلق به این گروهها، همواره ثبات داخلی و صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی را در معرض خطرهای جدی قرارداده است.

هدف ابزاری نظام حمایت از حقوق اقلیتها، پیشگیری از جنگ و درگیری میان اشخاص متعلق به اقلیتها و گروههای اکثریت کشورهای مختلف در پرتو حفظ یکپارچگی سرزمینی دولتها و درنتیجه حفظ صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی است؛ پس برای تأمین صلح و امنیت منطقهای، باید از اقلیتها حمایت کرد و بهرهمندی این گروهها از حقوق خویش را تضمین نمود. در این نوشتار بر آنیم که حمایت از اقلیتها و تضمین حقوق آنها، به مثابه ابزاری برای پیشگیری از بروز منازعات قومی، در تحقق صلح و امنیت منطقهای اهمیتی دوچندان دارد.

مقدمه

.1 بیان مسئله

صلح و امنیت متاعی است که ارزان به دست نمیآید. برای داشتن جامعهای پویا و شکوفا، بایستی در اندیشه ایجاد صلح و امنیت پایدار بود . - Serto, 2013: 8 - حفظ صلح و امنیت بینالمللی بهعنوان یکی از مقاصد بیانشده در منشور ملل متحد، جز از طریق تأمین صلح و امنیت منطقهای 1 که آن هم خود منوط به وجود ثبات و امنیت در جوامع داخلی است، غیرممکن به نظر میرسد.

پس از جنگ سرد، جنگهای بیندولتی کاهش و درگیریهای داخلی افزایش یافتهاند؛ بهگونهایکه بیش از نود درصد از خصومتهای مسلحانه در شمار جنگهای داخلی قرار گرفتهاند . - Paris, 2004: 1 - یکی از عوامل به چالش کشیدهشدن توسعه و همگرایی ملی2 و انسجام اجتماعی3 در داخل - Mbowura, May 2014: 109 - و به خطر افتادن صلح و امنیت منطقهای، منازعات قومی4 است. پس از جنگ سرد، قومیت5 به سازه محوری درگیریهای مسلحانه مبدل شد - Joireman, 2003: 1 - و حل و فصل و مدیریت منازعات قومی به یکی از بزرگترین چالشهای امنیتی تبدیل گردید .

قومیت و امنیت در دو سطح ملی و فراملی به هم مربوط میشوند و ازآنجاکه قومیت یکی از شاخصهای عمده در شناخت ظرفیت طبیعی کشورها برای نیل به ثبات و دوری از خشونت به حساب میآید، امنیت کشورها در آینده، بیتوجه به این امر تأمین نخواهد شد 

امروزه بحث از ستیزههای قومی و تأثیرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن در ابعاد ملی، منطقهای و بینالمللی اهمیت شایانی دارد؛ یکی از علل توجه و اهتمام ویژه جامعه بینالملل به این نوع منازعات، به خطر افتادن صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی ناشی از گسترش و تعمیق منازعات مسلحانه قومی و جنگهای داخلی در سطوح منطقهای و بینالمللی است 

دلایلی چند برای تبدیل منازعات داخلی به منازعات بینالمللی و منطقهایوجود دارد که اهمﱢ آنها سرایت درگیریها به دیگر کشورهای همسایه یا روانهشدن سیل پناهندگان ناشی از این درگیریها به این کشورهاست که میتواند صلح و امنیت و ثبات منطقه را بر هم زند - جکسون، مهر - 30-31 :1382؛ برای نمونه، یکی از کشورهایی که همواره در معرض خطر سرایت درگیریهایگروه مسلحِ حزب کارگران کردستان موسوم به »پ.ک.ک.6« و دولت ترکیه به سرزمین خویش بوده و گاه متحمل خسارات جانی و مالی نیز شده، جمهوری اسلامی ایران است. وجود نیروهای پ.ک.ک. در قسمتهای غرب و شمال غرب کشور و افزونبر آن تشکیل گروهک تارشگری - تروریستی - پژاک7 بهعنوان شاخه ایرانی پ.ک.ک.، نه تنها موجب ایجاد ناامنی اجتماعی در استانهای واقع در این مناطق شده، بلکه امنیت مرزهای جمهوری اسلامی ایران را نیز با خطری جدی روبهرو نموده است

فراز و فرودهای تاریخ حاکی از آن است که حمایت از اقلیتها برای تأمین ثبات، صلح و امنیت بینالمللی ضروری بوده و تبعیض علیه اشخاص متعلق به این گروهها، همواره ثبات داخلی و صلح و امنیت ]منطقهای[ و بینالمللی را با خطرهای جدی و جبرانناپذیر روبهرو ساخته است  نظام حمایت از اقلیتها ذیل نظام بینالملل حقوق بشر قرار میگیرد  و مکمل آن است. شالوده اصلی نظام حمایت از اقلیتها در حقوق بینالملل کنونی به دوران جامعه ملل و معاهدات صلح 8 بین کشورهای غالب و مغلوب باز میگردد.

برپایی نظام حقوق اقلیتها در معاهدات صلح پس از جنگ جهانی اول بیانگر این نکته است که از این سیستم بهعنوان ابزاری در خدمت صلح در جوامع استفاده شده است - عزیزی، . - 2-3 :1385 به دیگر سخن، همواره نبی صلح و به تبعِ آن امنیت در جوامع و رعایت حقوق اقلیتها رابطهای مستقیم و دوسویه برقرار بوده است. وجود گروههای اقلیت در جوامع ملی و مسائل مرتبط با آن، همواره یکی از موضوعات قابل بحث در علوم سیاسی، روابط بینالملل و حقوق بینالملل بوده است. دراینمیان، نقض حقوق اقلیتها و وقوع کشمکش و درگیری در جوامع مختلف را میتوان عنصری پایدار در روابط میان گروه اکثریت و اقلیت در تمام ادوار تاریخی دانست 

براساس مطالعات انجامشده، از میان 193 کشور عضو سازمان ملل متحد، تنها دوازده کشور جمعیتی متجانس فرهنگی دارند و دیگر کشورها یک یا چند گروه فرهنگی را در خود جای دادهاند . - Mohammadzadeh, 2016: 163 - افزونبراین، به علت وجود خویشاوندان همنژاد در کشورهای مجاور، هرگونه تنش و درگیری قومی در یک کشور، پیامدها و تبعات منفی در کشورهای همسایه خواهد داشت و صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی را به مخاطره خواهد افکند - کرمی، همان: . - 1 نگارندگان در این نوشتار بر این باورند که حمایت از اقلیتها و تضمنی حقوقِ به رسمیت شناختهشده اشخاص متعلق به این گروهها در حقوق بینالملل، نقشی کارآمد و رابطهای مستقیم با تأمین صلح و امنیت منطقهای دارد.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید