بخشی از مقاله
چکیده :
برای تهیه نقشههای زمینشناسی، تفکیک واحدهای سنگی و تشخیص مرز این واحدها الزامی است. روشهای سنتی تهیه نقشه، زمان و هزینه زیادی را طلب میکند. استفاده از تصاویر ماهوارهای به عنوان یک ابزار کمکی، باعث کاهش زمان، هزینه و همچنین افزایش دقت تهیه نقشه میشود. تصاویر ASTER و LANDSAT-8 با قدرت تفکیک طیفی مناسب برای تفکیک واحدهای سنگی مناسب می باشند. اعمال نسبتهای باندی و آنالیز مولفههای اصلی - - PCA بر روی این تصاویر، تفکیک واحدها را از یکدیگر ممکن ساخت. در تصاویر استر نسبتهای باندی 76:8 و 97:8 ، به ترتیب دولومیت سازند شتری و آهک کرتاسه را بارز ساخت. در تصاویر LANDSAT-8، با ترکیب رنگی 47 - ، 26 ، - 34، آهک و دولومیت به خوبی از هم تفکیک شد. استفاده از روش نقشهبرداری زاویه طیفی - - SAM، به کمک طیف آهک و دولومیت حاصل از تصویر، مرز این دو واحد را به خوبی از هم جدا نمود
-1 مقدمه
استفاده از تکنیک پردازش تصاویر ماهوارهای برای تفیک واحدهای سنگی و تهیه نقشههای زمینشناسی بسار متداول و موثر است. یارمحمدی و همکاران - - 2015 برای شناسایی سنگهای رسوبی کرتاسه تصاویر استر را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. گومز و همکاران - - 2004 با تحلیل تصاویر ASTER به روش PCA مرزهای سنگ شناسی در نقشههای قبلی را مورد بازنگری قرار داده و با طبقهبندی نظارتشده واحدهای سنگی را به طور دقیق تفکیک نمودند. آهک های کرتاسه و دولومیتهای سازند شتری، با سن تریاس، بخش وسیعی از شمال شهر کرمان را پوشش میدهند. دولومیتها به رنگ خاکستری تا خاکستری روشن و زرد رنگ دیده شده و ضخامت آن بین 200 تا 250 متر متغییر است؛
و در برخی از نقاط با میانلایههای بسیار نازکی از آهک همراه میباشند. آهکها با سن کرتاسه بالایی، عمدتاً از جنس آهکهای ریفی بوده و در بیشتر نقاط، در بخشهای زیرین نازک لایه، و در بخشهای بالایی ضخیم لایه و تودهای میباشند. به منظور تهیه نقشه زمینشناسی، شناسایی این واحدها به کمک پردازش تصاویر ماهوارهای باعث افزایش دقت، کاهش زمان و هزینههای عملیاتی میشود. سنجنده ASTER در محدوده طیفی VNIR و SWIR تصویربرداری میکند. سنجنده OLI ماهواره LANDSAT-8 نیز تصاویری در این دو محدوده طیفی ارایه میکند. با کمک خصوصیات طیفی آهک و دولومیت و با استفاده از نسبتهای باندی و آنالیز مولفههای اصلی - - PCA میتوان این دو واحد را از همدیگر تفکیک کرد.
-2 زمینشناسی و موقعیت منطقه
منطقه مورد مطالعه در زون ساختاری ایران مرکزی، بخش هایی از شمال شهر کرمان را در محدوده ورقههای 1:100,000 کرمان و حرجند پوشش می دهد. از ویژگیهای این منطقه وجود ردیف نسبتاً کاملی از سنگهای رسوبی است، که محدوده سنی کامبرین زیرین تا اواخر دوران چهارم را شامل میشود. ازنظر تنوع سنگشناسی سنگهای منطقه را به طور عمده سنگهای رسوبی و در برخی نقاط به طور محدود سنگهای آذرین تشکیل میدهند - شکل - . - - 2 تفکیک آهکهای کرتاسه و دولومیت سازند شتری در ...
-3 دادهها و روش تحقیق
در این تحقیق از تصاویر Level-1T سنجنده استر و Level-1 لندست-8 استفاده شد. پس از تصحیح جوی تصاویر به روش IARR ، روش نسبتهای باندی - - Band ratio و آنالیز مولفههای اصلی - - PCA برای بارزسازی آهکها و دولومیتها، به کار گرفته شد . به کارگیری طبقهبندی نظارت شده، به روش نقشهبرداری زاویه طیفی - - SAM تفکیک مرز آهک و دولومیت را به خوبی نشان داده است. در این تحقیق برای به کارگیری روشهای فوق، از نرمافزار ENVI 5.1 استفاده شده است.
-4 نتایج و بحث
در تصاویر ASTER با توجه به طیف حاصل از تصویر، نسبت باندی 97:8 برای شناسایی آهک - شکل - 3-a و نسبت 76:8 برای دولومیت - شکل - - 3-b - ، انتخاب شد. در تصویر حاصل از اعمال این نسبتهای باندی، آهکهای کرتاسه - شکل -a - 4 و دولومیت شتری - شکل - - 4-b - به خوبی بارز شدهاند.
