بخشی از مقاله
چکیده
نیاز گسترده انسان به منابع انرژی همواره از مسائل اساسی در زندگی بشر بوده و تلاش برای دستیابی به یک منبع تمام نشدنی انرژی از آرزوهای دیرینه انسان محسوب می شود. با پیشرفت تمدن بشری، گیاهان به ویژه درختان - چوب - و پس ازآن زغال سنگ، نفت و گاز وارد بازار انرژی شد، اما به دلایلی چون: نیاز روز افزون به انرژی، محدودیت منابع فسیلی و آلودگی های زیست محیطی ناشی از سوزاندن و متصاعد شدن گازهای سمی حاصل ازآن - که موجب مشکلات تنفسی، افزایش دمای هوا و تغییرات گسترده آب و هوایی می گردد - کارشناسان بر آن شدند که با استفاده از انرژی های پاک به جای انرژی های محدود فسیلی، از خطرات و چالش های ایجاد شده ممانعت کنند.
این تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیلی و از نوع مطالعات عملی و کاربردی است که مبتنی بر مطالعه، کارهای انجام شده، تحقیق ها و پایان نامه های به روز و تجزیه و تحلیل آن ها میباشد و تلاش شده تا در انتهای کار ماحصل یافتهها با نگاهی نوین و در قالب یک طرح کاربردی ارائه گردد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که با توجه به روند رشد تکنولوژی و مطرح شدن مبحث انرژی های تجدیدپذیر و کاهش مستمر ذخیره انرژی های تجدیدناپذیر و همچنین وجود منابع مناسب انرژی های پایدار در کشور ما، معماران با طراحی معماری مناسب و هماهنگ با اقلیم و با استفاده از الگوهای معماری ایرانی که به شیوه های مناسبی از انرژی های پایدار در طراحی معماری بهره می گرفتند، نهایت تلاش خود را در این زمینه به کار برند.
-1 مقدمه
در عصر مدرن تأمین رفاه جامعه سرلوحه توسعه قرار گرفت، اما با مطرح شدن مباحث مربوط به رابطه میان انسان، محیط زیست و توسعه در دهه 1970، مفهوم توسعه پایدار مورد توجه جدی قرار گرفت. با فعالیت های علمی دانشگاه ها و متخصصان علوم انسانی در کنار کمیسیون جهانی "محیط زیست و توسعه" سازمان ملل در سال 1987، اصولی برای توسعه پایدار تعیین گردید. اما ورود رسمی مفاهیم توسعه پایدار به مسائل روز جهان در سال 1992 در کنفرانس محیط زیست و توسعه ریودوژانیرو اتفاق افتاد. رشد علم و صنعت در جهان امروز، روشهای مختلف استفاده از انرژی را که در دوران قبل از انقلاب صنعتی معمول بود دگرگون کرده و شناخت منابع انرژی های جدید تحولی بزرگ در توسعه صنعتی و تکامل اجتماعی بشر بوجود آورد.
به دلیل ایجاد بحران انرژی در جهان و پایان پذیر بودن منابع انرژی های تجدید ناپذیر و همچنین افزایش آلودگی محیط زیست به دلیل استفاده بی رویه از انرژی های فسیلی لزوم استفاده از انرژی های پایدار مخصوصا در بخش ساختمان مورد توجه قرار گرفته است. صنایع انرژی تجدیدپذیر هم اکنون در نقطه گذار قرار گرفته است و از نظر فنی ، توانایی ارائه آنها وجود داشته و از جنبه اقتصادی نیز در بسیاری از مناطق کشور ما نیز رقابت بوده لذا پس از اتمام منابع فرآورده های نفتی و معضل جهانی گرمایش زمین به پیشبرد منافع ملی کشورهای توسعه یافته کمک شایانی خواهند نمود.
این صنایع می توانند سرمایه گذاری در زمینه توسعه و تکمیل تکنولوژیهای بازیافت انرژی در بازارهای هر کشوری را به بهره وری برسانند . بنظر میرسد سه عامل عمده در گسترش کشش بازار به سوی انرژیهای تجدیدپذیر وجود دارد که نخستین آنها امنیت انرژی ملی بوده بررسیها نشان می دهد که مصرف نفت روبه افزایش بوده و به زودی از تولید بالای داخلی خواهد گذشت بطوریکه کشورهای پیشرفته را به نحو روز افزونی به بازارهای نفت وابسته خواهد نمود معهذا نتیجه این امر آسیب پذیری اقتصاد کشورهای غرب در برابر هرگونه اختلال در واردات نفت خواهد بود . رشد سریع کشورهای در حال توسعه فشار روزافزونی بر بازارهای نفتی جهانی وارد خواهد نمود.
بطوریکه با گذشت زمان شرایط بدتر و حادتر خواهد گردید لیکن انرژی تجدیدپذیر به کشورهای غربی کمک خواهد نمود که بر منابع داخلی انرژی تکیه نموده و در نتیجه موجب کاهش نیاز آن به سوختهای فسیلی و کاهش رشد مصرف شود . عامل اصلی مشکلات موجود در رابطه با انرژی تجدیدپذیر ، نگرانی در خصوص تغییرات جوی بوده انرژی تجدیدپذیر می تواند نیاز به انرژی را تامین نموده و در ضمن انتشار گازهای گلخانه ای را کاهش دهد.
گازهای گلخانه ای نیز مانند دی اکسید کربن و متان بطور مرتب در لایه نازک جو زمین تراکم پیدا می نمایند و این تراکم گازها روز به روز درجه حرارت زمین را افزایش خواهد داد متاسفانه افزایش درجه حرارت نتایج منفی و بالقوه فاجعه آمیزی را به بار خواهد آورد لذا باید اقداماتی برای جلوگیری از آن بعمل آید که استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر بدون کربن یکی از این راهکارها خواهد بود .عامل سوم ، بهای تمام شده و هزینه های بالای انرژیهای تجدیدپذیر بوده که در سالهای اخیر رو به کاهش نهاده و این روند در آینده نیز ادامه خواهد یافت.
متاسفانه توجه به انرژیهای نو در ایران طی چند دهه اخیر بیشتر در حد مطالعه و پیگیری فعالیتهای سایر کشورها بوده خوشبختانه در سالهای اخیر با نصب توربینهای بادی و نیروگاه خورشیدی استفاده از این نوع انرژیها بهبود یافته اگرچه هنوز پتانسیلهای بکارگیری از این نوع انرژیها در ایران کامل نشده لیکن با منطقی شدن قیمت حاملهای انرژی امکان استفاده از این انرژیها میسر خواهد شددر این زمینه لازمست برنامه مدون و استراتژیک بکارگیری روشهای مختلف انرژیهای نو با توجه به شرایط کنونی و توان بالقوه موجود بمنظور رسیدن به سهم مناسب از تامین انرژی طی تنظیم یک برنامه ریزی زمانبندی شده در دستور کار قرار گیرد در این مقاله امکان دسترسی به انرژیهای متنوع در کشور مورد پیگیری واقع خواهد شد تا بتوان بر اساس آن به یک چارچوب برنامه مناسب استراتژیک برای توسعه انرژیهای نو در کشور اقدامات موثری را صورت داد.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که با توجه به روند رشد تکنولوژی و مطرح شدن مبحث انرژی های تجدیدپذیر و کاهش مستمر ذخیره انرژی های تجدیدناپذیر و همچنین وجود منابع مناسب انرژی های پایدار - خورشید، آب، باد و ... - در کشور ما معماران با طراحی معماری مناسب و هماهنگ با اقلیم و با استفاده از الگوهای معماری ایرانی که به شیوه های مناسبی از انرژی های پایدار همچون باد و حتی انرژی خورشید در طراحی معماری بهره می گرفتند، می توانند با توجه به تکنولوژی و علوم جدید، فضایی مناسب و با آسایش حرارتی مطلوب به وجود آورند.[1]
-2 روش تحقیق
تحقیق حاضر به صورت تحلیلی و توصیفی انجام پذیرفته و همچنین با شیوه استلالی، به منابع و متون معتبر کتابخانه ای، استنادی و شبکه جهانی اینترنت نیز ارجاع شده است.
-3 پیشینه پژوهش
نگرانی های بشر در زمینه محیط زیست در ابعاد ملی، منطقه ای و جهانی هنگامی مشهود گردید که با توسعه صنعتی و استفاده از منابع معدود تجدید پذیر و غیر قابل تجدید ، کره مسکون رو به فزونی نهاد. توسعه، از یک سو با صنعت و تکنولوژی و از سوئی دیگر با تخریب آلودگی های محیط زیست ارتباطی ارگانیک دارد، مباحثی از کتاب محمد حسین چوپانی تحت عنوان آلایندهای زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست - [2] - 1389 است.
درقانون اساسی جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی و رو به رشدی داشته باشد وظیفه عمومی تلقی می گردد . از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است. ظرفیت اکوسیستم ها برای پذیرش تغییرات در محیط زیست محدود است و اگر چه طبیعت خود دارای توانایی مقابله با تغییرات است ولی امروزه مشخص شده است که سرعت بازسازی طبیعی در حد تخریب ها نبوده و در نتیجه فرآیند تخریب محیط بصورت غیرقابل بازگشتی در حال پیشروی است.
احمد عطر کار روشن و همکاران - [3] - 1393، در بررسی ارتباط فرم و عملکرد نمایشگاه های بین المللی مبتنی بر تکنولوژی، رسیدن به بازارهای گسترده جهانی مستلزم حرکت به سوی اقتصاد باز، بکارگیری استراتژی های جهش صادراتی و نگاه مدبرانه به نیازها و خواسته های مشتریان گوناگون در بازارهای مختلف می باشد دانسته و یکی از سکوهای بسیار مهم معرفی و شناسایی توانایی ها و قابلیت های فنی واحدهای تولیدی و خدماتی، نمایشگاهها می باشند.
ویژگی های معماری برون مرزی - با نگاه ویژه به معماری پاویون های ایران در سایر کشورها - ، تحقیقی از آژنگ بقایی و محمد امین رشید فرخی - [4 ] - 1394، بوده که به معماری و چگونگی تشکیل پاویون ها پرداخته است. معماری برون مرزی در این نوشتار به معنای معماری بناهای خارج از مرزهای هر کشور است که از نمونه های آن می توان به بنای سفارت خانه ها، کنسولگری ها و غرفه های هر کشور در نمایشگاه های جهان در خارج از مرزهای آن کشور، اشاره داشت.
بنای نمایشگاه های اکسپو آخرین دستاوردهای هنری، فرهنگی و فنی خود را عرضه می کند و معمولاً مهم ترین رویدادهای حرفه ای را انعکاس داده و نماینده جریان معماری روز جهان است و موقعیتی جهت ارائه و تبادل اطلاعات به صورت بین المللی است و یکی از عوامل مهم نشان دهنده هر سرزمین است که تاریخچه ای دیرین دارد؛ بناهای نمایشگاهی و خصوصاً اکسپوها نماینده یک کشور بیگانه در پایتخت یا در شهرهای مهم کشور میزبان هستند و زمین آن ها خاک کشور بیگانه محسوب می شود. مقاله مقایسه تطبیقی طراحی معماری پاوین های مطرح دراکسپوی 2010 چین؛ نوشته محمد امین حاجی زینعلی و نسیم خانلو - [5 ] - 1394؛ نمایشگاههای بزرگ جهانی نقش انکارنشدنی در توسعه وتکامل مفهوم فضا وکاربرد علم وفناوری در معماری داشته اند این نمایشگاه ها، در قرن نوزدهم ، زمینه ساز تحولات شگرف معماری پس از خودشدند .
