بخشی از مقاله
چکیده
اهمیت پرداختن به »تربیت اطفال« ریشه در نهاد خانواده دارد. تربیت صحیح زمینه تعالی انسان را فراهم میآورد و موفقیت در تربیت یک نسل سبب میشود، زنجیرهای صحیح در تربیت نسلهای بعدی پدید آید و سلامت نسل را که یکی از مقاصد کلان شریعت است تضمین نماید. از منظر اسلام، تربیت جنسی باید توسط والدین به کودکان آموزش دادهشود و والدین خود نیز، باید اصول و قواعد رفتار درست جنسی را شناخته و رعایت کنند. رفتار و گفتار عفتآمیز پدران مادرانِ عفیف و همچنین شرائط مساعدی را که بهمنظور ایجاد ملکه عفت در محیط خانواده برای کودکان خویش ایجاد میکنند، بهترین راه پرورش عفت در روان فرزند است و اسلام در برنامه تربیت کودک به این اصل مهم اخلاقی توجه تام دارد.
بنابراین اهمیت موضوع آنچنان است که اسلام جایگاه آموزش اخلاق جنسی به کودکان را جایگاهی رفیع دانسته و در کنار تأکید بر نقش نهاد خانواده در این امر، دستورات و تمهیداتی سازنده و ارزشمند ارائه نمودهاست. پژوهش حاضر با روش اسنادی و با بهرهگیری از کلام الهی، منابع معتبر اسلامی و سیره اهلبیت - ع - به بیان آموزههای اخلاقی از زمان تشکیل نطفه فرزند و حتی پیش از آن تا تأثیر وراثت و تربیت جنسی کودکان بر ملکه شدن حیا و عفت جنسی در آنها پرداخته و در دو بخش جایگاه اخلاق جنسی در مراقبتهای پیش از تولد طفل و پس از آن - تا سن بلوغ - راهکارهایی عملی در کلام ائمه - ع - ارائه خواهد داد.
مقدمه
میل جنسی یکی از مهمترین نیازهای انسانیاست که بقای نسل و آرامش روح و روان انسان بدان بستگی دارد. اگر این غریزه در مسیر حقیقی خود قرار گیرد، سعادت دنیا و آخرت انسان تأمین میشود، ولی اگر به انحراف کشیدهشود، آسیبهای روانی، اخلاقی و اجتماعی برای فرد به وجود میآورد. اسلام که دین فطرت و رحمت است، برای کنترل و قرار گرفتن این غریزه در مسیر واقعی خود و نیز برای پیشگیری از انحرافات، توصیهها و دستورالعملهای متعددی ارائه داده و همواره به تربیت جنسی اهمیت زیادی دادهاست.
خداوند در قرآنکریم، در سوره مؤمنون1، ارضای میل جنسی را معطوف به همسر دانسته، و خارج شدن از این مسیر را ناگوار میداند و از طرفی در سوره نور2 و احزاب3، برای محارم و پوشش آنان حدودی مقرر کردهاست تا بدین طریق از ابعاد مختلف تربیت جنسی حمایت کند و حدود و موازین صحیح را به انسانها نشان دهد. تربیت و اخلاق جنسی از مباحث اساسی در علوم انسانی و زیربنایی اجتماع است و تکامل و ترقی جوامع بشری بدان مربوط میشود. اگر انسانها به اخلاق جنسی معقول و منطقی پایبند باشند و خود و دیگران را بر اساس آن تربیت کنند، همواره به سوی تکامل و سلامت روحی و روانی حرکت خواهند کرد و از انحرافات و اختلالات جنسی در امان خواهند بود. انبیا و علما به تربیت و آموزش جنسی اهمیت داده، در مقاطع خاصی به آن همت گماشتهاند.
مقصود از تربیت جنسی از دیدگاه اسلامی نیز، این است که فرد به گونهای تربیت شود که وقتی به سن بلوغ رسید، حلال و حرام را در مسایل جنسی تشخیص دهد؛ به وظایف زناشویی و همسری آگاه باشد؛ از بیبندوباری بپرهیزد و خلق و خوی او بر مبنای حیا و عفت اسلامی باشد. اهمیت پرداختن به »تربیت اطفال« ریشه در اهمیت نهاد خانواده دارد. اسلام به عنوان مکتبی انسانساز، بیشترین توجه را به تعالی خانواده دارد؛ از اینرو، این نهاد مقدس را کانون تربیت میشمرد و هدف از تشکیل خانواده را تأمین نیازهای عاطفی و معنوی انسان از جمله دستیابی به آرامش برمیشمارد.
خانواده به عنوان مهمترین عامل تربیت در جهتدهی فرزندان به سوی نظارت درونی، نقش عمده و مهمی را ایفا کرده و میتواند با تربیت فرزندان بر پایه دستمایههای فطری و الهی، آنان را از درون ناظر بر اعمال و رفتار خود نماید و این امکانپذیر نیست مگر اینکه والدین نیز از این دستمایههای درونی به واسطه تربیت صحیح و اسلامی خانواده خود بهرهمند باشند - فقیهی،:1387 ج 6، ص - 33 امام علی - ع - نداشتن ادب و محروم بودن از تربیت صحیح را عامل تمام بدیها دانسته و فرمودند:»بیادبی و عدم تربیت صحیح باعث هر بدی میگردد. - «ابن ابی الحدید، 1404ق: ج20، ص - 258 تربیت صحیح زمینه تعالی انسان را فراهم میآورد و موفقیت در تربیت یک نسل، سبب میشود زنجیرهای صحیح در تربیت نسلهای بعدی پدید آید و سلامت نسل را که یکی از مقاصد کلان شریعت است تضمین نماید.
اهمیت جایگاه اخلاق جنسی در تربیت اطفال تا حدیاست که پایه و اساس بسیاری از انحرافات بعدی تا پایان دوران جوانی، بر آموزش و پرورش جنسی استوار است. لذا از نظر اسلام، تربیت جنسی باید به وسیله والدین به کودکان آموزش داده شود و پدران و مادران نیز خود اصول و قواعد رفتار درست جنسی را بشناسند و رعایت کنند. بهطور کلی از دیدگاه اسلامی در تربیت جنسی مانند تربیتهای دیگر باید ضوابطی را رعایت کرد.
رعایت اعتدال، هدایت متناسب با دوره رشد، پرورش حیا، پیشگیری از انحرافات جنسی و اصلاح و تغییر رفتار از آن جمله محسوب میشود. - فقیهی،2 :1375 صص - 44-1 هدف از تربیت جنسی در اسلام، راهنمایی افراد در برخورد با این نیاز و گاهی حتی جنس مخالف و در مراحل بعد با همسر، ایجاد عشق و علاقه و محبت در زندگی زناشویی، برخورداری از سلامت جنسی، دوری از فسق و فجور، حفظ کرامت انسانی و التذاذ مفید و مؤثر سالم که نمودی از لذتهای معنوی آخرت است میباشد. - غزالی،1380، ج:1 صص - 304-308 لذابا رعایت این ضوابط و قواعد هدف نهایی تربیت جنسی که همان هدف نهایی تعلیم و تربیت دینی، یعنی قرب الی اللّه و وصول به کمالات شایسته و رضوان الهیاست، تأمین خواهد شد.
بنابراین، از همان ابتدای رشد آدمی میتوان با برخوردی سنجیده و صحیح، وی را در برابر شرایط و موقعیتهای مختلف با عادات و ملکات الهی و انسانی تربیت نمود و از آنجا که اولین مکان تربیت، خانواده است؛ اگر خانواده فرزند را در مسیر صحیح تربیت کند، وی از بسیاری از انحرافات مصون خواهد بود. به همین جهت، خانواده طبق راهکارهای اسلامی نقش مهمی در جلوگیری از انحرافات جنسی بر عهده خواهدداشت. - فرزندوحی و دیگران، :1391 ص - 43
