بخشی از مقاله
چکیده
استفاده از بیوتکنولوژي در بسیاري از کشورهاي و جوامع منشأ اثرات و خدمات ارزندهاي بوده است به طوریکه پذیرش کاربردهاي آن باعث تغییرات عمدهاي در اقتصاد آن کشورها شده است. هدف این تحقیق بررسی جایگاه روشهاي آموزشی در میزان پذیرش بیوتکنولوژي کشاورزي بوده است. جامعه آماري این تحقیق شامل کارشناسان و محققان سازمان جهاد کشاورزي ایلام بوده و تعداد آنها 150 نفر بودهاند. آلفاکرونباخ بدست آمده که مبین اعتبار پرسشنامه بوده 85 درصد است.روشهاي آماري که در این تحقیق استفاده شده است شامل آمار توصیفی و استنباطی میباشد. نتایج تحقیق بیانگر این است که از میان روشهاي آموزشی، بازدید از مزارع نمونه حاصل از بیوتکنولوژي، داراي بالاترین تأثیر در پذیرش این تکنولوژي از میان روشهاي مختلف میباشد. تماس با کشاورزان پیشرو و ارتباط با مروجین کشاورزي در ردههاي بعدي قرار دارند. نتایج آمار استنباطی حاکی از اینست که در ضریب همبستگی، همهي روشهاي آموزشی این تحقیق با پذیرش بیوتکنولوژي، رابطه معنیدار و مثبت دارند.
لغات کلیدي: بیوتکنولوژي، نوآوري، پذیرش، روشهاي آموزشی
مقدمه
فناوريهاي زیستی1، یکی از پیشرفتهاي تکنولوژیک بوده که در دهههاي اخیر با رشد سریع آن، قابلیتهاي عظیم آن در زمینه علوم مختلف از جمله کشاورزي، پزشکی، دامپروري، محیط زیست، صنعت و معدن، نظامی و... و ایجاد فرآوردههاي نسبتاًَ زیاد حاصل از آن توجه دانشمندان و دولتمردان کشورهاي مختلف را به خود جلب کرده است. - صنعتی، - 1381ما در برههاي از زمان بر سر میبریم که فقر و گرسنگی و تبعات آن، یکی از چالشهاي پیش روي بسیاري از کشورهایی است که علیرغم پتانسیل و ظرفیت مناسب، نتوانستهاند از قابلیتهاي موجود به نحو شایسته استفاده نمایند بخش کشاورزي ایران بدلیل برخورداري از رشد مستمر و درونزاي اقتصادي و نقش حیاتی در ایجاد عدالت اجتماعی، تأمین امنیت غذایی و ظرفیتهاي مناسب جهت اشتغال در جامعه، مستلزم توجه خاص و حمایت کارآمد می باشد.
یکی از انواع فناوري هاي زیستی - بیوتکنولوژي - ، فنآوري زیستی در کشاورزي است.2 بدلیل پتانسیلها و قابلیتهاي فناوري زیستی کشاورزي در افزایش تولید محصولات غذایی و توانمندیهاي دیگر آن، میتوان بر نیازمندیهاي روزافزون ناشی از افزایش بیرویه جمعیت در قرن 21 فائق آمد. به همین دلیل، زیست فناوري کشاورزي مورد توجه خاص قرار گرفته است. استفاده درست از بیوتکنولوژي کشاورزي میتواند نقش مهمی در توسعه پایدار و جلوگیري از تهدیدات اجتماعی، سیاسی، اقتصادي و آلودگی محیط زیست، داشته باشد. زیست فناوري گیاهی در رفع مشکل امنیت غذایی میتواند به طور جدي راهگشا باشد.
با عنایت به پتانسیلها و قابلیتها و توانمنديهاي بالقوه بخش کشاورزي ایران که ذکر شد و از طرفی موانع متعددي که در دستیابی به بهرهبرداري مطلوب از ظرفیتهاي موجود شامل خشک و نیمهخشک بودن اقلیم ایران، شوري قسمت اعظم اراضی، ضایعات و تلفات قبل و بعد از برداشت، آفات و بیماریها، علفهاي هرز، خشکسالی و... وجود دارد، توسعهفناوریهاي زیستی کشاورزي میتواند نقطه عطفی براي حل مشکلات مزبور باشد.با توجه به مطالب فوق، یکی از سازوکارهایی که میتواند ما را به اهدافمان برساند، پذیرش و کاربرد فناوريهاي زیستی کشاورزي است که به علت ایجاد موقعیتهاي برجسته اقتصادي، علمی و زیست محیطی، میتواند به عنوان یک فناوري مطلوب و کارآمد، پویا و تعیین کننده در جهت تولید و توسعه ملی، کاهش وابستگی و نیل به خودکفایی، مطرح باشد.
بنابراین واضح است که در این صورت اهمیت موضوع بر کسی پوشیده نخواهد بود. در پذیرش نوآوريها عوامل متعددي میتواند دخیل باشد و این عوامل و ویژگیها متناسب با نوع جامعه متفاوتند. پذیرش و کاربرد ایدهها، روش ها و تکنولوژيهاي نوین توسط افراد یک نظام اجتماعی که در حقیقت نیازمند ایجاد تغییر در رفتار و بینش افراد است، متأثر از تنوع در ویژگیهاي اجتماعی، فرهنگی، اقتصادي و... افراد و شرایط و امکانات و منابع انسانی و مادي در نظام اجتماعی پذیرش این ایده و تکنولوژي نوین است. یکی از عوامل مؤثر که میتواند باعث ایجاد پذیرش این فناوري شود روشهاي مختلف آموزشی است.
این تحقیق درصدد است به بررسی روشهاي مختلف آموزشی مؤثر در پذیرش فناوري زیستی بپردازد.سوابق تحقیق نشان میدهد در پذیرش نوآوريها عوامل مختلفی دخیل بوده و نیز موانع متعددي در پیش روي پذیرش وجود دارد. در این مورد افراد و محققین مختلفی به نتایج مهمی رسیدهاند. - 2005 - Wheeler در تحقیقی در دانشگاه استرالیاي شمالی تحت عنوان عوامل مؤثر در پذیرش فناوري زیستی کشاورزي به این نتیجه رسید که عوامل اجتماعی و اقتصادي، سطح آموزش افراد، تأثیرات شغلی، اطلاعات و دانش - دانش فناوري زیستی - ، نگرشهاي زیست محیطی،
