بخشی از مقاله
چکیده
همانطور که میدانیم اساسیترین عمل عبادی در بین اعمال عبادی در دین مبین اسلام نماز است و مسلمانان موظفند روزانه در پنج نوبت آن را بجا آورند. ممکن است گمان شود که این نوع عبادت فق مختص اسلام بوده و در سایر ادیان آسمانی سابقهای نداشته ، در صورتی که نماز یکی از کهنترین عباداتی است که در تمامی ادیان الهی وجود داشته است و در آیین یهود نیز نماز جزء ارکان مهم دین محسوب میشود. در قرآن و تورات، عبادت به عنوان میثاقی است که بین خداوند و بندگان ایجاد شده است. یکی از عوامل اصلی گرایش انسان ها به نماز و توصیه و تاکید ادیان به این عبادت الهی وجود گرایش های فطری در انسان است که از ابتدای خلقت انسان در وجود او به ودیعه نهاده شده است. گرایش به پرستش، گرایش به حقیقت و گرایش به کمال مطلق که ذات خداوند است، از جمله این گرایش های فطریست. لذا در این مقاله با مطالعه و توصیف و تحلیل کتاب ها و مقالات و سایرمتون مربوط به دین یهود به بررسی وجود نماز وآداب انجام آن در این دین الهی خواهیم پرداخت. همچنین به صورت خاص اهمیت و جایگاه نماز در قرآن کریم مورد بررسی و تبیین قرار خواهد گرفت.
کلمات کلیدی: نماز- یهود - گرایش های فطری- عبادت- میثاق
مقدمه
نماز در دین اسلام، فریضه ای واجب برای تمامی مسلمانان است و جزء یکی از فروع دین ما محسوب میشود. طبق آیات قرآن کریم و روایات معصومین - ع - بسیار بر اقامهی نماز تاکید شده است. به عنوان مثال این حدیث پیامبر اکرم - ص - که میفرمایند: »ستون دین نماز است و نماز، نخستین عمل فرزند آدم است که به آن رسیدگی میشود؛ اگر درست بود به دیگر اعمالش رسیدگی میشود و اگر درست نبود سایر اعمالش هم رسیدگی نمیشود. - «ری شهری؛ 1387، ج2 ، ص - 723 از اهمیّت بالای نماز در بین سایر اعمال عبادی حکایت میکند. » نماز به عنوان ستون دین اسلام، نماد دینداری و عبودیت است. این ستون استوار در همه ادیان آسمانی، مورد توجه بوده و تنها شکل و آداب و یا مقدار آن تفاوت داشته است. آیات و احادیث متعدّدی، تشریع نماز را در ادیان پیشین اثبات میکنند و نوشتههای موجود در عهد عتیق و جدید - تورات و انجیل - نیز به روشنی از وجود آیین نماز در ادیان یهود و مسیحیت خبر میدهند. هرچند اسناد در دسترس، تصور دقیق و کاملی از نماز در ادیان پیشین ارائه نمیدهند، اما نشان دهنده استمرار وجودی آن در آیین همه پیامبراناند. - «ری شهری؛ 1392، ج1، ص - 31
بنابراین همهی ادیان آسمانی، دعا و عبادت را به عنوان برنامه مهم و اختصاصی برای دین خود در نظر دارند و انجام آن را برای پیروان خود لازم میدانند. ساختار وجودی آدمی به این صورت میباشد که نیازمند دعا و نیایش با معبود خود است. به ویژه در شریعت اسلام و یهود عبادات جایگاه خاصی دارند و بسیار بر آن تاکید شده است. و به عنوان یک اصل جدایی ناپذیر برشمرده میشود. اگرچه در دین یهود عبادت فق به نماز محدود نمیشود و اعمال بسیار گستردهای تحت عنوان عبادت برایشان مطرح است اما نماز به عنوان خاص ترین و با اهمیّت ترین نماد پرستش به شمار میآید. اقامه نماز در یهودیت از جنبه شکر گزاری نیز مورد توجه قرار دارد آنها نماز را عملی برای شکر گزاری از خداوند میدانند و آن را زمینه خودسازی و شکل گیری شخصیت انسان میدانند . - سلیمانی، قاسمی؛ 1392، ص4، - 3
یهودیان در طی رابطهای که در نماز با خداوند برایشان ایجاد میشود خود را بسیار کوچک میدانند و این را میدانند که در مقابل پروردگار با عظمتی چون خدای متعال به عبادت میپردازد. در بخشی از نماز یهودیان، حوائج شخصی خود را با پروردگار مطرح میکنند. برجستهترین جلوه ایمان با دعا کردن و نماز خواندن متجلی میشود زیرا هنگام دعا و نماز انسان با خدای خود سخن میگوید و رابطه صمیمی بین او و پروردگارش شکل میگیرد. دعا صرفا به جهت اجابت دعا نیست. گستره عبادات در آیین یهود نماز، جنگ، تفکر، دعا و ... را شامل میشود؛ که هر کدام اثرات خاص و مربوط به خود را در زندگی فردی و اجتماعی یهودیان دارند. - شیاسی ارانی- مفتاح؛ 1391، ص9، - 8
قصد داریم تا در این مقاله به جایگاه نماز در آیین یهود بپردازیم. دراین باب ابتدا به بررسی جایگاه نماز در قرآن خواهیم پرداخت و سپس از قرآن کریم به عنوان متقنترین منبعی که از گذشتگان خبر داده است و همچنین از منبع روایات و متن کتاب مقدس - تورات-عهد عتیق و... - شواهدی را درباره نماز در شریعت یهود خواهیم آورد. سپس به شرای و مقدماتی که نماز گزاران بایستی به آن توجه کنند میپردازیم و مکانی را که یهودیان میبایست نمازشان را در آن جا اقامه کنند و نیز به قبله آنها اشاره خواهیم کرد و سپس تعداد دفعات اقامه نمازشان و زمانهای اقامه نماز را در طول روز بیان خواهیم کرد و به اهمیت شرکت در نماز جماعت از دیدگاه یهودیان اشاره خواهیم کرد.
معنای لغوی و اصطلاحی نماز
»نماز - و دعا - در لغت عبری، "تفیلا - Tefillah - " نامیده میشود. واژه - Tefillah - برگرفته از ریشه - palal - یا به معنای قضاوت و شفاعت کردن است و یا ممکن است به معنای وارد کردن زخم بر بدن باشد. اگر این چنین باشد، این مربوط میشود به دورانهای بیدینی پیش از کتاب مقدس که پرستش کنندگان به بدنشان زخمی عمیق وارد میکردند. به تعبیر جوداییکا، اسامی دیگر نماز در یهود، شمونه عسره به خاطر دربرداشتن شماری ادعیه و نیز تفیلات لحش به خاطر وجوب سکوت در هنگام اقامه و دعا است.تفیلا در اصطلاح ، دعای اصلی نماز یهود است که نسخه استانداری شامل - 18و بعدها - 19 دعای و شکر نعمت است و در صبح گاه و ظهر و شام گاه خوانده میشود قاموس کتاب مقدس نیز اصطلاح نماز را این گونه تعریف میکند: دعا یا نماز، چه انفرادی و چه جماعتا، همواره از جمله واجبات دینی بنی نوع بشر بوده و هست، و معنای آن گفت و گو کردن و تکلم با حضرت اقدس الاهی است که حضرتش را محض برکات و مراحم شکر نموده، مایحتاج خودمان را از جنابش درخواست نماییم.« - سلیمانیB قاسمی؛ 1392، ص4، - 3
جایگاه نماز در قرآن
نماز اگر طبق شرای و ضواب مقرر، درست ادا شود وشخص نمازگزار متوجه باشد که درحال چه عملی است و با چه کسی سخن میگوید؛ نمازش موجب تقربِ به پروردگارش میشود. منظور از این تقرب، قرب الهی است و هرکسی به میزان کمالات ایمانی و روحانیاش به پروردگار تقرب مییابد. با توجه به مسائلی که بیان شد نماز حقیقی؛ نمازی است که با حضور قلب مداومت داشته باشد در این صورت است که انسان را متوجه خداوند میسازد. در قرآن کریم پیرامون نماز پیامبران مختلف، آیاتی وجود دارد.
به عنوان مثال: طبق آیه 40سوره ابراهیم؛ حضرت ابراهیم -علیه السلام- از خداوند میخواهد که او و ذریه اش را در زمره نماز گزاران قرار دهد. یا در آیه 55سوره مریم خداوند درباره حضرت اسماعیل می-فرماید:»اسماعیل کسان خود را به نماز و زکات فرمان میداد و نزد پروردگارش پسندیده بود.« خداوند در آیه 14 سوره طه، خطاب به حضرت موسی امر میکند که:»مرا به یگانگی بپرست و نماز را برای من اقامه کن.« همینطور آیاتی پیرامون مسئله نماز پیامبران دیگری، همچون حضرت شعیب، حضرت زکریا، حضرت عیسی و... در قرآن آمده است. در قرآن همچنین درباره ویژگی های نمازِ مومنان، آیاتی آمده است که آنان: در نمازشان خاشعاند، معتقد بودن به جهان غیب، هیچ امر موجب تغافل آنان از نمازشان نمیشود و از نمازشان محافظت میکنند.
باتوجه به اهمیت و ارزش بالای نماز، در آیات متعدد قرآن کریم به مسئله نماز اشاره شده است. در اینجا برای نمونه ما به تعدادی از این آیات اشاره میکنیم: »-1َو َاقیُِموا الصلوهَ َو اتُوا الزﱠکوهّ َو ارکَعُوا َمَع الرّاکِعینَ« بقره ،آیه 43 »-2َو قولُوا ِللناسِ حُسناٌ َو َاقیُِموا الصﱠَلاَه َو اتو الزَکوه«بقره، آیه 83»-3ربّ اجعلنی مقیم الصّلاه و ِمن ذّریتی ربﱠنا تَقبﱠل دُعاء«ابراهیم، آیه 40 هُم صلاتِهم خاشِ عون«مومنون، آیه 2-1 »-4قد افلح المومِنون الذینَ...-5 آیات بسیار دیگری در قرآن کریم در باب نماز آمده شده است که برای جلوگیری از اطناب به چند مورد از آن ها اشاره کردیم. در قرآن نامهای متعددی نیز برای نماز بیان شده است. که در اینجا به برخی از این نامها اشاره میکنیم، از جمله: صلوه، ایمان، تسبیح، قرآن، حسنه، ُقُنوت، قیام، استغفار، ذکر و... - سلطانی رنانی؛ ص -5 - 16
جایگاه نماز درآیین یهود از نظر قرآن و روایات
وقتی حضرت موسی - ع - برای انجام رسالت الهی بههمراه همسرش به مصر هجرت نمود. در مسیری که بیابانی بود. سختی هایی را در این مسیر متحمل شد و دچار ناراحتی و تشویش گشت. خداوند متعال برای آرامش او به
