بخشی از مقاله
مقدمه
دریکی از روزهاي سرد زمستانی سال 1382 مانند روزهاي قبل کارتابلهاي خود را بررسی می کرد از زمانی که او به عنوان مدیر عامل شرکت برق منطقه اي به شهرکویري یزد منتقل شده بود تقریبا 6ماه می گذشت، در این مدت شاید هر ماه درخواست یا تقاضایی از یکی از واحدهاي شرکت داشت که خواستاربکارگیري یک نیروي خدماتی جهت همکاري با واحد مورد نظر را داشتند، به برکت پیاده سازي فرهنگ خصوصی سازي، شرکتها می توانستند برخی از فعالیتهاي خود را به صورت حجمی واگذارو یا به صورت نفر روز از طریق پیمانکار با نیروي کار نیمه ماهر قرارداد منعقد نمایند.
اینکه چقدر از این درخواستها واقعی و چه تعدادي از آنها ضرورتی ندارد؟چه تعدادازنیروهاي خدماتی موجود شرکت درجاي درست قرار گرفته اندوآیا از آنها به نحو احسن استفاده می شودیاخیر؟چقدراز درخواست واحدها را می توان باجابه جایی و یا کارپاره وقت حل نمود؟سئوالاتی بودندکه فکر او را مشغول کرده و موجب شدند تا چند دقیقه اي را به موضوع بیندیشد، باید دراولین فرصت موضوع را با معاونین منابع انسانی و مالی و پشتیبانی مطرح می نمود.
صنعت برق ایران ماموریت تولید ،انتقال و توزیع انرژي الکتریکی را در کشور بر عهده دارد. وزارت نیرو به عنوان متولی اصلی امور مربوط به صنعت آب و برق کشور از طریق شرکت مادر تخصصی مدیریت،تولید،انتقال و توزیع نیروي برق ایران - شرکت توانیر - با کمک شرکتهاي تابعه - شرکتهاي برق منطقه اي - و شرکتهاي وابسته - شرکتهاي توزیع نیروي برق و شرکتهاي مدیریت تولید - در سراسرکشور سعی می نماید ماموریت مذکور را با مطلوبترین کیفیت و کمیت به انجام رساند، شرکتهاي برق منطقه اي باهدف تامین و توزیع نیروي برق مورد نیاز در حوزه مورد عمل شرکت براي کلیه انواع مصارف برق ،وظایف واختیارات زیر را برعهده دارند:
خرید و فروش و مبادله نیروي برق اعم از کلی و جزئی
ایجاد و توسعه شبکه و تاسیسات توزیع نیروي برق کلیه نقاط حوزه عمل خود
احداث و ایجاد تاسیسات انتقال و تولید نیروي برق و اداره وبهره برداري از آنها
بهره برداري و اداره تاسیساتی که در اختیار شرکت گذارده می شود
همکاري و اشتراك مساعی با سایر موسسات مربوط در پژوهش و بررسی بمنظور پیشرفت و بهبود و توسعه مبانی علمی ، فنی و اقتصادي در امر تولید، انتقال و توزیع و مبادله نیروي برق و نحوه بهره برداري و اداره آن در حوزه عمل شرکت واحدهاي ستادي و اجرایی شرکتهاي برق منطقه اي مانند سایر ارگانها و سازمانها بخشی از وظایف غیر تخصصی خود را توسط نیروهاي نیمه ماهر انجام داده و از طریق پیمانکار با افرادي به عنوان نیروي خدماتی قرارداد نفر روز بسته و ضمن آن قرارداد، فرد متعهد می گردد تا طبق مقررات شرکت به وظایف محول شده به وي، در زمان کاري شرکت به طور تمام وقت فعالیت نماید.
این نیروها در واقع پرسنل شرکت پیمانکاري بوده وتنها محل کارشان در شرکت برق منطقه اي واقع شده است، از شرکت پیمانکار حقوق و مزایا دریافت می کنند و شرکت برق نیز هیچ تعهدي در قبال آنها ندارد. واگذاري این چنینی کار به بخش خصوصی با سایر موارد قدري متفاوت است چراکه در این مورد افراد به طور مستقیم با پرسنل شرکت در ارتباط و تعامل بوده و خواه ناخواه در جریان اطلاعات و فعالیتهاي شرکت قرار می گیرند، گاه پرسنل خدماتی به دلیل ماهیت کاري که انجام می دهند، حتی از اطلاعات محرمانه و استراتژیک شرکت نیز باخبر می شوند که این موضوع حساسیت گزینش و ارزیابی عملکرد آنها را براي شرکتها ضروري می سازد.
شرکت برق منطقه اي یزد با 280 پست سازمانی مصوب و حدود 450 پرسنل - اعم ازکارمند، کارگروخدماتی - و یک شرکت مدیریت تولید و یک شرکت توزیع نیروي برق داراي 310000مشترك خانگی ،49000 مشترك تجاري،10090 مشترك عمومی ، 2050 مشترك کشاورزي و6380 مشترك صنعتی می باشد. این شرکت وظایف خود را با 6حوزه سازمانی انجام می دهد ؛ معاونت منابع انسانی ،معاونت مالی و پشتیبانی و معاونت برنامه ریزي و تحقیقات به عنوان واحدهاي ستادي و معاونت نظارت بر توزیع معاونت،طرح وتوسعه ومعاونت بهره برداري به عنوان واحدهاي نظارتی و اجرایی شرکت می باشند.
از نیروهاي مشغول به کار شرکت 240نفر به صورت قراردادي و حکمی در استخدام شرکت می باشند، بیش از 110نفر از پرسنل شرکت کارگرند و حدود 100نفر از نیروهاي شرکت را نیروهاي خدماتی یا برون سازمانی تشکیل می دهند. شرکت برق منطقه اي یزد درسال 1367 با جدا شدن از برق منطقه اي اصفهان مستقل گردیده و از جمله شرکتهاي تابعه وزارت نیرو بشمار می رود،این شرکت در حال حاضر داراي 2ساختمان مجزاست.ساختمانی با 3 طبقه مربوط به واحدهاي ستادي و دیگري ساختمان معاونت بهره برداري و دیسپاچینگ شرکت می باشد .هرکدام از شرکتهاي توزیع نیروي برق و شرکت مدیریت تولید داراي ساختمانهاي مجزا می باشند.
ضرورت بهره گیري از نیروهاي خدماتی شرکت
در راستاي سیاستهاي کلان دولت مبنی بر برون سپاري فعالیتهاي قابل واگذاري سازمانها و کوچک سازي بدنه تشکیلاتی دولت، شرکتها می توانستند برخی از فعالیتهاي خود از جمله تایپ،اپراتوري تلفنخانه،امور دفتري،خدمات نرم افزاري و سخت افزاري،نقشه کشی ، نظافت،باغبانی،سرایداري،نگهبانی و غیره را به شرکتهاي خدماتی واگذار و از نیروهاي برون سازمانی استفاده نمایند.شرکت برق منطقه اي یزد نیز همچون سایر شرکتها از نیروهاي خدماتی در برخی از مشاغل شرکت استفاده نمود.
هرکدام از واحدهاي شرکت برق منطقه اي یزد بنا به نیاز و تشخیص فعالیتهاي قابل واگذاري خود درخواست نیروي خدماتی کرده بودند و براي آنها پس از طی مراحل قانونی نیرویی به همکاري دعوت شده بود.باتوجه به اینکه در واحدهاي ستادي و صفی شرکت کاربینی انجام نشده بود و اطلاعات دقیقی از حجم کارهاي هرواحد وجود نداشت،تشخیص تعداد نیروهاي خدماتی مورد نیاز هرواحد که مطابق نیاز واقعی آن واحدباشد کار بسیار دشواري بود در جلسات حضوري واحدها با مدیرعامل و در هر فرصتی که مدیران سطوح میانی شرکت با مدیرعامل روبرو می شدند مشکل کمبود نیرو را مطرح می ساختند و از وي درخواست نیرویی جهت انجام فعالیتهاي جاري و برنامه ریزي شده واحدشان را می کردند از زمانی که به سختی مجوز استخدام از وزارت نیرو براي شرکتها صادر می گردید این مشکل چند برابر شده بود، شرکت با وجود پستهاي بلاتصدي درچارت سازمانی خود قادر نبود نیروي انسانی مورد نیاز خود را از طریق فرایندجذب و استخدام به کار بگیرد و از طرف دیگرواگذاري فعالیت به نیروي خدماتی نیز مشکلات آموزش ونظارتی خاص خود را داشت ،مشکل باید به طریقی حل می شد،چرا که اگر کارشناسان متخصص شرکت وقت خود را صرف انجام فعالیتهاي اجرایی و عادي روزانه اداري می کردند رسیدن به آرمانها و اهداف استراتژیک شرکت امکان پذیر نبود.
ساماندهی و سازماندهی نیروهاي برون سازمانی
جلسه اي با حضور کارشناسان و مدیران دفاتر و امور معاونت منابع انسانی تشکیل شد و ضمن بررسی تقاضا ها ودرخواستهاي رسیده به مدیرعامل بحث چگونگی ساماندهی این نیروها به چالش گذاشته شد، جابه جایی نسبتا زیاد نیروهاي خدماتی در واحدهاي شرکت و ثابت نبودن محل کار برخی از آنها، تغییر سریع آنها از جانب شرکت پیمانکار، عدم وجود فرایند ارزشیابی عملکرد به طور منظم جهت آنها، عدم تعریف وظایف خاص جهت نیروهاي برون سازمانی و با توجه به اینکه برخی از این نیروها ارتباط و تعامل مستقیم با پرسنل و وظایف شرکت داشتند، وضرورت وجود فرایندگزینش خاص از جانب شرکت ،ازجمله مباحثی بودند که در جلسه مطرح و در مورد آن ها بحث شد.
پیشنهاداتی براي سازماندهی این نیروها مطرح و پس از بررسی راهکارهاي متفاوت، با توجه به اینکه این نیروها نیروهاي شرکت محسوب نمی شوند و شرکت نیز هیچ تعهدي نسبت به این نیروها ندارد، لیکن به دلیل اینکه غالبا در فعالیتهایی به کار گمارده شده اند که به ناچار داراي رابطه اي بسیارنزدیک با پرسنل و فعالیتهاي شرکت دارند باید شرکت کنترل و نظارتی بیش از آنچه متعهد به انجام آن شده بود بر این نیروها اعمال می کرد، لذا مقرر شد تا ساماندهی این نیروها در طی طرح سازماندهی نیروهاي برون سازمانی انجام پذیرد.
