بخشی از مقاله
چکیده
کشور ایران بدلیل شرایط جغرافیایی خاص همواره در معرض انواع بلایا وحوادث طبیعی قرار دارد. روزی نیست که گوشه ای از کشور دستخوش یکی از حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله و طوفان واقع نشود . متأسفانه بدلیل عدم برنامه ریزی دقیق در سطح ملی گاهی اوقات بعضی از این حوادث منجر به فاجعه های بزرگ و ملی می شود بلایای. طبیعی که معمولاً موجب بروز بحرانهایی بزرگ یا کوچک می شوند در محدوده تأثیر خود و در فاصله زمانی بسیار کوتاه موج سنگینی از انواع تقاضا را پدید می آورند در تمامی آنها سیستم حمل و نقل به عنوان یکی از ارکان حیاتی پاسخگویی به بحران، خود نمایی می کند.
مسئله افزایش وکاهش ظرفیت پاسخگویی به تقاضاهای ناشی از بحران نیاز به سیستمی بسیار پویا ، فعال وقابل انعطاف دارد .این سیستم باید به گونه ای باشد که ضمن اینکه قدرت استفاده از کوچکترین تواناییها و پتانسیلها ی ملی را داشته باشد ، بتواند همانطور که گفته شد باهمان سرعتی که ظرفیت خود را افزایش داده ، آنرا کاهش دهد و شرایط را به حالت نرمال برگرداند.اصلاً شاید بتوان گفت که افزایش ظرفیت پاسخگویی و اعمال مدیریت بدون وجود ناوگان حمل ونقل و ترابری و اعمال مدیریت بر ناوگان حمل ونقل امکان ندارد.
.1 مقدمه
حوادث غیر مترقبه بر حیات انسانی موثر بوده و طی دو دهه اخیر صدها میلیون انسان زندگی خویش را در حلقه آسیب ها و خسارات ناشی از این گونه حوادث احساس کرده اند و میلیون ها نفر جان باخته و حجم خساراتی بالغ بر صدها میلیون دلار، رشد توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع انسانی را با مانع روبرو کرده است .کشور ایران نیز بین 10 کشور بلاخیز جهان قرار دارد و همواره در معرض وقوع حوادث و سوانح و رویدادهای بحران زای متعددی بوده که به دنبال آن متحمل زیان های هنگفت جانی و مالی گردیده است.
کشور پهناور ایران سرزمینی با ویژگیهای خارق العاده طبیعی است. این کشور بدلیل شرایط جغرافیایی خاص همواره در معرض انواع بلایا وحوادث طبیعی قرار دارد . مسئله افزایش وکاهش ظرفیت پاسخگویی به تقاضاهای ناشی از بحران نیاز به سیستمی بسیار پویا ،فعال وقابل انعطاف دارد . این سیستم باید به گونه ای باشد که ضمن اینکه قدرت استفاده از کوچکترین تواناییها و پتانسیلها ی ملی را داشته باشد، بتواندهمانطور که گفته شد باهمان سرعتی که ظرفیت خودرا افزایش داده، آنرا کاهش دهد و شرایط را به حالت نرمال برگرداند.
این سیستم هر شکل وقالبی که داشته باشدمطمئنا ًلجستیک از شاخه های مهم آن است ودر شاخه لجستیک نیز زیر شاخه حمل ونقل نقش حیاتی بازی می کند واصلاً شاید بتوان گفت که افزایش ظرفیت پاسخگویی و اعمال مدیریت بدون وجود ناوگان حمل ونقل و ترابری و اعمال مدیریت برناوگان حمل ونقل امکان ندارد. آنچه که در این پایان نامه مورد توجه اصلی قرار گرفته است این است که با چه اسلوب و روشی می توان در مقابله با بحرانهای طبیعی و نیازهای ایجاد شده ناشی از آن ، در یک فاصله زمانی بسیار کم،حجم عرضه خود را به گونه ای افزایش داد که قابلیت پوشش دادن به آن نیازهای گسترده را داشته باشد. این ضرورت درهمه جوانب مدیریت بحران ودر همه عرصه های آن مطرح است اما بدلیل جهت گیری خاص این رساله شاخه حمل و نقل و مدیریت ناوگان حمل و نقل جاده ای مد نظر قرار گرفته است.
.2 اهداف
در مقاله حاضر تلاش شده است تا با ارائه ساختاری مناسب بتوان مدیریت ناوگان حمل و نقل جاده ائی را برای مقابله مؤثر با بحران محقق نمود . این ساختار باید به گونه ائی باشد که قدرت پاسخگوئی ناوگان حمل و نقل را در زمانی بسیار کوتاه به تقاضائی که ناگهان و در حجم غیر عادی ناشی از بحران، بروز می کند، داشته باشد . این ساختار بایدقابلیت انعطاف با شرایط بحران را داشته و بلافاصله پس از فروکش کردن امواج اولیه بحران وگذر ازمرحله امداد رسانی - کهمعمولاً حجم تقاضاها کاهش می یابد و اضطرار زمانی کمک رسانی تا اندازهای فروکش می کند - و به حالت قبلی خود برگردد. - - 8
سابقه و پیشینه تحقیقات انجام شده در این زمینه
اکثر قریب به اتفاق تحقیقات انجام شده در ایران ، معطوف به کلیت بحران ومدیریت آن بوده است .ومتأسفانه توجهی عمیق وجدی به مسئله حمل ونقل نشده است . هر سازمان و نهادی که به نحوی از انحاء در ارتباط با بحران دارای وظیفه و مسئولیتی می باشد ،حداکثر توجهات حمل و نقلی خود را به انجام مأموریت خود معطوف نموده است . و مع الاسف از آنجا که گستردگی اکثر بحرانها در کشور از توان پاسخگویی ارگانهای دولتی به مراتب بیشتر است ،علیرغم تلاش فراوان باید اذعان کرد که هیچیک از سازمانها و نهادهای دخیل در عملیات امدادرسانی نتوانسته اند که موفقیت بارزی داشته باشند.نکته قابل اشاره دیگر در علت فقدان تحقیقاتی که در راستای بحث این پایان نامه باشد، غفلت نهادهای دولتی دخیل در مسئله بحران، از نقش مردم و نیروهای نظامی و مکانیزمهایی که بتواند تواناییهای آنها را به میدان بیاورد می باشد. - - 18 - - 13
اهداف چارت
-1واکنش سریع به بحران-2استفاده بهینه از تمام توانمندیها وظرفیتهای لجستیکی کشور-3استفاده از توان نیروهای نظامی وظرفیتهای لجستیکی آنها - 20 - اصول واستراتژی حاکم بر چارت وروابط سازمانی آن سادگی-2روشن بودن اهداف-3و جود سیستم فرماندهی-4 وجود سلسله مراتب فرماندهی-5 مسئولیت-6 اختیار-7 انعطاف پذیری-8 همکاری-9 هشدار سریع وبه موقع-10 سیستمهای جایگزین-11 آمادگی لحظه ای-12 اقتصاد - - 21 نمودار کلی تشکیلات
نحوه فعال شدن سیستم
بحران سطح یک اگر مرکز بحران در شهرستانهای یک استان باشدو بحران در سطح یک باشد سیستمی که فعال می شود به صورت زیر است:
