بخشی از مقاله
چکیده
هر جامعهای برای تداوم حیات و بقا به کار و فعالیت مردم و مسؤولان احتیاج دارد. کار،سرمایه و ذخیره ملی است و میتواند به رشد وتوسعه وآبادانی کمک کند. اگر افراد جامعهای به طور نسبی بتوانند کار و شغل مناسب به دست آورند و شغل آنان متناسب با استعدادها، تواناییها و علائق آنها باشد، زمینه برای نوآوری، ابتکار، رشد و پیشرفت در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه به وجود میآید.آموزه های دینی کار،را رکن اساسی زندگی، و نیرومندترین عامل تولید، و مهم ترین پایه برای تولید ثروت می داند.رشد وتعالی همه جانبه اقتصادی بدون کار وتلاش امکان پذیر نمی باشد. سوال اصلی وموضوع این تحقیق آن است که جهاد اقتصادی چگونه با کار وفعالیت ،رشدوتوسعه تحقق می یابد؟این مقاله تحلیلی درپی روشن ساختن جایگاه واهمیت کار وتلاش ونقش آن دررشدوتوسعه اقتصادی بارویکردجهاد اقتصادی می باشد.روش این تحقیق،کتابخانه ای وبا بهره گیری از دستاوردهای پژوهشی می باشد .
وازه های کلیدی : رشداقتصادی، توسعه اقتصادی، کاروتلاش، جهاد اقتصادی
مقدمه
در سال های اخیر تاکید بر مسائل فرهنگی و اقتصادی بیشتر شده است.اقتصاد و فرهنگ همیشه دغدغه مردم ومورد توجهسیاستگذاران نظام بوده، اما اولویت بندی ها متغییر بوده است. به طور مثال تاکیدات مقام معظم رهبری بر اقتصاد چند محصولی و گذر از اقتصاد تک محصولی در دهه 1370، بیانگر اهمیت موضوع اقتصاد بوده است، اما بنابه نگرش سیاستگذاران نظام اسلامی، در اولویت بندی ها متغییر بوده است.تجربه تاریخی نشان داده است ،که برای وصول به رشدوتوسعه اقتصادی تقلید محض از الگوهای غربی ویا شرقی وکشورهای توسعه یافته،جوابگوی نیازهای همه جانبه جامعه اسلامی نمی باشد.بنابراین لازم است که سبک ،تئوری ومدلی جدیدی از جایگاه ومنزلت کاروتلاش رشدوتوسعه متناسب باجامعه اسلامی وشرایط تاریخی واجتماعی وفرهنگی ایران طراحی گردد،که چگونگی تحقق آن دراین نوشتار با تاکید بر اقتصادمقاومتی تدوین و مورد ارزیابی قرار گرفته است .
درواقع مساله اصلی دراین نوشتار آن است که ما بدنبال آنیم که جایگاه کار وتلاش را درتحقق اقتصادمقاومتی روشن سازیم، در واقع اقتصادمقاومتی عامل شکست و عقب نشینی دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی وتحریم هاعلیه ملت ایران خواهد شد . واین که راهکار عملی برای تحقق حماسه اقتصادی که از مطالبات جدی رهبر معظم انقلاب درپیام نوروز 92بوده ،چیست؟ انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران با ایجاد تحول عظیم معنوی در جهان، جامعیت اسلام را به عنوان مکتبی که پاسخگوی نیازهای امروز جامعه است به منصه ظهور رساند. این نظام به واسطه ماهیتی اسلامی و برخاسته از مکتب الهی، اکنون در حال عرضه الگویی جدیدی ازاقتصاد است.
بدون شک، کاروتلاش ورشدوتوسعه اقتصادی همه جانبه که با نگاهی به زندگی جاودان در آخرت، دنیایی آباد، سالم و همراه با عدالت اجتماعی ورفاه را به ارمغان آورد، مبنایی برای تغییرو تحول در جهان خواهد شد، و سهم حقیقی جهان اسلام را جلوهگر خواهد ساخت.از سوی دیگر، ارزشهای یک جامعه فراتر از رشدوتوسعه اقتصادی، جهتگیری و نتایج توسعه را تحتالشعاع قرار داده و شکل میدهند. سرمایههای انباشته شده مادی و انسانی در اختیار ارزشها و اعتقادات جامعه قرار می گیرند . اینکه چگونه یک جامعه جایگاه ومنزلت کاروتلاش ،رشد وتوسعه اقتصادی را با ارزشهای خود منطبق کند بستگی به تعریفی دارد که از نحوه زندگی ارائه می دهد و مرزی که میان مادیت و معنویت قایل میشود. واقعیت امر این است که تاریخ فقط سلطهگری سیاسی و فرهنگی را با توسعه اقتصادی آمیخته است .
اما تجربیات انسانی و قضاوتهای او هنوز به پایان نرسیده و امید است که بتواند این دو امر را به صورتی زیبا در هم ادغام کند. در این زمینه، آمیزه های دین مبین اسلام که هم راهنمای دنیوی انسان است و هم راهنمای اخروی، وبیانات مقام معظم رهبری درتبیین اقتصادمقاومتی منطقیترین و علمی ترین تلفیق را ارائه داده است .این نوشتار، ضمن توضیح مفهوم جایگاه ومنزلت کاروتلاش دررشدوتوسعه اقتصادی و هدف توسعه از منظر اسلام، شاخصهای توسعه از دید اسلام، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران واقتصادمقاومتی ازمنظر مقام معظم رهبری را بررسی نموده و تا حد ممکن چارچوبهای کلی الگوی اسلامی رشدوتوسعه اقتصادی بارویکرداقتصادمقاومتی را شناسایی مینماید .
.1پیشینه وضرورت بحث درباب کار وتلاش وفعالیت رشدوتوسعه اقتصادی،تحقیقات فراوانی صورت گرفته که به پاره ای از آنها دراین مقاله اشاره میشود . پاره ای از منابعی که می توان درباب پیشنه کار وتلاش از آنها نام برد عبارتنداز:
* کار و تلاش اقتصادی علاوه بر نقش مثبت در تعالی شخصیت انسان و کسب درآمد، توسعه و پیشرفت جامعه را در پی دارد.
*کار منشاء اصلی تولید ثروت است.
*در بینش و تفکر اسلامی، کار خلاق و مولد منشاء کسب مال و درآمد و کلید استفاده از منابع طبیعی و خدادادی است.
* در بینش اسلامی، هر انسانی پس از کار مولد و مفید روی مواد طبیعت می تواند مالک کالای تولید شده باشد و هیچ کس حق تصرف آن را ندارد. کار باید مولد و خلاق باشد و ارزش افزوده ای ایجاد کند تا بتوان نام - کار - بر آن گذاشت در غیر اینصورت کاری کاذب و دروغین است .
مقام معظم رهبری درپیام نوروزی 1392 فرمودند :"لازم است که هم در زمینهی اقتصاد، هم در زمینهی سیاست، حضور مردم حضور جهادی باشد.در عرصهی اقتصاد، به تولید ملی باید توجه شود، همچنان که در شعار سال گذشته بود. البته کارهائی هم انجام گرفت؛ منتها ترویج تولید ملی و حمایت از کار و سرمایهی ایرانی، یک مسئلهی بلندمدت است ، در یک سال به سرانجام نمی رسد. خوشبختانه در نیمهی دوم سال 91 سیاست های تولید ملی تصویب شد و ابلاغ شد .نکته متمایز کننده این نوشتار با تحقیقات صورت گرفته گذشته دراین است که ما بدنبال تحقق رشدوتوسعه اقتصادی بارویکرد اقتصادمقاومتی پویا با کار وتلاش وفعالیت می باشیم .
.3 جایگاه ومنزلت و اهمیت کاردراسلام یکی از معیارهای مهم برای پیشرفت و سعادت جوامع توجه به شکل، نوع و کیفیت کار و فعالیت است. کار وتلاش اقتصادیعلاوه برشکوفا ساختن استعدادهای درونی افراد،شکوفایی وپویایی همه جانبه فرد وجامعه را به دنبال خواهد داشت.تجربه ملت ها وجوامع درطول تاریخ موید آن بوده است که جوامعی که مردمان آن از روحیه کار وتلاش وفعالیت برخوردار بوده اند،تحت هیچ شرایطی تحت سلطه بیگانگان قرار نگرفته وفراز وفرود های تاریخ کمترین صدمات را به آنان وارد نموده است.دراین قسمت به پاره ای از ثمرات کار وتلاش اقتصادی اشاره می گردد:
.3-1 بهره مندی از لذت زندگی ازجمله آثار و فوائد کار که گاهی مورد غفلت واقع می شود آن است که کارکردن با تمام مشکلاتی که ممکن است همراهداشته باشد، نوعی لذت به حساب می آید.
بنابراین، برخلاف تصور برخی، لذت بردن حقیقی از زندگی برای انسان از راه کار و کوشش حاصل می شود، نه از طریق بیکاری و باطل بودن مستمر. طبعاً، نشاط و شادی حاصل از کار امری است که در ساختن فرد و اجتماع بسیار مهم و پیشرفت هر ملتی وابسته به آن خواهد بود.
.3-2 رمز بقای اقتصادی کار پیش از هر چیز، یک ضرورت حیاتی است و این حقیقتی است قطعی که هر کس آن را لمس می کند، و حکمت آفرینشجهان این چنین مقرر داشته است و به آدمی الهام شده است که به کار برخیزد و حکمت یاد شده را تحقق بخشد تا زنده بماندزندگی او دوام پیدا کند.
.3-3عامل رشد اقتصادی
کار رکن اساسی زندگی، و نیرومندترین عامل تولید، و مهمترین پایه برای تولید ثروت به شمار می رود.پیشوایان دین، کار و تلاش برای امر معاش و گذراندن زندگی را نه تنها امری مذموم و دنیا پرستانه نمی دانند، بلکه آن را امری مقدس، خدا پسندانه عبادتی بزرگ شمرده اند.
.3-4عبادت برتر اسلام، کار را با بهترین صفات ستوده است و در جایی کار را برتر از عبادت دانسته و مردم را تشویق کرده تا در میدان کار وتولید بر یکدیگر سبقت گیرند. .3-5 برتری برجهاد
