بخشی از مقاله
چکیده
پوسیدگی سیاه مرکبات یکی از بیماریهای مرکبات است که آلودگی آن را از باغ آغاز شده و در انبار میتواند خسارت زیادی ایجاد کند. به دلیل شرایط جوی نامناسب این بیماری در جنوب استان کرمان خسارت چندانی ایجاد نمیکرد ولی بدلیل بارندگیهای مکرر و کاهش دما در زمستان 95 میزان آلودگی علیالخصوص روی میوه پرتقال بالا رفت. بررسیهای مولکولی انجام شده با پرایمر OPA 10-2 نشان دادند که عامل این بیماری قارچ Alternaria alternata میباشد. در بررسیهای انجام شده، 5 ایزوله اکیتنویستی جدا شده در خاکهای شهرستان کرمان بازدارندگی مناسبی در برابر رشد و توسعه عامل بیماری داشتند.
واژگان کلیدی: پوسیدگی سیاه مرکبات، استان کرمان، بازدارندگی، اکتینومیستهای خاکزی.
مقدمه:
ایران با 231 هزار هکتار اراضی زیرکشت بارور 2/6 درصد سطح زیرکشت مرکبات جهان را در اختیار دارد. براساس آمار فائو ایران مقام هشتم از نظر سطح زیرکشت مرکبات در جهان را داراست. میزان تولید مرکبات در سال 92، 4293 تن بوده است جنوب استان کرمان یکی از مهمترین کانونهای تولید مرکبات در کشور بوده و سهم مهمی در تولید مرکبات کشور داشته است. - خبرگزاری ایلنا، - 1394بیماری پوسیدگی سیاه مرکبات یکی از بیماریهای مرکبات است که آلودگی آن از باغ آغاز شده و در انبار و سردخانه ادامه یابد. این بیماری یکی از بیماریهای شایع در مناطق با آب و هوای مدیترانهای - مناطق مرطوب و خنک و تابستانهای گرم و خشک - است. - موجرلو و صفایی، - 1390
این بیماری در جنوب استان کرمان بدلیل شرایط جوی نامناسب برای عامل آن، خسارت چندانی ایجاد نمیکرد ولی در پی تغییر اقلیم منطقه و بارندگیهای مکرر و کاهش دما در زمستان 95 میزان آلودگی علیالخصوص روی میوههای پرتقال و نارنگی بالا رفت و منجر به خسارت نسبتاً زیادی شد.Alternaria spp. هوازی بوده و بصورت ساپروفیت یا روی زخم قدیمی شاخه و برگ درختان زمستانگذرانی میکند. بارش باران یا تغییرات شدید رطوبت هوا شرایط را برای انتشار بیماری مساعد میکند. اسپورهای قارچ پس از خروج بوسیله باد و یا باران روی اندامهای جوان و حساس گیاه مینشینند. بیماری غالباً باعث ریزش زودهنگام میوههای جوان شده یا در سطح پوست آنها برجستگیهای کوچک به رنگ قهوهای یا قهوهای تیره ایجاد میکند.
سطح لکههای روی پوست میوه به سهولت جدا شده و در نتیجه حالت آبلهای به پوست میدهدا. عامل بیماری به سرشاخههای نرم و برگهای جوان نیز حمله می-
کند. - - Brown and Eckert, 2000عامل این بیماری در ابتدا به گونه A. citri نسبت داده شده بود. - . - Peever andCarpenter-Bogg,2005 در ایران نیز به ترتیب در سالهای 1379 و 1381 بیماریهای لکه قهوهای نارنگی و پوسیدگی سیاهناف میوه پرتقال با عامل A. citri گزارش گردیده است. - جویباری و همکاران، . - 1388 ولی بررسیهای مولکولی در پژوهش حاضر عامل بیماری راA. alternata نشان داد. برای کاهش مضرات ناشی از سموم، اثر بازدارندگی چنداکیتنویست بر روی پاتوژن مذکور مورد بررسی قرار گرفت.
روش تحقیق
میوههای پرتقال و نارنگی آلوده به قارچ آلترناریا در زمستان سال 95 جمعآوری و به آزمایشگاه منتقل شد. پس از شستشوی با آب مقطر استریل قطعاتی با اندازه حود 3×3 میلیمتر از بافت حد فاصل آلوده و سالم جدا شده و روی محیط کشت PDA کشت داده شد بعد از 6 روز نگهداری درانکوباتور با دمای 25، با مشاهده کنیدیها، جنس قارچ Alternaria تشخیص داده شد. براساس اصول کخ، بیماریزایی پس از تلقیح به میوههای سالم، اثبات شد. برای تعیین گونه به روش C-TAB، استخراج DNA صورت گرفت و با پرایمر OPA 10-2 مورد تجزیه قرار گرفت - . - Andrew et al, 2009 یافتههای حاصل از نشان داد که هر دوجدایه متعلق به گونه میباشند.
برای جداسازی اکیتنومیستهایی که خاصیت بازدارندگی روی A. alternata را داشته باشند، تعدادی جدایه از خاکهای شهر کرمان بر روی محیط کشت CGA مورد بررسی قرار گرفت. پس از خالصسازی اکیتنوباکتریها، برای بررسی اثر بازدارندگی روی پاتوژن مورد نظر، در مرکز یک پلیت محتوی محیط کشت PDA، یک دیسک به قطر 6 mm از قارچ قرار داده شد. در فاصله 2 cm از آن، دیسکهایی از جدایههای اکیتنوباکتریایی قرار داده شد. و پس از 6 روز میزان بازدارندگی اکتینوباکتریها بر رشد قارچ مورد بررسی قرار گرفت.برای بررسی اثر بازدارندگی بر روی میوه نیز، ابتدا، سطح نارنگی سالم به سوسپانسیونی از جدایههای فعال اکتینوباکتریایی، آغشته شده و سپس با نوک اسکالپل زخمی به طول حود 3 mm بر روی سطح آن ایچاد شد. و سپس یک قطره از سوسپانسیونی از اسپورهای Alternaria با غلظت 106 - تهیه شده به روش هموسایتومتر - در محل زخم قرار داده شد. . میوهها در محیط مرطوب و تاریک به مدت 21 روز نگهداری شدند.
یافتهها:
یافتههای پژوهش حاضر نشان دادکه ایزولههای 16 و 8 و 53 و 41 و17 بازدارندگی خوبی در مقابل عامل بیماری پوسیدگی سیاه مرکبات جنوب استان کرمان دارند.قارچ Alternaria alternata عامل پوسیدگی سیاه مرکبات در جنوب استان کرمان میباشد. با توجه به طغیان این بیماری در سال زراعی اخیر، جداسازی و شناسایی این بیمارگر از روی میوه پرتقال و نارنگی آلوده صورت گرفت. از بین 60 ایزوله اکیتنومسیتی جدا شده از خاکهای کرمان، 5 ایزوله بازدارندگی خوبی در محیط کشت PDA بر روی رشد و اسپورزایی پاتوژن مذکور داشتند که از این بین ایزولههای 53، 8 و 16 با توجه به سرعت رشد خوب در محیط، انتخاب شدند. - تصویر شماره - 1
بررسیهای انجام شده بر روی میوههای آغشته به سوسپانسیون ایزولهها نیز نتایج کشت متقابل را تائید نمودند. - تصویر شماره - 2بررسی های بیشتر برای تشخیص گونه جدایه های مذکور پیشنهاد میگردد.همچنین بررسی های بیشتر در جهت شناخت ماهیت مواد باز دارنده و ممانعت کننده و تلاش در جهت شناخت ساختار این مواد، میتواند راههای جدیدی در جهت مبارزه با عوامل بیمارگر گیاهی و بیماریهای پس از برداشت محصولات کشاورزی بگشاید.با عنایت به اینکه استفاده از سموم شیمیایی در انبارها و سردخانه ها میتواند ضایعات جبران ناپذیری برای مصرف کنندگان محصولات کشاورزی داشته باشد،عوامل کنترل بیولوژیک و استفاده صحیح از آنها میتوانند جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی باشد.
