بخشی از مقاله
چکیده
در این آزمایش تاثیر جیرههای حاوی سطوح متفاوت انرژی متابولیسمی 2 - ، 2/3، - 2/6 مگاکالری انرژی قابل متابولیسم و سطوح پروتئین خام 10 - ، 12 و - 14 درصد در کیلوگرم ماده خشک بر روی خصوصیات لاشه بزغالههای نر رائینی در قالب طرح کاملاً تصادفی به روش فاکتوریل و به مدت 90 روز انجام گردید.
برای هر جیره غذایی 8 راس بزغاله نر8-9 ماه با میانگین وزن وانحراف معیار 21/88 2/36 کیلوگرم اختصاص داده شد. در خاتمه آزمایش 50 درصد از بزغالههای هر گروه جهت بررسی خصوصیات لاشه کشتار شدند. لاشه سمت چپ به مدت 24 ساعت در دمای 4OC قرار داده شد و سپس به شش قطعه گردن، دست وشانه، سینه و قلوهگاه، ران، راسته و دنبالچه تقسیم شدند هر قطعه از لاشه توزین و چربی، استخوان و گوشت لخم جدا شد.
نتایج آزمایش نشان داد بیشترین مقدار گوشت لخم به میزان 72/5 درصد متعلق به جیره حاوی 2/6 مگا کالری انرژی متابولیسمی و 14 درصد پروتئین خام بود و کمترین آن به میزان 67/9 درصد برای جیره حاوی سطح انرژی و پروتئین 2 مگا کالری انرژی متابولیسمی و 10 درصد پروتئین خام بدست آمد.
میانگین گوشت لخم تحت تاثیر پروتئین جیره قرار گرفت و جیرههای پر پروتئین درصد گوشت لخم بالاتری داشتند و اختلاف آنها معنیدار شد . - P< %5 - درصد استخوان لاشه نیز تحت تاثیر انرژی و پروتئین جیره قرار گرفت و معنیدار شد . - P< %5 - جیره حاوی 2/6 مگاکالری انرژی متابولیسمی و14 درصد پروتئین خام دارای بیشترین درصد گوشت لخم وکمترین درصد استخوان درلاشه بود.جیرههای پرانرژی دارای وزن لاشه گرم وبازده لاشه بالاترازجیرههای کم انرژی بودند واختلاف آنها معنیدارشد
مقدمه:
انرژی و پروتئین دو ماده مغذی مهم در تهیه جیره غذایی برای دامهای مختلف هستند که نقش بسزایی در رشد، سلامتی و بهبود عملکرد پرواری دامها دارند. کمبود انرژی موجب کند شدن رشد بزغالهها و کمبود پروتئین موجب تشدیدآن میشود . در حالیکه افزایش تراکم انرژی میتواند سبب بهبود بازده و استفاده از انرژی در جهت نگهداری و رشد شود .
جهت تعیین خصوصیات لاشه بزهای نرآفریقای شرقی ازسطوح متفاوت خوراک کنسانتره با میانگین پروتئین خام %16 وانرژی قابل سوخت وساز12/4 مگاژول درکیلوگرم ماده خشک استفاده شد.دراین آزمایش درصد لاشه،نسبتهای چربی،استخوان وعضله تحت تاثیرکامل کنسانتره قرار نگرفت. اگرچه نسبت به گروه شاهد مقدار چربی وگوشت لخم افزایش قابل توجهی داشت واختلاف آنها معنی دار شد.
همچنین در تحقیق بعمل آمده بر روی خصوصیات لاشه و ترکیب شیمیایی گوشت بزغالههای نر بوئر و برههای نر گوشتی مرینو در آفریقای جنوبی از جیرههای پر انرژی 2/89 - مگاکالری - و کم انرژی 2/36 - مگاکالری - انرژی قابل متابولیسم استفاده شد،
نتایج آزمایش نشان داد لاشه بزغالهها، صرفنظر از نوع جیره مصرفی، دارای مقادیر فسفر، سدیم، منیزیم، کلسیم و پروتئین بیشتر و درصد چربی و کلسترول کمتری از لاشه برهها داشتند. از آنجائیکه جیره تاثیر کم و یا قابل توجهی بر روی وزن لاشه و یا ترکیب شیمیایی آن نداشت.
بنابراین نتیجهگیری شد بزغالههای بوئر میتوانند در جایگاه - محیط بسته - و با جیره کم انرژی پروار شوند و این می تواند هزینه غذایی را بطور قابل توجهی کاهش دهد - . - 10 همچنین تاثیر مکمل نواله بادام زمینی و سبوس گندم به نسبت سه به یک بر روی وزن بدن و خصوصیات لاشه 94 راس بز نرسومالی یکساله نشان داد بزهای تغذیه شده با جیرههای تکمیلی دارای وزن لاشه گرم، درصد لاشه و عضلات بیشتری بودند.
در حالیکه بزهای تغذیه شده با جیره شاهد - تمام علوفه - دارای استخوان سنگینتر، کله و محتویات دستگاه گوارش بیشتر از سایر تیمارها بوده و اختلاف آنها معنیدار شد
استفاده ازجیرههای پرپروتئین وکم پروتئین درتغذیه بزهای آلپین ونوبیان نشان داد بزهایی که با جیره حاوی پروتئین بیشتر تغذیه شدند دارای رشد روزانه بیشتری بودند - . - 7 بنابراین میبایست از توانمندی بزها در ایران استفاده شود اگرچه برای بدست آوردن پاسخ خوب و اجتناب از هزینههای خوراک میبایست سن بهینه برای پرواربندی در جایگاه تعیین شود.
مواد و روشها:
در این آزمایش 9 جیره غذایی در سه سطح انرژی قابل متابولیسم - 2، 2/3 و - 2/6 مگاکالری در کیلوگرم ماده خشک و سه سطح پروتئین خام 10 - ، 12 و - 14 درصد استفاده شد. در این آزمایش از 72 راس بزغاله نر رائینی 8-9 ماهه با میانگین وزن لاشه 21/88 2/3 کیلوگرم استفاده گردید. بزغالهها بصورت دوتایی در هر واحد آزمایشی قرار داده شدند و برای هر جیره غذایی 8 راس بزغاله نر در نظر گرفته شد.
پس از اتمام طرح، %50 از بزغالهها از هر گروه آزمایشی جهت اندازهگیری خصوصیات لاشه ذبح شدند. سپس نیم لاشه چپ به مدت 24 ساعت در دمای 4 درجه سانتیگراد نگهداری و پس از آن به قطعات گردن، دست، سینه و قلوهگاه ، ران، راسته و دنبالچه تقسیم و هر قسمت جداگانه توزین شدند. در تفکیک بافتی نیم لاشه از هر قطعه گوشت لخم، چربی - زیرجلدی - و استخوان جدا و توزین گردید. نتایج بدست آمده با استفاده از نرمافزار - SAS - مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
نتایج:
نتایج جداول - 1 - نشان داد بزغالههای تغذیه شده با جیرههای پر انرژی دارای راندمان لاشه بیشتری در مقایسه با بزغالههای تغذیه شده با جیرههای کم انرژی بودند. جیره حاوی سطوح انرژی و پروتئین خام 2/6 - مگاکالری انرژی متابولیسمی و 12 درصد - با 45/7 درصد دارای بالاترین راندمان لاشه و جیره دارای 2 مگاکالری انرژی قابل متابولیسم و 12 درصد پروتئین خام با 41/2 درصد دارای کمترین راندمان لاشه بودند و اختلاف آنها معنیدار شد .
اختلاف میانگین گروههای مختلف آزمایشی از نظر درصد گوشت معنیدار شد اگرچه از نظر درصد چربی زیرجلدی این اختلاف معنیدار نگردید . - P> % 5 - بین میانگین اجزای لاشه گروههای مختلف آزمایش به استثناء گردن، دنبالچه و راسته اختلاف معنیدار وجود نداشت . - P< %5 - بزغالههای تغذیه شده باجیره دارای 2/6 مگاکالری انرژی متابولیسمی و 14 درصد پروتئین خام دارای بالاترین درصد گوشت - - %72/5 بودند.
بزغالههای تغذیه شده با جیرههای پر پروتئین از درصد استخوان کمتری برخوردار بودند و اختلاف آن با تیمارهای کم پروتئین معنیدار شد
بحث:
کمبود انرژی موجب کند شدن رشد بزغاله ها و کمبود پروتئین موجب تشدید آن میشود. در حالیکه افزایش تراکم انرژی میتواند سبب بهبود بازده، استفاده از انرژی در جهت نگهداری و رشد شود 2 - ، . - 4 همچنین زمانیکه پروتئین به اندازه کافی در اختیار دام قرار گیرد و لیکن خوراک از لحاظ انرژی کافی نباشد حیوان در حد توان برای ساخت لایههای ماهیچهای از انرژی ذخیره شده در بدن استفاده میکند
جیرههای پرانرژی و پر پروتئین از درصد گوشت لخم بالاتری نسبت به جیرههای کم انرژی و کم پروتئین برخوردار بودند و اختلاف آنها معنیدار شد. همچنین جیرههای پرانرژی دارای کمترین درصد استخوان و جیرههای کم انرژی دارای بیشترین درصد استخوان در لاشه 20/9 - در مقابل - %22/96 بودند و این اختلاف معنیدار بود. اختلاف میانگین گروههای مختلف آزمایشی از نظر درصد گوشت معنیدار شد. اگرچه از نظر درصد چربی زیرجلدی در لاشه معنیدار نبود و این موافق با نتایج بدست آمده توسط سایر محققین میباشد
سایر اجزاء لاشه به استثناء گردن، دنبالچه و راسته تحت تاثیر سطوح مختلف انرژی و پروتئین قرار نگرفت. در حالیکه وزن لاشه گرم و بازده لاشه در گروههای مختلف آزمایشی تحت تاثیر انرژی و پروتئین قرار گرفت و مقادیر آن برای جیرههای پرانرژی و پر پروتئین بالاتر از سایر تیمارها بود. این نتیجه با سایر گزارشات مطابقت دارد
اگرچه در تحقیقی مشاهده شد، بزهای پرواری که پروتئین خام جیره آنها از 14 به 16/4 درصد افزایش یافت و مقدار علوفه خشبی کمتر شد. میزان رشد آنها به مقدار ناچیزی افزایش پیدا نمود راندمان بهرهبرداری از مواد مغذی و فعالیتهای شکمبه و رشد منوط به تامین مناسب انرژی در جیره است از آنجائیکه مقدار پروتئین مورد نیاز دام مرتبط با میزان مصرف انرژی متابولیسمی است
با افزایش سطح غلظت مواد انرژیزا در جیره راندمان مصرف انرژی برای افزایش وزن روزانه زیاد شده وضریب تبدیل خوراک بهبود مییابد - . - 9 وزن لاشه گرم و بازده لاشه تحت تاثیر انرژی و پروتئین جیرههای غذایی قرار گرفت. جیرههای پر انرژی دارای بیشترین مصرف انرژی و جیرههای کم انرژی دارای کمترین مصرف انرژی به ازاء وزن متابولیکی بودند و متعاقب آن جیرههای پرانرژی از نظر درصد گوشت، وزن زنده و لاشه اختلاف معنیداری با جیرههای کم انرژی داشتند که این موافق با سایر گزارشات بود - 6، 9، . - 10اگرچه پروارکردن بز درجایگاه با جیرههای پرکنسانتره روش رایج درآمریکا نیست وبزها معمولا وقتی با سرشاخهها وعلوفه تغذیه شوند کارآمدتر به نظر میرسند.
اما ترکیب لاشه در بزها میتواند ازسطح خوراک وترکیب جیره متاثرشود .با این حال بزیک دام گوشتی مهم درآفریقا، آسیا، خاوردوروایران است که سالیانه 4/2 میلیون تن گوشت در دنیا تولید مینماید از آنجائیکه محتوای مواد مغذی جیرههای غذایی بر روی بهبود وزن لاشه، بازده لاشه و بافتهای تشکیل دهنده قطعات لاشه - چربی، استخوان و گوشت لخم - و ضریب تبدیل خوراک اثر قابل توجهی داشته است لذا میتوان نتیجهگیری نمود. بزغالههای نر
رائینی میتوانند در جایگاه، پروار شوند اگرچه تعیین سن مناسب برای پرواربندی لازم و ضروری بنظر میرسد.
