بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی توصیف و مطالعه احساس سعادتمندی انسان در مسیر زندگی از طریق معنابخشی به زندگی و رهایی از آسیبها و بیماریهای فرهنگی-اجتماعی در یک جامعه می باشد. روش این پژوهش از نوع مطالعه مروری و کتابخانهای میباشد که از طریق بررسی منابع معتبر و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه اطلاعات جمع آوری شده اند. نتایج بررسی نشاندهنده این است که آگاهی از اصول اولیه و مبانی زندگی، سنگ زیر بنای احساس خوشبختی و سعادتمندی می باشند. دانش، بینش، منش، ادراک و تفسیر فرد را از حوادث و رویداهای زندگی به وجود میآورند. افراد خودآگاه، امیدوار، خوشبین، خویشتن پذیر و شاد اهداف و برنامه های خود را بر اساس میزان توانایی خود و بدون آسیب رساندن به افراد دیگر تنظیم میکنند.
آنان در مسیر حرکت به سوی اهداف خود با امیدواری و بدور از اضطراب و تنش حرکت میکنند. نگاه مثبت این افراد به زندگی و محیط، احساس کنترل آنان را بر رویدادها را افزایش میدهد که این امر موجب احساس اطمینان و امیدواری آنان را فراهم میآورد. درک و احساس معناداری آنان از زندگی، احساس دلشورگی، غمگینی، افسردگی و دلمردگی را از آنان دور میکند و چنین برداشتی از زندگی موجب نگاه مثبت به جهان اطراف، محیط زندگی، دیگران و رویدادها میشود. این ویژگیها، روحیهای مثبت را در فرد ایجاد میکند که به دنبال آن احساس رضایتمندی از زندگی و سعادتمندی را به دنبال دارد.
کلمات کلیدی: خوشبختی، سعادتمندی، اصول زندگی و رضایتمندی
مقدمه
براستی باید از خود پرسید که فلسفه اصلی خلقت انسان چیست؟ به نظر میرسد انسان برای رسیدن به خوشبختی و سعادتمندی خلق شده است. در میان همه موجودات، انسان تنها موجودی است که میتواند از خود، آگاهی و شناخت پیدا کند، آینده خود را ترسیم و برای آن برنامه ریزی نماید. در این میان تقریبا تمام علوم برای بهبود زندگی انسان و کاهش مشکلات جسمانی، روانی، فرهنگی-اجتماعی و اقتصادی تلاشهای فروانی انجام دادهاند. برای مثال، میتوان به علوم روانشناسی و پزشکی اشاره کرد که اولی تلاش فروان برای بررسی شناسایی اختلالات روانی و رفتاری و دومی در شناخت و درمان مسائل بهداشتی و برطرف کردن بیماری های جسمانی داشتهاند. از همین رو، طی چند دهه گذشته امید به زندگی رو به افزایش بوده است.
در هر یک از دوره های تاریخی و فرهنگی-اجتماعی بشر توانسته است برای غلبه بر محیط اطراف خویش و بهره مندی بیشتر، به اکتشاف، اختراع و ابداع وسایل و ابزاری جدیدی بپردازد تا به کمک آن برکیفیت زندگی خویش بیفزاید. با وجود همه این پیشرفتها در فناوری، صنعت، علوم زیستی، بهداشتی، پزشکی و رفتاری بازهم بنظر می رسد که انسان دلشوره ها و نگرانی هایی دارد که حاکی از کمبود احساس آرامش است. عواملی نظیر خلق و خو، ویژگیهای زیستی، سبک تفکر، سبک زندگی، اعتقادات، مدل زندگی سبک های تربیتی، استعداد و قصههای زندگی از هر انسان یک شخصیت خاص میسازد که به فراخنای زندگی معنای ویژهای می بخشد؛ به این معنا که هر فردی مفهوم و ارزشهای زندگی را در رسیدن به هدف خاصی میداند.
یکی قدرت، یک ثروت، دیگری شهرت و آنیکی کنج عزلت و دیگری خدمت به خلق و آن یکی کسب دانش یکی هم در این میان برای رسیدن به منافع شخصی موجب آزار و آسیب رسانی به دیگران میشود و هر کدام به نوعی در سرای زندگی در پی رسیدن به اهداف و آرزوهای خویش در تلاش هستند.نگاه انسان به زندگی یکی از مهمترین عوامل مؤثر در میزان خوشبختی و یا گرفتاری او محسوب میشود. برای مثال، افراد بدبین به دلیل شکستهای پی در پی، اطلاعاتی منفی حاصل از آن مسائل را در ذهن خود بایگانی نموده و تحت تأثیر آنها این نگرانی و احساس ترس را به رویداهای جدید تعمیم میدهد.از طرف دیگر، افراد خوشبین در شرایط تنش زا و مواجه شدن با مشکل به راه حلی منطقی می اندیشند و امیدوارند بتوانند چاره ای پیدا کنند.
این امیدواری موجب اعتماد به نفس آنان را افزایش داده و سبب می شود فرد بتواند مسئله به درستی حل کند - پاککو و کمبل1، . - 2016 روانشناسان بر این باورند که خوشبینی و بدبینی، عاداتها و سبکهای زندگی ما هستند که از زمان کودکی و از طریق سبکهای تربیتی و الگوپذیری از والدین خود یاد میگیریم. اثر این دسته از یادگیریها به عنوان رفتارهای ماندگاری میشود که ممکن است در طول زندگی دست از سر ما برندارند - وانی و ندو2، . - 2017بنظر نمی رسد راه سعادت از مسیر آسیب رسانی به دیگران عبور کند، بلکه نیت خیرخواهانه، انسان دوستی، خدمت به بشریت می تواند سعادت آفرین باشند. لذا، هدف اصلی انسان در زندگی آموختن هنر زندگی بر اساس اصول و مبنای زندگی سعادتمندانه می باشد. به طور کلی این مطالعه درصد آن است که مفهوم سعادتمندی را در زندگی انسان مورد بررسی قرار دهد و به این نتیجه برسد که انسانها چگونه در زندگی احساس، نگرانی و درماندگی می کنند و یا از طریق درک مفهوم و فلسفه اصلی زندگی احساس آرامش و خوشبختی دارند؟
روش تحقیق
روش این تحقیق توصیفی و از نوع کتابخانهای میباشد که از طریق رجوع به منابع معتبر علمی، پژوهشی از جمله مجلات، پایان نامه ها و طرحهای تحقیق میباشد. این دسته از تحقیقات، تحقیقات بنیادی نظری نامیده میشوند که اطلاعات و مواد اولیه تحلیل به روش کتابخانهای گردآوری شده و سپس به روشهای مختلف استدلال، مورد، تفسیر، تجزیه و تحلیل عقلانی-منطقی قرار گرفته ونتیجه گیری میشود.
یافته ها
هر یک از صاحبنظران و نظریه پردازان، سعادتمندی بشر را از نگاه مکتب خود مورد بررسی قرار داده اند. برای مثال فروید - - 1389 بر این باور است که انسان از طریق کاهش رنج و درد از یک طرف، و از طرف دیگر به دنبال کسب لذت، به دنبال آرامش و خوشبختی می گردد. وی سعادتمندی را ارضای نیازها و سایقها میداند. اما او بر این باور است که موانع فرهنگی و اجتماعی زیادی مانع ارضا نیاز های انسان میشوند و این امر موجب ناکامی و اضطراب انسان را به دنبال دارد. او برای رسیدن انسان به سعادتمندی پیشنهاد میدهد که هر فردی بتواند سرچشمه فعالیتهای فکری و روانی خود از طریق کاوشگری و هنرمندی به مسیر بالاتری تغییر و ارتقاء دهد، احساس سعادتمندی خواهد کرد.
نتیجه تحقیق پاول - 2016 - گویای آن است که افراد شاد، راهکارهای بهتری در مقابله با مسائل و مشکلات زندگی انتخاب میکنند، احساس کنترل بیشتری بر حوادث و اعتماد به نفس بالایی دارند که این ویژگیها باعث افزایش احساس توانمندی در مقابله با رویدادهای روز مره زندگی می شود. چنین، باور و احساسی در درک و پذیرش رضایتمندانه زندگی و احساس مثبت از بودن و زندگی را سبب خواهد شد.ابن عربی به نقل از کسایی زاده، علیزمانی و وکیلی - 1391 - بر این باور است که احساس سعادتمندی در زندگی ریشه در تواناییهای خاص انسانی از جمله تفکر عمیق، معرفت باطنی، عشق و زهد دارد. لذا، انسانهای اندیشه ورز احساس سعادتمندی عمیقی را تجربه می کنند. در عین حال بسیاری از افراد از درک این موضوع عاجز هستند.
نتیجه گیری
داشتن هدف، مهمترین مسئلهای است که در زندگی هر انسانی ظهور پیدا می کند. تعیین هدف، ریشه در تجارب محیط اولیه زندگی، سبک تربیتی، توانائیهای ذهنی، جسمی، اقتصادی، خانوادگی و اجتماعی دارد. اینکه چه کسی چه هدفی را در مسیر زندگی خود انتخاب کند، به ادراک او از مفهوم و معنای زندگی بستگی دارد. بر این اساس، هر کسی به دنبال هدفی که بر مبنای استنباط خودش ارزشمند است، را دنبال میکند. برای مثال، میتوان به ثروت، قدرت، شهرت و رفتارهای انسان دوستانه، ایثارگرانه و خیرخواهانه بسیاری از افراد اشاره کرد. اما رسیدن به هر هدفی در زندگی اصولی و مبانی خاص خودش را دارد. در صورت آگاهی از آن اصول و پایبندی به آنها، دسترسی به آن اهداف و برنامهها دور از انتظار نیست.
لذا، احساس خوشبختی و سعادتمندی نیازمند آگاهی و اطلاع از روشها و مهارت های اصولی زندگی است. هنگامی که با اصول زیربنایی زندگی مانند روابط مثبت با محیط و دیگران امید، مهربانی، خودآگاهی، خویشتن پذیری، خود کنترلی، احساس مسئولیت، خوشبختی، احساس شادمانی و نشاط، رضایت از زندگی و معنویت به-درستی آشنا باشیم، در مسیر زندگی کمتر دچار حرمان از دست دادنها و اضطراب به دست آوردن هستیم. برای مثال، پالانت ولائه1 - 2002 - در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که امیدواری، نگاه مثبت به زندگی، رضایتمندی، معاشرت و ارتباط مثبت با دیگران، داشتن اهداف مثبت در زندگی و پذیرش زندگی میتواند نقش مهمی در احساس خوشبختی و سعادتمندی انسان داشته باشد.
نتیجه پژوهش کارسون و لنگر - 2006 - 2 نشان داد که خویشتن پذیری موجب احساس مثبت نسبت به خود، محیط و ارزیابی مثبت از زندگی می شود که این امر موجب احساس خرسندی و رضایتمندی از زندگی را به دنبال دارد. پذیریش خویشتن به منزله قبول همه جنبه های جسمانی، روانی و اجتماعی خویش می باشد. انسانی که خویشتن خود را پذیرا باشد با خود جنگ ندارد و از شرایط موجود خود ناراضی نیست. چنین باوری موجب تجلی و به منصه ظهور رسیدن سرمایههای معنوی و درونی انسان، لذت بردن از زندگی، درک معنای زندگی و احساس شادمانی می شود. از طرف دیگر، درک و پذیرش خویشتن، افکار منفی مانند افسردگی، اضطراب و بدبینی را از انسان دور کرده و موجب احساس آرامش و رضایتمندی از زندگی را به دنبال دارد.
به طور کلی می توان گفت: دانش، بین، منش و رفتار فردی از عوامل مؤثر در ادراک فرد زندگی هستند. وافرادی که احساس امیدواری، روابط مثبت با دیگران، احساس معناداری در زندگی، خویشتن پذیری، خودآگاهی، اعتماد به نفس و احساس شایستگی بالایی دارند، در مسیر زندگی، احساس افسردگی، اضطراب، کمبود، دلشوره و نگرانی کمتری را تجربه خواهند کرد. چنین احساس و روحیهای میتواند احساس خوشبختی و سعادتمندی را به دنبال داشته باشد.
