بخشی از مقاله
چکیده
موضوع این مقاله، طراحی مسکن پایدار با استفاده از اصول معماری بومی در کرانه ساحلی شهرستان نور است.
پس از آگاهی از رشد مشکلات زندگی امروز،دیدگاه جدیدی به نام پایداری مطرح شد.معماری پایدار نیز نتیجه این دیدگاه ×است که به رابطه محیط و انسان به صورت متعادل می نگرد.
مصرف بالای انرژی در ساختمان های جدید با وجود استفاده از راهکارهایی برای کنترل مصرف،همچنان با مشکل اتلاف بالای انرژی مخصوصا در ساختمان های مسکونی مواجه است،از طرف دیگر با بالا رفتن هزینه ی سوخت های فسیلی به واسطه کاهش ذخیره انرژی،دنیا به استفاده از انرژی های نو و تجدیدپذیر،برای تهویه و کنترل گرما و سرما روی آورده است.
از این رو مطالعه و طراحی با رویکرد اقلیمی،بررسی الگوهای اقلیمی در گذشته،استفاده از انرژی های تجدیدپذیر،طراحی الگوی هماهنگ با اقلیم به وسیله ارائه الگویی جدید با حفظ الگوهای رفتاری و کاهش مصرف انرژی،می تواند به صرفه جویی و در نتیجه کنترل هرچه بیشتر مصرف سوخت در ساختمان های مسکونی کمک کند.از آنجایی که این مسئله در شمال کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته،در این مقاله سعی شده است که به بررسی اقلیم منطقه و تاثیرات آن بر طرح،معماری سنتی مازندران و برداشت الگو از آن ،مطالعه سیستمهای غیرفعال و فعال،استفاده از سیستم های جدید ساخت،تحلیل و بررسی سایت و انرژی های موجود در آن بپردازیم،نتایج حاصله نشان میدهد که طراحی همساز با ×اقلیم می تواند تا حد زیادی از اتلاف انرژی جلوگیری نماید.
مقدمه
موضوع این مقاله طراحی مسکن پایدار با استفاده از اصول معماری بومی در کرانه دریای نور می باشد.
سوالی که در اینجا مطرح است توجه به شاخصه های زیست محیطی در طراحی معماری چگونه می تواند به پایداری و بهینه سازی مصرف انرژی کمک نماید.به دلیل ایجاد بحران انرژی در جهان و پایان پذیر بودن منابع انرژی های تجدید ناپذیر و همچنین افزایش آلودگی محیط زیست به دلیل استفاده بی رویه از انرژی فسیلی لزوم استفاده از انرژی های پایدار مخصوصا در بخش ساختمان که 40 درصد از مصرف انرژی را در کشور به خود اختصاص داده است مورد، توجه قرار گرفته است .
با توجه به روند رشد تکنولوژی و مطرح شدن انرژی های پایدار - خورشید، آب، باد، بیوگاز، و... - در کشورمان، معماران می توانند با طراحی معماری مناسب و هماهنگ با اقلیم و با استفاده از الگو های معماری ایرانی که به شیوه های مناسبی از انرژی های پایدار در طراحی معماری بهره گرفته اند و نیز با توجه به تکنولوژی و علم جدید، فضایی مناسب و با آسایش حرارتی مطلوب به وجود آورند. بنابراین برای رسیدن به این هدف، تحقیقات ×وسیع و کاربردی در این مورد ضرورت پیدا می کند.
در یک ارزیابی اولیه به این نتیجه میتوان رسید که بتوان با توجه به اقلیم منطقه و با کمک گیری از انرژی های طبیعی تجدید پذیر به شکل مکمل، فضایی را طراحی کرد که موجب صرفه جویی در مصرف انرژی های تجدید ناپذیر شود.
دیدگاههای مختلف درباره معماری پایدار
چالش معماری پایدار در ارتباط با یک راه حل جامع برای ملاحظات محیطی و در عین حال برای بدست آوردن سطح کیفیت زندگی و ارزش های فرهنگی،اقتصادی،اجتماعی و آسایش می باشد.
فلامکی از توسعه پایدار به صورت انگیزه ای بزرگ برای نو اندیشی های معماری یاد می کند:در سال های پایانی سده بیستم،معماری اکوسیستمی،معماری ای که چگونگی های شکل و ارتباطاتی و شالوده ای چرخه های زندگی یا اکوسیستم ها را نقطه آغازین پژوهش و مکان و نقطه پایانی طراحی می گیرد،به میان می آید.
از یک سو ،معماری با تمامی الزاماتی که برای بر پا نگه داشته شدن دارد و پایدار ماندن دارد،به میان می آید و از سوی دیگر،تمامی دانش هایی که هر یک به صورتی خاص خود،با جهان طبیعت سر و کار دارند. - فلامکی،1381،. - 20او هم چنین ادامه می دهد که برای بر شمردن شاخه های آمیختگی ای که این بینش معمارانه را شکل داده اند، به همراه و در توازی با جناح پیشرفته دانش سیبرنتیک و دانش های محیطی پایه،نمی توان به شاخه ای از فعالیت های علمی- تجربی ای که بیشتر مدنی- انسانی به ابعاد جهانی اند، توجهی نداشت.جایی که از محیط زیست و به ابعاد گوناگون و نسبتا پرشمار توسعه پایدار، به معنای فراگیرش گفت و گو می شود.
همان طور که گفته شد، توسعه پایدار قصد دارد که تغییر مهمی را در فهم رابطه انسان و طبیعت ایجاد کندولی راه حل های ارائه شده در توسعه پایدار در زمینه محیط ساخته شده و معماری همچنان راه حل های ماشینی است و در اصلاح به دیدگاه و ایدئولوژی انسان نسبت به طبیعت منجر نشده و رابطه انسان و طبیعت به صورت کامل و صحیحی تعریف نمی شود.
در ادامه جهت آگاهی از نظرات متفاوت به بعضی از دیدگاه ها در رابطه با معماری پایدار و راه حل ها اشاره شده است. آنچه می توان انجام داد نویسندگان زیادی هستند که به موضوع چالش انگیز پایداری تنها با یک وضعیت و طرز برخورد؛ یعنی آنچه نزدیک شده اند. می توان انجام داد برای مثال: پل حیات و براین ادواردٌ استدلال می کنند یک قسمت وسیعی از طراحی پایدار، آن چیزی است که از طریق ذخیره انرژی انجام می دهیم، در حالیکه می دانیم طراحی ایجاد فضاهایی است که سالم، بادوام، اقتصادی و حساس به نیازهای بومی می باشند. آنها همچنین به تعریف ساختار پایدار اشاره می کنند به عنوان ایجاد و مدیریت ساختمان های سالم که براساس ضوابط محیطی و منابع کارا می باشند.
از دیدگاه ریچارد راجرزٍ طراحی پایدار قصد دارد تا با نیازهای آینده رو به رو شود بدون آن که، منابع طبیعی باقی مانده برای نسل آینده را از بین ببرد. در مورد ساختمان ها، طراحی پایدار به کارایی منابع، انرژی حداقل، انعطاف پذیری و عمر طولانی، اشاره می کند.
به نظر جونگ جین کیمَ در سطح نخست، سه اصل اساسی برای پایداری در معماری مطرح می شود: صرفه جویی در مصرف منابع که با کاهش مصرف، استفاده مجدد و بازیافت منابع طبیعی به کار گرفته شده در ساختمان سر و کار دارد، طراحی براساس چرخه حیات، که روشی را برای تحلیل فرآیند ساختن بنا و تاثیرات آن بر محیط زیست مطرح می کند و دست آخر طراحی انسانی، که بر تعامل بین انسان و جهان طبیعی تمرکز دارد. او همچنین روش ها و نکات لازم جهت نیل به این سه اصل را، توضیح می دهد
از آنچه درباره معماری پایدار گفته شد، می توان اهداف معماری پایدار را در رابطه با محیط زیست، اغلب در رابطه با انرژی جستجو کرد: ایجاد ساختمان هایی حساس به نیازهای بومی، مصرف حداقل انرژی ... البته همانطور که اشاره شد، در نظر گرفتن محتوای فرهنگی- اجتماعی بومی نیز، برای پیاده سازی فن آوری های محیطی ضروری است. در اهداف معماری پایدار، طبیعت را می بایست
به دلیل نیازی که بشر به آن دارد، حفظ نمود؛ در حالیکه این موضوع در گذشته، به گونه ای دیگر بود و رابطه انسان با طبیعت علاوه بر تسخیر و استفاده آن، شامل رابطه دیگری نیز می شد و آن تقدیس طبیعت بود. این معنی طبیعت، یعنی مقدس بودن آن منجر به ایجاد حس احترام نسبت به طبیعت، در حین استفاده از آن می شده است و بدین ترتیب با معنی دادن به طبیعت، تمامی مسائلی که بشر امروزی به دنبال حل آنهاست، حل می شده است - نصر، 1379،. - 42 نقش معماری در معنادار نمودن طبیعت، موضوعی است که همچنان بی توجه باقی مانده است. در ادامه این بخش به اصلاح رابطه انسان و طبیعت، معماری در رویکرد معماری پایدار، پرداخته شده است.
ساخت و ساز پایدار
تعریف ساخت و ساز پایدار، یک محیط پاک و سالم بر اساس بهره برداری موثر از منابع طبیعی و اصول اکولوژیکی است. اهداف کلی ساختمان های پایدار بهره برداری از منابع و انرژی، جلوگیری از آلودگی هوا مطابقت با محیط می باشد.
ساخت وساز پایدار برای اولین بار در سال 1994 در کنفرانس بین المللی تمپاٌ در ایالات متحده مطرح شد که برای تدوین اسلوب ساخت و ساز سالم در محیط بر پایه کارآمدی منابع و اصول بوم شناختی برگزار شده بود. در این کنفرانس سه پیشنهاد اساسی برای ساخت و ساز پایدار مطرح شد :
-پایداری در اقتصاد که کارآمدی بیشتری در استفاده از منابع را سبب شود.
-پایداری در محیط برای جلوگیری از تخریب محیط زیست.
- پایداری اجتماعی برای پاسخگویی به نیازهای استفاده کنندگان.
در مرحله نخست برای متخصصان امر چنین پرسش هایی درباره ساخت وساز پایدار مطرح شده بود:
- پایداری در ساخت وساز محیط و ساختمان شامل چه مقولاتی است.
- چرا پایداری در ساخت و ساز مورد توجه قرار گرفته است.
- چگونه می توان پایداری را ارزیابی کرد.
ساخت وساز پایدار شامل طیف گسترده ای از موضوعاتی است همچون مصرف بهینه انرژی در مراحل مختلف - طراحی؛ ساخت وساز، بهره برداری تخریب بنا - و به کارگیری مصالح ساختمانی که کمترین آسیب را بر محیط زیست وارد کند. کیفیت ساخت وساز را بالا برد و اثر مخرب ساخت و ساز را بر محیط پیرامون بنا به حداقل برساند. بر این اساس موارد قابل ارزیابی و بررسی را در ساختمان های پایدار به این شرح معرفی می کنند:
- ارزیابی اقتصادی فناوری ها در طراحی و ساخت
- شناسایی فناوری های مناسب
- سلامتی، راحتی، مصرف بهینه انرژی، بهینه سازی در حمل و نقل، مصرف بهینه آب، مصالح ساختمانی مناسب برای محیط زیست، استفاده مناسب از زمین، رعایت ملاحظات زیست محیطی زمین و غیره
شکل:2-2 طراحی بنا در اقلیم سرد - فلاح،13، - 1385 شکل:3-2 طراحی بنا در اقلیم گرم
