بخشی از مقاله
خلاصه
حسابداری و بالطبع مدیریت حسابداری یک حقیقت علمی است،محصولی است از اختراع بشر،طراحی شده به وسیله بشر و برای اهداف بشری.برای بحث پیرامون نقش حسابداری مدیریت در توسعه اقتصاد ملی به ویژه اقتصاد مقاومتی در این شرایط تحریمی باید ابتدا روشن کنیم که منظور از حسابداری مدیریت و نقش آن در توسعه اقتصادی ملی چیست؟اما این سئوال مطرح است که چرا باید بحث را از اینجا آغاز کرد؟اینمقاله از نوع کتابخانهای و آرشیوهای اینترنتی به بررسی حسابداریمدیریت و چالشهای اجرا و توسعه آن با تکیه بر تحقیقات انجام شده بر مبنای اقتصاد مقاومتی می پردازد تا با شناسایی این چالشها و ارائه راهکارهایی در جهت بهبود و رفع آنها بتوانیم گامی هرچند اندک در راه توسعه این حرفه و اثربخشی عملکرد آن در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور،برداریم.
با توجه به تحریمهای گسترده اقتصادی، نفتی،مالی و بانکی،دارویی و بهداشتی از سوی مستکبرانی چون آمریکا و کشورهای غربی که به ظاهر مدعی دفاع از حقوق بشر و برقراری امنیت و صلح در جهان می باشند،میبایست با عزم و اراده ملی،درایت،مدیریت عقلانی و مسئولانه بار دیگر با پیروزی و سربلندی از این توطئه و دسیسه دشمنان قسم خورده اسلام،انقلاب و مردم شریف ایران،سربلند بیرون بیاییم. اقتصاد ایران دارای بخشها و ظرفیتهای اقتصادی بالقوه ای است که نیازمند یک برنامه بلند مدت و همه جانبه نگر در بهره گیری از این ظرفیت ها، موهبتهای الهی و منابع انسانی کارآمد می باشد تا با تخصیص بهینه این منابع،آینده اقتصادی ایمنتر و پر رونقتری را برای نسلهای بعدی رقم زند.و آنچه مسلم است آن است که تحریمها به هیچ وجه تهدیدی برای اقتصاد ایران نیست مگر آنکه با مدیریت شتابزده و غیرمسئولانه و عدم توجه به ظرفیت عظیم اقتصاد ایران این امر رخ دهد.
کلمات کلیدی: حسابداری مدیریت، حسابداری، اقتصاد، اقتصاد مقاومتی ، توسعه
.1 مقدمه
تحولات اقتصادی و صنعتی کشورهای مختلف دنیا از جمله ایران در سالهای اخیر، بررسیها و تحقیقات دامنهداری را در زمینه علوم مدیریت ، اقتصاد و روابط انسانی و به خصوص حسابداری ایجاب کرده است . مدیریت جدید همگام با سایر پیشرفتها، امکانات تازهتری را از لحاظ تکنیکهای کمی و مدلهای ریاضی، به منظور تصمیمگیری مناسب اقتصادی در احتیار مدیران میگذارد. شرایط اقتصادی به ویژه رقابتهای سنگین بازار، جایی برای اتخاذ تصمیمات نظری یا مبتنی بر قضاوتهای فردی باقی نمی گذارد. در این تحقیق ما به بررسی نقش سیستمهای پیشرفته حسابداری بر توسعه اقتصادی در ایران پرداختهایم. روش تحقیق به کار برده شده، روش توصیفی - تحلیلی است .به این طریق که ابتدا سیر تاریخی تحول حسابداری و اقتصاد در کشورهای توسعه یافته مورد مطالعه قرار گرفته و نتیجهگیری شده که این دو لازم و ملزوم یکدیگر است و سپس نقش سیستمهای حسابداری در توسعه صنعتی ایران، جامعه آماری، کارخانجات بزرگ صنعتی مورد بررسی قرار گرفته است .
نتایج تحقیق نشان میدهد که علیرغم بالا رفتن سطح دانش مدیران و استفادههای بیشتر از تکنولوژی جدید کامپیوتری، مدیران، حسابداری را همچون گذشته وقایع نگاری صرف میپندارند و کمتر به بسط و گسترش اطلاعات مالی در قالب مفهوم سیستم میاندیشند و از اطلاعات مالی موجود به دلایل مختلف که بعضی از آنها در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته در جهت تصمیمگیریهای مالی و اقتصادی اتفاده مطلوب نمینمایند. برخی از این دلایل عبارتند از: عدم مطلوبیت کیفی اطلاعات ، عدم هماهنگی اطلاعات با شرایط اقتصادی، عدم تهیه به موقع اطلاعات ، عدم شرکت مدران در دورههای آموزشی حسابداری، دشواری تفسیر اطلاعات ، عدم تخصص کافی تهیهکنندگان اطلاعات مالی .
.2مفهوم اقتصاد مقاومتی و اهمیت آن
در نگاه راهبردی رهبرمعظم انقلاب اقتصاد مقاومتی یک شعارنیست، یک واقعیت اقتصادی است اقتصاد مقاومتی یک بحث کاربردی است شاخص های آن ریشه درعمل دارد. القای تفکراقتصاد مقاومتی یک تدبیرهوشمندانه است تا مدیران ارشد اقتصادی حتی درسخت ترین تحریم ها و فشارهای اقتصادی دشمنان به بار بیایند . اقتصاد مقاومتی مکمل جهاد اقتصادی است و موجب امنیت و ثبات در اقتصاد و عدم تزلزل در برابر شوک های خارجی اقتصادی یا همان استقلال اقتصادی از شاخصه های بارز اقتصادی مقاومتی است. دشمن درطول چند دهه اخیر، تمام ابزارهای مبازره با تفکرجمهوری اسلامی را مورد آزمون قرارداده است، وابزاری که همواره دشمنان ازآن بهره می جویند، مبارزه ی اقتصادی وتحریم های همه جانبه است که امروزتبدیل به آخرین وموثرترین ابزاردشمن شده است ضعف اقتصاد ایران در وابستگی به اقتصاد تک محصولی نفت راه تحریم نفتی راپیش پای غرب قرارمی دهد . نفت که می توانست ابزارفشارما برغرب باشد .
امروز ابزار فشار غرب براقتصاد ایران شده است واینجاست که جای خالی اقتصاد مقاومتی احساس می شود . اقتصاد مقاومتی به دنبال پیش بینی مشکلات این چنینی وارائه ی راه حل لازم می باشد و مقام معظم رهبری به درستی کاهش وابستگی به صنعت نفت را یکی از الزامات اقتصادی مناسبی را که در چشم انداز بیست ساله ایران ترسیم شده است را به ارمغان بیاورد .اقتصاد مقاومتی تنها مربوط به زمان تحریم وجنگ نیست ، بلکه یک چشم اندازبلند مدت پیشروی اقتصاد ایران است ، زیرا اقتصاد ایران درسایه تفکر مقدس و آرمان های والای جمهوری اسلامی همیشه آماج حملات دشمنان خواهد بود .اقتصاد مقاومتی به معنای ریاضت اقتصادی نیست بلکه مفهوم شکوفایی اقتصاد و رفع مشکلات موجود در زیر بخش های اقتصادی به منظور جلوگیری از امتیاز دهی به دشمنان و بهبود سطح رفاه عموم مردم است. [1]
.3حسابداری مدیریت و مفهوم آن
حسابداری مدیریت، یک سیستم اندازهگیری برای گرداوری اطلاعات مالی و عملیاتی است که فعالیت مدیریتی و رفتارهای انگیزهای را هدایت می کند و ارزشهای فرهنگی را که برای بهدستآوردن هدفهای استراتژیک سازمان لازم است خلق و حمایت میکند .در این تعریف از حسابداری مدیریت چهار عقیده کلیدی گنجانده شده است. این عقیدهها شامل: ماهیت، محدوده، هدف و شاخصهای حسابداری است.
1 حسابداری مدیریت، از نظر ماهیت، یک فرایند اندازهگیری است.
2 محدوده حسابداری مدیریت شامل اطلاعات عملیاتی مانند نقص یا کمبود واحدهای تولیدشده است.
3 هدف از حسابداری مدیریت کمک به یک سازمان بهمنظور رسیدن به هدفهای استراتژیک کلیدی تعیین شده است.
4 اطلاعات مناسب در حسابداری مدیریت سه شاخص بارز دارند:
شاخص فنی: بالا بردن درک پدیده اندازهگیری و گرداوری اطلاعات مربوط برای تصمیمهای استراتژیک، شاخص رفتاری: تشویق و ترغیب اعمالی که با هدفهای استراتژیک سازمان سازگارند، شاخص فرهنگی: حمایت و یا خلق یک رشته ارزشهای فرهنگی تقسیم شده در یک سازمان.این تعریف از حسابداری مدیریت شامل بعضی عقایدی است که با دیگر تعریفها در این حوزه فرق میکندمثلاً. انجمن حسابداران مدیریت - IMA - بهعنوان مجمعی حرفهای، حسابداری مدیریت را چنین تعریف میکند: "حسابداری مدیریت عبارت است از فرایند تشخیص، اندازهگیری، جمعآوری، تحلیل، تهیه، تفسیر و ارزیابی و کنترل داخلی فعالیتهای سازمان برای تضمین و اطمینان از استفاده مناسب از سرمایه."حسابداری مدیریت همچنین شامل تهیه گزارشهای مالی برای گروههای غیرمدیریتی همانند سهامداران، بستانکاران، اعتباردهندگان و صاحبنظران مالی است.مقایسه تعریف انجمن حسابدارانمدیریت با تعریفی که در این مقاله استفاده شد.چند اختلاف اصلی را آشکار میسازد:
* تعریف انجمن حسابداران مدیریت بهشدت بر آنچه حسابداری مدیریت انجام میدهد متمرکز است. اما تعریف ارائه شده در این مقاله بر هدف فعالیتها که همانا دستیابی و حفظ هدفهای استراتژیک است، تاکید دارد.
* تعریف انجمن حسابداران مدیریت تنها شامل اطلاعات مالی می شود در حالیکه در تعریف ارائه شده در این مقاله علاوه بر اطلاعات مالی، اطلاعات عملیاتی نیز مورد تاکید قرار گرفته است. در صورتیکه موسسهای قصد دستیابی به مزیت رقابتی و حفظ آن را داشته باشد هر دو گروه از اطلاعات پیشگفته برای موسسه پراهمیت و حساس است.
*در تعریف انجمن حسابداران مدیریت، بخشی از حسابداری مدیریت شامل گزارشهای غیرمدیریتی برای مقاصد مالیاتی است. البته این نیز وظیفه مدیریت است، اما این گزارشها نهتنها باید قوانین و احکام قرارداده شده را تایید کنند بلکه باید نوعی اطلاعات استراتژیک را که مورد نیاز مدیریت است نیز فراهم آورند.
* سرانجام تعریف انجمن حسابداران مدیریت درمورد شاخصههای اطلاعات حسابداری مدیریت مسکوت میماند. در حالیکه در تعریف ارائه شده در این مقاله، شناخت ثابتی از شاخصههای حسابداری مدیریت ارائه میشود. سیستمهای حسابداری مدیریت نتایج اندازهگیریهای مالی وغیرمالی فعالیتهای عملیاتی را گزارش میکنند. این سیستمها همچنین به پروژهها و طرحهای عملیاتی آینده نیز کمک میدهند. یکی از نمونههای اطلاعاتی که مدیران به آن نیازمندند، بهای تمامشده محصول و اندازهگیری تحویل تولیدات بموقع است.این اقلام دونوع از انواع اندازهگیری است که حسابداری مدیریت با آن سروکار دارد.
بهای تمامشده مثالی است از اندازهگیری که در اصطلاحات مالی بیان میشود، در حالیکه تحویل بموقع مثالی است از اندازهگیری عملیاتی.آموزش تولیدکنندگان برای اندازهگیری، جمعآوری، گزارش، تفسیر و ارائه این اطلاعات به مدیران، موضوع حسابداری مدیریت است.روشهای اندازهگیری مختلفی برای پدیدهها وجود دارد. برای مثال بهای تمامشده محصول یا توانایی سوداوری آن را به چندین روش میتوان محاسبه کرد. به همین ترتیب کیفیت را نیز میتوان با استفاده از تنوع روشها اندازه گرفت.هر عملیات مالی وغیرمالیِ درخور اندازهگیری ممکن است تحت شرایط خاصی مفید و سودمند باشد. درک روشهای چندگانه اندازهگیری و دانستن زمان و چگونگی استفاده از آنها قسمت اصلی مطالعه حسابداری مدیریت است.
