بخشی از مقاله
چکیده
جهاد همواره به معنی شمشیر و میدان جنگ نیست. جهاد همان چیزی است که امروز در کلمه مبارزه وجود دارد. در مبارزه دو چیز حتما لازم است یکی اینکه در آن جد، جهد و تحرکی باشد و دوم اینکه در مقابلش دشمنی باشد. اساسا وجود مانع است که به تلاش انسان معنا و حقیقت معنوی می بخشد و اسمش میشود جهاد؛ والا اگر مانع نبود، جهاد معنی نداشت. جهاد یعنی جد و جهد همراه با زحمت و چالش با موانع - مقام معظم رهبری، . - 1393 واژه مدیریت جهادی از دو جزء »مدیریت« و »جهاد« تشکیل شده است. در تعریف مدیریت آمده است »مدیریت فرآیند به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامهریزی، سازماندهی منابع و امکانات، هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت میگیرد.« در واقع مدیریت عبارت است از علم و هنر تشکیل و هماهنگ کردن، رهبری و کنترل فعالیتهای دستهجمعی برای نیل به هدفهای مطلوب با حداکثر کارایی.
در قرآن کریم گاهی بحث از قتال شده است مانند آیه واجب شدن نبرد با مشرکین که میفرماید »کتِب علیکم القِتال« و گاهی بحث جهاد مطرح گردیده است » و جاهِدوا فِی ا ِ حق جِهادِهِ.« واژه »قتال« فق به معنای مقابله نظامی و درگیری با دشمن است ولی واژه »جهاد« به معنای هرگونه کوشش در راه خدا وتلاش برای انجام نیکیها است وقتال شعبهای از جهاد است. عرصه حضور بسیج خیلی وسیعتر ازعرصه نظامی است. نباید بسیج را یک نهاد نظامی به حساب آورد. بسیج عرصه جهاد است نه قتال، قتال یک گوشهای از جهاد است. جهاد یعنی حضور در میدان با مجاهدت، با تلاش، با هدف و با ایمان؛ این معنای جهاد است لذا »جاهدوا بأموالکم و أنفسکم فی سبیل ا «؛ جهاد با نفس و جهاد با مال است.
کلمات کلیدی: معدن، صنایع معدنی، ایمیدرو، مدیریت جهادی، اقتصاد نفتی، اقتصاد مقاومتی.
مقدمه
سه ویژگی مدیریت جهادی خدمت به مردم، نیت خدایی - خلوص - ، تکیه بر علم است. البته ویژگیهای سلبی و ایجابی دیگری نیز برای مدیریت جهادی میتوان برشمرد که برخی از آنها شامل اعتقاد به نصرت و یاری خداوند متعال، پرهیز از هر نوع تجملگرایی و گرایش کامل به سادگی، آینده نگری، شایستهسالاری، داشتن روحیه مردمی و حضور دائم در جمع مردم و کسب نظرات ایشان، کار و مجاهدت خستگیناپذیر، خودسازی و تزکیه دائمی، ترجیح منافع جمعی بر منافع فردی و گروهی، دشمنشناسی، مسئلهشناسی، استفاده صحیح و دقیق از بیتالمال، سعی در افزایش بهرهوری بیشتر از منابع موجود است. اقتصاد مهمترین ابزار تمدنی است؛ شکی نیست که جامعه در سایه اقتصاد استقرار مییابد؛ زیرا اگر اقتصاد به معنای قوامبخش جامعه باشد؛ در حقیقت همانند ستون اصلی خیمه عمل میکند. پس این اقتصاد است که ستون برپایی جامعه است. در آیات قرآنی گاه تعلیم بر تزکیه مقدم شده و گاه بر عکس؛ زیرا شکی نیست که تعلیم به معنای علم وشناختیابی، مقدم برای جهتگیریهای بشری است - بقره، آیه - 129؛
ولی شکی هم نیست دستیابی به تمدن اسلامی با تامین اقتصاد به عنوان مقدمه و فرهنگ به عنوان جهتدهنده و همچنین غایت حرکت تمدنی یک اصل اساسی است که نیازمند تامین عناصری چون عزم ملی و مدیریت جهادی است؛ زیرا زمانی میتوان موفقیت و تحقق اهدافی چون اقتصاد سالم و مستقل و شکوفا را در کنار فرهنگ اسلامی به دست آورد که ملت پس از جزم به حقانیت و درستی راه، در مقام عمل، عزم ارادی خود را به نمایش گذارند و این عزم ملی و اراده با یک مدیریت جهادی مدیریت و همراهی شود. اما عزم ملی و مدیریت جهادی چیست؟ چه شاخصههایی را میتوان برای عزم ملی و مدیریت جهادی برشمرد؟
عزم کلمهای است که ناظر به حوزه رفتارو عمل است. انسان وقتی به چیزی شناخت یافت و در حوزه نظری و ذهنی به حقیقت چیزی واقف شد و صحت و درستی ونیز حقانیت آن را تایید کرد و به قطع و یقین رسید در آن حالت به موضوع و قضیه جزم پیدا میکند. بنابراین جزم در اندیشه شکل میگیرد؛ اما زمانی این جزم میتواند آثار و برکات بیرونی و خارجی داشته باشد که این شناخت قطعی و یقین جزمی، در مقام اراده و عمل همراه با عزم و همت باشد؛ یعنی شخص بخواهد دانستههای قطعی و جزمی خود را در خارج تحقق بخشد. پس همت کرده و عزم مینماید تا آن را به هر شکلی شده تحقق داده و تمامی مقتضیات را فراهم کرده و موانع را از پیش رو بردارد. در آیات قرآنی بیان شده که برخی ممکن است به یک امری قطع و یقین داشته و از جهت حکمت نظری اهل جزم باشند؛ ولی از جهت حکمت عملی اهل عزم نیستند و حتی بر خلاف آن عمل میکنند - نمل، آیه - 14
خداوند در قرآن بیان میکند که حضرت آدم - ع - با آنکه جزم و قطع یقینی نسبت به ممنوعیت خوردن از درخت ممنوع و همچنین آثار زیانبار آن داشت ولی عزم بر مقاومت در برابر وسوسهها و عمل مطابق با جزم نداشت - طه، آیه . - 115 بنابراین ملتی که جزم قطعی نسبت به حرکت به سمت اهدافی چون فرهنگ و اقتصاد اسلامی دارد و میخواهد سبک اسلامی زندگی را تحقق بخشد و در جهان سعادتمند شود باید این علم و دانش خویش را با عزم ملی و همگانی تحقق خارجی دهد البته شکی نیست که انسان در مقام عمل همواره با مشکلاتی مواجه میشود که نیازمند همت عالی و صبر و بردباری و مقاومت و استقامت است؛ زیرا نبود مقتضیات و بودن موانع میتواند تردیدهایی را در مقام عمل موجب شود. از این رو تنها کسانی موفق میشوند که دارای عزم باشند. شاخصههایی که در آیات و روایات برای روحیه جهادی بیان شده شامل ایمان و اخلاص، اتحاد و وحدت، احسان و ایثار، استغفار از اسراف، پرهیز از سستی، نظم، پرهیز از غرور و عجب، توکل، ذکر بسیار خدا است. مدیریت جهادی همان مدیریت اسلامی است. علمی بودن و دانش محوری، پرقدرت بودن، با برنامه بودن، مردم محور بودن، فسادستیز بودن از دیگر فاکتورهای مدیریت جهادی است.
اقتصاد ایران پس از تحریم
موضوع اصلی در اقتصاد پس از تحریم دقیقا این است که مدیریت منابع ارزی جدیدی که به اقتصاد کشور تزریق میشود باید چگونه باشد که بهترین بهرهبرداری را برای اقتصاد داشته باشد این در حالی است که برآوردها حکایت از وجود 100 میلیارد دلار ذخایر ارزی غیر قابل دسترس ایران در دنیا است که به نظر میرسد از تیر ماه به بعد در اختیار ایران قرار میگیرد. واردات کالاهای مصرفی و مواد اولیه باید از محل ارزهای صادرات غیر نفتی باشد و این در حالی است که تجربه دو سال گذشته نیز به وضوح این را نشان داده که ایران 50 میلیارد دلار صادرات داشته و در مقابل حدود 50 میلیارد دلار هم واردات صورت داده است ضمن اینکه کشور در دو سال اخیر با حدود 20 میلیارد دلار درآمد نفتی مواجه بوده است.
اگر سیاستگذاران بتوانند سالهای 94 و 95 را با همین سیاست برابری واردات و صادرات و نیز استفاده از ارزهای صادراتی برای واردات پیش ببرند به طور قطع نتیجه مطلوبی حاصل میشود؛ بنابراین دلارهای نفتی باید صرف توسعه زیرساختها از جمله ماشینآلات صنعتی، معدنی و کشاورزی شود که هم اکنون عمر بالایی دارند؛ ضمن اینکه بخش دیگری از این درآمدهای ارزی نفتی باید صرف روان شدن تولید صنعتی، معدنی و کشاورزی و نیز بنادر شود که در 15 سال اخیر به شدت فرسوده شده و باید در مسیر نوسازی قرار گیرند. قطعا رسیدن به توافق هستهای میتواند شرای پیش روی صنایع ایران را بهبود دهد. صنایع ایران طی سالهای گذشته به دلیل وجود محدودیتهای ناشی از تحریمها ضربه خورده است. با وجود اینکه باید به عملکرد دولت در مهار تورم سرکش نمره خوبی داد اما هنوز هم اقتصاد ایران در رکود قرار دارد و بر همین اساس هم دولت و هم فعالان بخش خصوصی تلاش میکنند به سمت خروج از رکود حرکت کنیم ولی رسیدن به دوران رونق اقتصادی نیاز به پیششرطهای مشخصی دارد. ایران باید درجه یکهای دنیا را برای شراکت انتخاب کند همچنین بدانیم رفع تحریمها قرار نیست برای اقتصاد ایران معجزهگر باشد. در صورتی که مذاکرات به نتیجه مطلوبی هم نزدیک شود حداکثر 30 درصد
