بخشی از مقاله
مقدمه
امروزه دیگر صحبت از حفظ محیط زیست، منابع طبیعی، منابع جنگلی و سایر منابع محیط طبیعی نه موضوعات تخصصی ویژه رشتهای خاص بلکه موضوع ادامه بقایای جامعه انسانی، عدالت اجتماعی- اقتصادی و توسعه پایدار است که بین تداوم بقای انسان بر روی زمین و محیط طبیعی ارتباط و همبستگی به حدی برقرار است که نقصان در هر یک از عوامل طبیعی میتواند به منزله پایان حیات انسان تلقی گردد - کمالی، . - 1385 در این راستا، با توجه به محدودیتهای پرسنلی و کارآیی دستگاههای دولتی جهت دستیابی به اهداف مدیریت محیط زیست، بهرهگیری بهینه از پتانسیلهای اجتماعی و مشارکتهای مردمی از طریق توسعه آگاهیهای عمومی قابل توجه میباشد.
ثمری و چیذری - 1384 - نیز اظهار میدارند که از آنجا که بیتردید اکثر دولتها و حکومتها به دلیل محدودیتهای اعتباری، ساختاری و اجرایی به تنهایی قادر به اجرای طرحهای توسعه بویژه در منابع طبیعی نیستند، لذا ضرورت بهرهگیری از مشارکتهای مردمی در این مورد بهعنوان یک راهبرد اساسی انکارناپذیر است.در این میان، توجه به جایگاه ارزنده زنان روستایی بهعنوان نیرویی کارآمد در سطح فعالیتهای اجتماعی و همچنین ارتباط نزدیک و تنگاتنگ این قشر با بسیاری از گروههای سنی و گستردگی دامنه نقشها و فعالیتهای آنان امری ضروری است. با توجه به این مهم، وزارت جهاد کشاورزی از زنان تسهیلگر روستایی به منظور آموزش زنان روستایی استفاده میکند. زنان تسهیل گر روستا در واقع، شکل نوین مروجین محلی می باشند که از طریق برگزاری جلسات انتخاباتی، با رأی خود زنان روستا انتخاب میشوند و سپس با استفاده از سبکهای تسهیلگری اقدام به یادگیری و یاددهی دو سویه مینمایند - مریدسادات و همکاران، . - 1386
تأکید بر مشارکتهای زنان روستایی در دستیابی به توسعه پایدار دارای اهمیت میباشد، چرا که با مطرح شدن نگرش توسعه پایدار در سال 1980 میلادی از سوی اتحادیه جهانی محیط زیست و تأکید بر مشارکت همه جانبه اقشار، طبقات و گروههای سنی و جنسیتی، اهمیت و توجه به مشارکت زنان به ویژه زنان روستایی به عنوان اهرم اساسی تولید و ظرفیتها و توانایی های بالقوه جامعه دو چندان شده است - صفری شالی، . - 1387 در چنین توسعهای، زنان به عنوان نیمی از افراد به مشارکت فرا خوانده میشوند زیرا دستیابی به توسعه پایدار بدون مشارکت فعال زنان در تمامی عرصهها اعم از خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی امکان پذیر نیست. برای رسیدن به توسعه اقتصادی و برای گذر از کشاورزی سنتی به پیشرفته و افزایش تولیدات و بهره وری محصولات کشاورزی، سیاستگذاران بخش روستایی باید به نقش و جایگاه زنان در توسعه بخش کشاورزی توجه ویژهای داشته باشند و با تجهیز و توانمندسازی این منبع باارزش انسانی امکان رسیدن به توسعه کشاورزی را آسان تر مینماید - حیدری و جهاننما، . - 1382
تجربه نشان میدهد که طرحهای توسعه پایدار همه جانبه، از طریق برنامههایی که به نیازهای ملی از طریق مشارکتهای منطقهای و محلی پاسخ میدهد، اثربخش خواهد بود. در این برنامهها زنان و مردان در امر سیاستگذاری و روند مدیریت مشارکت دارند. لذا چنین به نظر میرسد که زمان آن فرا رسیده است تا نیمه فراموش شده جمعیت جهان - زنان - بتوانند در سرمایهگذاری برای توسعه سهم خویش را بهدست بیاورند و اجازه یابند در فرآیند توسعه، مشارکتی کاملتر داشته باشند - روستا و همکاران، . - 1389 همچنین، در دنیای کنونی با توجه به ساختار نظامهای بهرهبرداری کشاورزی و رواج بهرهبرداری خانوادگی که بخش عمده نیروی کار آنان را زنان تشکیل میدهند، زنان در تولید محصولات کشاورزی نقش مهمی دارند.
دگرگونسازی نظام موجود به نفع نظامی پایدار که تغییرات گسترده اقتصادی، زیستی و اجتماعی را در دستور کار قرار میدهند، تنها در سایه مشارکت تمامی افراد جامعه عملی میشود؛ از اینرو، نمیتوان نیمی از جمعیت کشور، آن هم نیمی از توانمندیهای بی پایان؛ یعنی زنان را نادیده انگاشت - شادی طلب، . - 1381 زنان روستایی در عین فعالیتهای روزانه خود به گونهای ناخودآگاه از محیط زیست حفاظت کرده و میکنند. بهطوریکه زنان در روستاها با دقت و وسواس به نظافت محیط زیست پیرامون خانه خود و روستا میپردازند. آب و خاک را بنا به ذهنیت تجربی مطلوبی که از نظر لزوم نگهداری پاکی آبهای جاری و خاک دارند آلوده نمی-کنند. همچنین از پوششهای گیاهی، درختان و نهالها بنا بر اعتقادات مذهبی محافظت مینمایند - آصفیراد، . - 1379
