بخشی از مقاله
چکیده :
بافتهاي روستایی به دلیل پیوندهاي گسترده با بسترهاي طبیعی و تاریخی داراي بسیاري از ارزشهاي تاریخی، فرهنگی، طبیعی، زیبایی، معمارانه و... هستند که به عنوان جزئی از میراث زنده بشري، سرمایه ملی و هویت تاریخی-فرهنگی سرزمینمان، حفظ و نگهداري از آنها داراي اهمیت قابل توجهی است. اغلب روستاهایی که داراي بافت باارزش براي هدفهاي توسعه گردشگرياند و به عنوان مقاصد گردشگري مورد توجه قرار گرفتهاند، روستاهایی هستند که داراي بافت با ارزش تاریخی و معماري بوم گرا هستند. توسعه گردشگري در این روستاها به معنی بالفعل کردن ارزش ها و جاذبه هاي معماري بافت روستا و معرفی آن به عنوان مقصد گردشگري است. در این صورت تامین خدمات و امکانات و ایجاد و توسعه زیرساخت هاي لازم براي حضور، بازدید و اقامت گردشگران ضروري است. از این رو بهره برداري از تواناییهاي گردشگري روستاها در جهت جذب گردشگر و توسعه روستاها از این طریق، نیازمند برنامه ریزي درست و ابعاد در زیر ساخت مناسب در روستاها ست. در این مقاله به بررسی نقش و نحوه تأثیرگذاري بر توسعه گردشگري روستایی از طریق حفاظت از بافتهاي روستایی پرداخته می شود.
کلیدواژهها: بافت با ارزش، گردشگري روستایی، توسعه اقتصادي، روستاي سیمین.
مقدمه
توسعه صنعت گردشگري در نواحی روستایی به عنوان یک استراتژي جدید توسط جوامع محلی، عوامل سیاسی و برنامه ریزان که به عنوان عوامل مهم اصلاح مناطق روستایی به شمار می آیند، می تواند نقش عمده اي در توسعه این نواحی داشته باشد. گردشگري روستایی می تواند نقش عمده اي در توانمندسازي مردم محلی و تنوع بخشی به رشد اقتصادي و نیز خلق فرصتهاي شغلی جدید در ارتباط تنگاتنگ با سایر بخش هاي اقتصادي ایفا نماید. - شریف زاده و مرادي نژاد: - 1381 در حقیقت صنعت گردشگري امروزه به قدري در توسعه اقتصادي، اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نامیده اند. - رضوانی: - 1379
مهمترین هدف توسعه گردشگري داخلی و خارجی، توسعه اقتصادي و اجتماعی مناطق گردشی است.بسیاري از کشورها کم و بیش به گردشگري توجه دارند زیرا مهمترین تاثیر گردشگري در اقتصاد جهانی، ایجاد درآمد و اشتغالزایی است. توجه به بازده ناخالص و تعداد شغلهایی که گردشگري ایجاد کرده و فوائد اقتصادي، اجتماعی و زیست محیطی حاصل از توسعهگر در مناطق روستایی، سرپوش خواهد گذاشت.
کشور ایران جزء ده کشور اول جهان از نظر جاذبه هاي گردشگري و جزء 5 کشور جهان از نظر تنوع گردشگري است. از این رو اهمیت دارد از قابلیتهاي خود در توسعه گردشگري استفاده کند. - امین بیدختی و نظري: - 1388
روستا به عنوان حلقه ي آغازین زنجیره سکونتگاهی در ارتباط مستقیم با طبیعت قرار دارد. از این منظر داراي قابلیت گردشگري بالا در طبیعت است. براي بررسی و ارزیابی جاذبه هاي گردشگري شناخت انواع فعالیت ها و جاذبه هاي گردشگري که می بایستی در برنامه ریزي گردشگري مورد توجه باشد، اهمیت دارد. جاذبه هاي گردشگري به روش هاي مختلفی طبقه بندي می شوند؛ در یک تقسیم بندي منابع و جاذبه هاي گردشگري را می توان به دو گروه جاذبه هاي طبیعی که اساس آن اشکال و مناظري از محیط طبیعی و جاذبه هاي انسانی یا فرهنگی که اساسش فعالیت هاي انسانی است، تقسیم کرد. - - 75-77:1991:Inskeep
بافت هاي روستایی به دلیل پیوندهاي گسترده با بسترهاي طبیعی و تاریخی داراي بسیاري از ارزشهاي تاریخی، فرهنگی، طبیعی، زیبایی، معمارانه و... می باشند که به عنوان جزئی از میراث زنده بشري، سرمایه ملی و هویت تاریخی-فرهنگی سرزمین مان، حفظ و نگهداري از آنها داراي اهمیت قابل توجهی است. - حناچی و همکاران، - 1390 روستاهایی که بخشی از از میراث زنده هستند، با توجه به ارزشهاي نهفته شان، دو هدف عمده حفاظت و توسعه براي مداخله در آنها متصور است و دیدگاه هاي زیادي در نحوه مداخله در بافت هاي باارزش تاریخی مطرح شده است. اغلب روستاهایی که داراي بافت باارزش براي هدف هاي توسعه گردشگري می باشند و به عنوان مقاصد گردشگري مورد توجه قرار گرفته اند، روستاهایی هستند که داراي بافت با ارزش تاریخی و معماري بوم گرا هستند. توسعه گردشگري در این روستاها به معنی بالفعل کردن ارزش ها و جاذبه هاي معماري بافت روستا و معرفی آن به عنوان مقصد گردشگري است. در اینصورت تامین خدمات و امکانات و ایجاد و توسعه زیرساخت هاي لازم براي حضور، بازدید و اقامت گردشگران ضروري است. از این رو بهره برداري از پتانسیل هاي گردشگري روستاها در جهت جذب گردشگر و توسعه روستاها از این طریق، نیازمند برنامه ریزي درست و ابعاد در زیر ساخت مناسب در روستاها می باشد.
با توجه به مباحث مطرح شده لزوم برنامه ریزي و مداخله در روستاهاي داراي بافت باارزش و جاذبه هاي گردشگري در جهت توسعه گردشگري کاملا احساس می شود.
گردشگر ،گردشگري و منطقه نمونه گردشگري:
گردشگر کسی است که به منظور تفرج، بازدید از نقاط دیدنی، معالجه، مطالعه، تجارت، ورزش و یا زیارت به کشوري غیر از کشوري که در آن اقامت دارد سفر می کند مشروط بر اینکه حداقل مدت اقامت او از 24 ساعت کمتر و از شش ماه بیشتر نباشد. - دیبایی:. - 78-75 :1371 توریسم یا گردشگري، حرکت معاصر مردم است براي اینکه اوقات فراغت خود را در مکانهایی بیرون از خانه صرف نموده و اقامت نمایند، فعالیتهایی است که طی اقامتشان انجام می دهند و نیز تسهیلاتی است که متناسب با نیازهایشان ایجاد می شود. : Gunn, Clare A. - ١٩٩٤:
٨٥-١٠١ - . در 1996 م. اتحادیه ي جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی، گردشگري را چنین تعریف کرد:
گردشگري یک سفر و بازدید زیست محیطی مسؤولانه از مناطق طبیعی بکر است که به منظور لذت بردن از طبیعت و درك مواهب آن و ویژگیهاي فرهنگی مرتبط با آن انجام می شود، به طوري که باعث ترویج حفاظت گردد و اثرات منفی بسیار کمی از جانب بازدید کنندگان بر محیط به جاي گذارد و شرایطی را براي اشتغال و بهره مندي اقتصادي و اجتماعی مردم محلی - بومی - فراهم کند.
منطقه نمونه گردشگري محدوده اي است که به دلیل وجود جاذبه هاي مهم گردشگري و پتانسیل هاي توسعه، قابلیت احداث مجموعه اي از تاسیسات گردشگري به منظور ارائه خدمات و کالاهاي مورد نیاز گردشگران در یک مکان واحد را دارد. - سازمان میراث فرهنگی و گردشگري: - 1388
انواع گردشگري روستایی:
گردشگري روستایی عبارتست از فعالیت ها و گونه هاي مختلف گردشگري در محیط هاي مختلف روستایی و پیرامون آنها که دربردارنده آثاري - مثبت/منفی - برا محیط زیست روستا - انسان/طبیعی - می باشد. - سقایی: - 1382:43 و به بیانی دیگر شکلی از گردشگري در طبیعت روستاست که فرصت هاي منحصربه فردي را براي یکپارچه ساختن توسعه روستایی ، گردشگري ، مدیریت منابع و مدیریت مناطق حفاظت شده در بسیاري از نقاط دنیا ارایه می دهد. این گردشگري فعالانه مروج بقاي محیط زیست است و مستقیماً براي جوامع محلی سودمند است و براي گردشگران تجربه اي مثبت و آموزنده است و عملا؛ شکلی از گردشگري پایدار است که به محیط روستایی وابسته است.توریسم در هر دو شکل بومی وجهانی نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشورها دارد بطوري که می تواند در توسعه ي طبیعی و فرهنگی و همچنین در ایجاد تغییرات منابع بحرانی تأث یر به سزایی داشته باشدو سبب افزایش بهینه ي استعداد هاي کشور شود . - Williams :1997:p221 -
ماخذ: نویسندگان
