بخشی از مقاله
خلاصه
توسعهي روستایی فرآیندي پویا و مداوم است که همهي ابعاد زندگی روستائیان اعم از اقتصادي، اجتماعی- فرهنگی و سیاسی، زیست محیطی و اکولوژیکی را در بر دارد. از طرفی توجه به زنان روستایی و تمرکز برآنان، به عنوان نیمی از پیکرهي جامعهي روستایی، حائز اهمیت بالایی است. در ایران طرحهاي متنوعی در جهت بهبود توسعهي زنان روستایی به اجرا درآمده است که یکی از مهمترین و گستردهترین این طرحها،»طرح تسهیلگران زن روستایی« است.
بنابراین هدف این مقاله شناسایی پیامدهاي طرح تسهیلگري زنان روستایی در دهستان سپیدار واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد بود. براي این منظور از تکنیکهاي ارزیابی مشارکتی روستایی استفاده شد. بدین ترتیب که پس از شناخت اولیهي جامعهي محلی و اطلاعات کلی در ارتباط با زنان، فهرستی از روستاهاي استقبال کننده از طرح مذکور به ترتیب اولویت ترسیم گردید.
در گام بعدي، دو روستا که بیشترین استقبال را از طرح تسهیلگري زنان روستایی به عمل آورده بودند، به عنوان روستاي نمونه انتخاب شدند. پس از آن با استفاده از روش نمونهگیري هدفمند، حجم نمونه در هر روستا جهت اجراي تکنیک ارزیابی مشارکتی روستایی - بحث گروهی و ماتریس ترجیحات - محاسبه گردید.
یافتههاي حاصل از تکنیک ارزیابی مشارکتی روستایی، حاکی از این بود که پیامدهاي طرح تسهیلگري زنان روستایی در دو حیطهي اقتصادي و اجتماعی- فرهنگی بر وضعیت زنان روستایی اثرگذار بوده است. از نتایج دیگر این تحقیق، اثرگذاري بیشتر طرح بر وضعیت اجتماعی- فرهنگی نسبت به وضعیت اقتصادي بود. جهت اعتلاي طرح تسهیلگري زنان روستایی و حمایت از مجریان طرح در جهت حداکثر نمودن کارایی آنها در پایان مدلی طراحی گردیده شده است.
مقدمه
توجه به زنان روستایی و تمرکز برآنان، به عنوان نیمی از پیکرهي جامعهي روستایی که حدود 12 میلیون نفر از جمعیت 23 میلیونی روستاهاي کشور را تشکیل میدهند، حائز اهمیت بالایی است
هر چند تعداد مطالعات و بررسیهاي انجام شده در زمینهي زنان محدود است، لکن شواهد موثّق و غیرقابل انکاري مبنی بر وجود سهم مؤثر زنان روستایی در مراحل توسعهي روستایی وجود دارد بهطوري که در بسیاري ازمطالعات ، توجه به مسألهي زنان یکی از پیش شرطهاي مهم و ضروري در فرآیند توسعهي روستایی محسوب شده است بنابراین، توجه به توسعهي روستایی زنان به عنوان یکی از اساسیترین مقولههاي توسعهي روستایی باید از اهمیت و توجه دوچندانی برخوردار گردد
فزون بر آن، رسیدن به اهداف توسعهي روستایی بدون مشارکت زنان به عنوان نیمی از جامعهي روستایی امکان پذیر نیست. به همین دلیل به منظور حمایت از این قشر طرحهایی را براي مشارکت هر چه بیشتر آنان در فعالیتهاي مختلف توسعهي روستایی برنامهریزي نموده است
سازمانهاي ملّی کشورهاي مختلف نیز در چند دههي اخیر، به ویژه بعد از جنگ جهانی دوم به این امر یعنی نقش زنان در توسعه توجه شایانی نموده و برنامههایی را به اجرا در آوردهاند
در ایران نیز برنامهها و طرحهاي متنوعی در جهت بهبود توسعهي زنان روستایی به اجرا درآمده است که یکی از مهمترین و گستردهترین این طرحها، »طرح تسهیلگران زن روستایی« است. این طرح در سال 1377 توسط دفتر امور زنان وابسته به وزارت جهاد کشاورزي به اجرا درآمد
با علم به این که اجراي طرح تسهیلگري زنان روستایی از اهمیت ویژهاي برخوردار است ، میتوان امیدوار بود که هرگونه مطالعه در ارتباط با طرح تسهیلگري زنان روستایی، زمینهساز حضور بیشتر زنان روستایی در برنامهریزي، تصمیمگیري و اجراي برنامهها به منظور بهبود وضعیت آنها و توسعهي روستاها باشد.
با توجه به اینکه قشر عظیمی از جمعیت زنان روستایی در استان کهگیلویه و بویراحمد در مناطق روستایی ساکن هستند و تا قبل از اجراي طرح تسهیلگري در این مناطق، مسأله زنان به طور جدي مورد توجه مجریان برنامهریزي مسائل توسعهي روستایی نبوده، و به دلیل محرومیت آشکار این زنان در زمینههاي مختلف، انجام پژوهش حاضر با هدف اصلی تحلیل کیفی پیامدهاي این طرح میتواند بر درك و اهمیت میزان موفقیت زنان موثر واقع گردد.
