بخشی از مقاله
چکیده
حقّ اشتغال زنان از منظر قرآن و اهلبیت - ع - عنوان مقالهایاست که تلاش میکند مسأله اشتغال زنان را، مورد بررسی قرار دهد تا راهکار مناسبی جهت حلّ تزاحمات حاصله و تسهیل اشتغال بانوان در جامعه ارائه گردد. لذا ا به بحث از دیدگاه فقها در خصوص اشتغال زن میپردازد: راجع به اشتغال زنان دو دیدگاه و جود دارد. گروهی مخالف هستند و به آیات و روایات استدلال میکنند و برخیدیگر حقّ اشتغال زنان را مسلّم میدانند و به کتاب و سنّت پیامبر - ص - و سیره اهلبیت - ع - ، استناد میکنند.
این مقاله در تأیید دیدگاه موافقین از یک سو به اصل اباحه و اصل استقلال مالی که حاکی از حقّ کسب و فعّالیّت اقتصادی برای زن است اشاره مینماید و از طرف دیگر بیان میکند طبق موازین اسلام زن مجبور نیست برای امرار معاش خانواده خود کار کند و یادآور میشود مطلب عمده در فرهنگ اشتغال زنان از منظر اهلبیت - ع - ، حفظ جایگاه و منزلت زن و رعایت مصلحت خانواده است که باید لحاظ شود و اشتغال بهعنوان یکی از راههای شکوفایی استعداد آنها به حساب میآید.
مقدمه
آغاز هزاره سوّم میلادی،آغاز تحوّلات درگستره تاریخ و پهنای هستیاست. هزاره سوّم عصر اندیشه، خردگرایی و تحوّل بنیانهای فکری بر مبنای بصیرتی عالمانه، عاقلانه و نواندیشانه در صحنههای حیات و زندگی بشریاست. یکی ازشاخصهای برجسته هزاره سوّم، جهش بیسابقه تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و تبادل فرهنگی بدون هیچگونه مرزبندی و کنترل است. بنابراین در این عرصه آن کسی پیروز میدان است که بتواند در گفتمان تبادلات فکری و اجتماعی و فرهنگی، هرچه نیکوتر، علمی تر و استوارتر سخن بگوید.
مسأله اشتغال زن به امور خارج از منزل و درگیریهای اقتصادی او و تزاحم این اشتغالات با نقش اصلی زن در خانواده بهعنوان مربّی و تأمینکننده نیازهای عاطفی اعضای خانواده از جمله مسائلیاست که در ورخ توجّه و عنایت بیشتری میباشد و با توجّه به ساختمان روحی و خصوصیّات جسمانی و ویژگیهای روانی و عاطفی زن و نیز با درنظر گرفتن شرایط زندگی امروز که اقتضا میکند زنان همگام با مردان در پیشبرد اهداف مشترک و تحقّق آرمانهای بلند انسانی و الهی و کسب علوم و معارف و فعالیّتهای مختلف اجتماعی تلاش کنند و به تحصیل و کار در بیرون از منزل بپردازند، ضرورت پرداختن به این مسأله بیشتر آشکار میشود.
بیانِ احکام فقهی با توجّه به آیات و سیره اهلبیت - ع - برای حلّ تزاحمات حاصله و تسهیل اشتغال زنان در جامعه و تبیین کمّی و کیفی اشتغال بانوان راهکار مناسبی بهنظر میرسد. لذا بر دانشآموختگان حوزه فقه و حقوق لازم است که ضمن آشنایی با مضامین این مکتب تعالی بخش در راستای شبههزدایی و تنویر افکار قشر جوان بهویژه دختران و بانوان مسلمان تلاش کنند تا بتوانند وظیفه اخلاقی و دینی خود را در صیانت از حقوق اسلام انجام دهند و به استحکام کیان خانوادها کمک کنند.
.1 جایگاه اشتغال زنان در فقه
فقها به آیات و سنّت در مورد اشتغال زنان استناد نمودهاند، برخی مخالف هستند و بعضی با اشتغال زنان موافق هستند ما در ابتدا دیدگاه مخالفین اشتغال زنان را مورد بررسی و نقد قرار میدهیم؛ سپس نظر و دلایل موافقین را بیان میکنیم.
.1-1 دیدگاه مخالفین اشتغال زنان
حق اشتغال زنان از منظرقرآن و اهلبیت - ع - 169 عدّهای از فقها و نویسندگان معاصر اهلسنّت اشتغال زن را در خارج از منزل جایز نمیدانند. آنها اصرار دارند جای زن در خانه است و نخستین و آخرین وظیفه او شوهرداری و تربیت فرزندان میباشد. هر یک از فقها دلایلی را برای نظر خود بیان میکنند. رشیدرضا معتقد است: »فطرت میطلبد که زن به بارداری و شیردهی و نگهداری و تربیت فرزندان و به کارهای خانه بپردازد - «رشیدرضا، :1410 ص . - 37 دکتر مصطفی بساعی میگوید:» تا زمانی کهبر شوهر شرعاً واجب است نفقه زوجه را بپردازد؛ زن، حقّ کار کردن ندارد و همچنین کار نکردن زن باعث میشود جایگاه پاک او در اجتماع محفوظ بماند - «بساعی، بیتا: ص - 153
مودودی دلیل جایز نبودن خارج شدن زن، برای کار کردن را، اختلاط با مردان و به دنبال آن فساد، به سبب وجوب اسباب آن میداند - مودودی، بیتا: صص. - 172-167 - 152 باید گفت: نظر فقهای کنونی به رغم توجیهات گوناگونی در منع زن از کار کردن، تماماً مستند به دلایل و اعتقادات فقهای پیشین است؛ زیرا بیشتر مکاتب فقهی دستکم بهخاطر روابط زناشویی، صراحت در منع زن از کار کردن دارد. کاسانی از فقهای بزرگ حنفی میگوید: » از جمله حقوق مرد پس از ازدواج این است که زن در خانه بماند و کار نکند و تأمین نیازهای زن بر مرد باشد - «کاسانی، :1327 ج5، ص . - 836 سرخسی چنین بیان میکند:» آشکارا معلوم است زنان نمیتوانند کسب و کار کنند - «سرخسی، بیتا: ج5، ص . - 185
