بخشی از مقاله
چکیده
امروزه، عدم قطعیت محیط یکی از مهمترین چالشهای سازمانها به شمار میرود. بهطوری که نوسانات و بیثباتی و محیطهای غنی از اطلاعات، باعث ایجاد سطوح بالایی از عدم قطعیت شده و ویژگی های متمایزکنندهای به دنیای کنونی داده است. مطالعات خرد سازمانی در دهه اخیر نشان داده که سازمان هایی خردمند شناخته میشود که بتوانند دانش را به بهترین نحو کسب و مدیریت نمایند. از این رو مدیریت دانش مفهومی کلیدی در ادبیات خرد سازمانی محسوب میگردد. در این مقاله نیز یک بررسی از مطالب متفاوت بر روی خرد در ادبیات فلسفه و روانشناسی، و گردآوری تعدادی منابع گذشته مرتبط به خرد در ادبیات مدیریت و مدیریت دانش انجام شد.
هدف از این مقاله بحث بیشتر پیرامون خرد با استفاده از مقالات مختلف موجود درباره خرد و نشان دادن اهمیت خرد در چهارچوب مدیریت و سازمانها است. سایر اهداف این مقاله عبارتاند از بررسی اهمیت خرد در سازمانها، چیستی خرد و رابطه آن با دانش، رابطهی بین خرد و مدیریت، چیستی خرد سازمانی و چگونگی توسعه آن. در این مقاله، تعاریفی برای خرد، خرد سازمانی، مدیریت خرد و یادگیری سه حلقهای ارائه می شود. از بخش نتیجهگیری مقاله به عنوان، اساسی برای طرح سوالات بیشتر درباره خرد سازمانی استفاده میشود. در نهایت، این مقاله باعث بحث بیشتر در مورد خرد با تمرکز بر روی ادبیات متنوع که کاوش خرد و تامل در ارتباط خرد در زمینه مدیریت و سازمانهاست، میگردد.
-1 مقدمه
داده، اطلاعات، دانش و خرد سطوح سلسله مراتب DIKW هستند که بارها تکرار شدهاند - زلنی3، 1987؛ اکوف4، 1989 - ؛ اگر چه به دلایلی استادان، مشاوران و کارشناسان مشتاقانه از مدیریت دادهها، اطلاعات و اخیراً دانش استقبال کردهاند، اما با این وجود توجه کمی به مفهوم خرد شده است - اسمال5، . - 2004 آیا ممکن است چالش مدیریت دانش بدون درک مفهوم چند بعدی خرد و فرآیندهای مربوط به ایجاد، انتقال و کاربرد آن ممکن باشد؟
ممکن است تصور شود مدیریت و ترویج خرد دشوار است یا شاید پذیرش پیامدهای افزایش هماهنگی بین سازمانهای تجاری و فعالیتها و تأثیراتشان با اکراه باشد؟ یا، ممکن است عدم توجه به خرد در سازمانها شایعتر باشد، شاید مشاوران و سایر کارشناسان اطلاعات و دانش نتوانستهاند راهکارهای متقاعد کنندهای برای منفعت بردن از ترویج "استراتژیهای مبتنی بر خرد" یا "مدل سازمانی مبتنی بر خرد" ارائه دهند در واقع، اگر خرد در راس سلسله مراتبی باشد که شامل اطلاعات و دانش است، آنگاه ممکن است بررسی نقش و ماهیت خرد در سازمانها برای استادان و کارشناسان مفید باشد و رابطه میان خرد و استراتژی کاری و عملکرد، توجه اکثر آنها را جلب کند - راولی، . - 2006 هدف از این مقاله بحث بیشتر پیرامون خرد با استفاده از مقالات مختلف موجود پیرامون خرد و نشان دادن اهمیت خرد در چهارچوب مدیریت و سازمانها است. میتوان با طرح چند سوال در ارتباط با خرد در سازمانها و بحث پیرامون این سوالات به این هدف دست یافت :
· چرا ممکن است خرد در سازمان ها اهمیت داشته باشد؟
· خرد چیست و چه رابطه ای با دانش دارد؟
· رابطه ی بین خرد و مدیریت چیست؟
· خرد سازمانی چیست و چطور می توان آن را ترویج داد؟ هدف اصلی این مقاله طرح و توضیح این سوالات است. می توان با طرح این سوالات مقالات موجود را بررسی کرد. به دو دلیل با بحث پیرامون رابطه ی بین دانش و خرد شروع می کنیم. در مقالات فلسفه و روانشناسی مدارک زیادی مبنی بر وجود رابطه بین دانش و خرد ارائه شده است. هم چنین آنچه از دیدگاههای دیرین در مقالات فلسفه پیداست رابطه بین خرد و مدیریت است.
اگر چه معقول است انتظار داشته باشیم این دو رشته با دغدغه ی مشترکشان در تصمیمگیری بههم ارتباط داشته باشند و راهکاری را که مقالات موجود در این دو حوزه استفاده میکنند تفاوت زیادی با هم داشته باشد، اما بررسی آنچه که هر رشته درباره خرد میگوید به نوبه خود مفید است. هدف این مقاله ارائه تحلیل قطعی نیست بلکه هدف طرح سوالات جالب برای جلب توجه کسانی است که به همکاریشان نیاز است. در این مقاله، تعاریفی برای خرد، خرد سازمانی، مدیریت خرد و یادگیری سه حلقهای ارائه میشود. در بخش نتیجهگیری مقاله به عنوان اساسی برای طرح سوالات بیشتر درباره خرد سازمانی استفاده میکنیم.
-2 اهمیت خرد در سازمانها
هر چهارچوب دانشی که شامل خرد نباشد ما را ملزم به عمل کورکورانه میکند - آلی2، . - 1997 دلایلی برای اهمیت درک خرد وجود دارد. اولاً خرد تأثیر قابل توجهی بر موفقیت در سطوح فردی، سازمانی و اجتماعی دارد. ثانیاً درک ما از دانش و مدیریت دانش با درک مفهوم خرد نه تنها با توجه به مفاهیم اساسیتر داده و اطلاعات بلکه با توجه به ماهیت انتزاعی و پیچیدهتر خرد افزایش مییابد. این نگرانی وجود دارد که برنامههای مدیریت دانش آنطور که باید اجرا نشوند - مثل بیرلی3 و همکاران، . - 2000 رابطه بین انتخابهای راهبردی و دانش سازمانی به اندازه کافی محکم نیست. تأکید مدیریت دانش بیشتر بر حداکثر سازی دانش، دسترسی به دانش و تبادل آن بوده است و کمتر به انتخاب دانش، استفاده از آن و نهادی سازی آن در سازمانها متمرکز بوده است.
با قرار دادن این دغدغه در کنار تأثیرات موجود، پیچیدگی مدیریت معاصر و پیچیدگی و آشفتگی بسیار زیاد محیطهای سازمانی نمایان میشود و مدیران را ملزم میکند توقف و تفکر کنند، به عقب برگردند و بر تجاربشان اتکا کنند و هم چنین نشان میدهد نظریه پردازان سازمانی باید بهدنبال چیزی فراتر از دانش بگردند - ایسنهاردت4، 1989؛ هامبریک5، 1989؛ گسلینگ و مینتزبرگ6، 2004؛ پروساک و داونپورت7، . - 2003 باول و هویجبرگ - 2001 - 8 با خاطر نشان کردن پیامدهای پیچیدگی و تغییر مدیریت راهبردی خرد مدیریتی را مولفه مهم مدیریت راهبردی شناسایی میکنند و کراک کاکاباس و همکاران - 2001 - 1 پیرامون رهبری تحول آفرین بر حسب خرد بحث میکنند. رابطه بین خرد و رهبری بعداً در این مقاله بررسی میشود. در نهایت موقعیتهایی وجود دارد که در آنها سیاستگذاران و مدیران تصمیمات بیخردانه میگیرند - اسمال، . - 2004 اکثر سازمانها مایل هستند بدانند چطور از اتخاذ این تصمیمات بیخردانه جلوگیری کنند - راولی، . - 2006
-3 تعریف خرد و رابطه آن با دانش
خرد علیرغم کمیاب بودنش در مقالات مدیریتی مفهومی است که از زمانهای دور مورد بحث قرار گرفته است و جایگاه محکمی در مکالمات روزمره دارد - کلایتون و برین2، 1980؛ هالیدی و چاندلر3، . - 1986 یک تعریف دیکشنری از خرد می گوید: خردمند بودن؛ درستی قضاوت - هوکر و کولی4، 1998، ص. - 477 پژوهش هالیدی و چاندلر - 1986 - نشان میدهد خرد داشتن این دو صفت زیر است:
-1 درک فوق العاده - استفاده از عقل سلیم، یادگیری از تجربه، دیدن همه چیز در قالبی بزرگتر -
-2 قضاوت و ارتباط - آگاهی، منبع اطلاعات خوب بودن، درک زندگی، تفکر دقیق قبل از تصمیمگیری، دیدن و بررسی تمام جوانب - .
تعاریف قضاوت صحیح نیز با بحث پیرامون ماهیت خرد در فلسفه و مقالات موجود در قرنهای اخیر شکل گرفته است. در دوران کلاسیک خرد در میان چهار فضیلت اصلی ذکر شد: عدالت، میانهروی یا خودداری، شجاعت و خرد - اسمال، . - 2004 خرد در این زمینه بصورت توانایی استفاده صحیح از دانش یا توانایی قضاوت صحیح در مورد مسائل مربوط به زندگی و رفتار تعریف میشود - استنفلد5، . - 2003 تفکر شرقی، خرد را ایجاد هماهنگی با محیط فرد و هدایت یک زندگی خوب میداند. کانفسیوس در کتاب منتخبات6 میگوید خرد شامل تقوا میشود و فرد خردمند حقیقت را بررسی میکند و در مییابد - تائو - 7، اما دانش نیز باید با عمل ترکیب شود - بک8، . - 1999 تفکر غربی، بر عملی بودن خرد متمرکز است.
مثلاً ارسطو در کتاب اخلاق نیکوماخوسی9 از خرد عملی به عنوان توانایی کنکاش خوب درباره آنچه که به صلاح مدیریت یک زندگی خوب است، صحبت میکند. کانت در کتاب نقد دلیل عملی حالت بالاتر خرد واقعی را به هدف عملی وجود انسان روی زمین نسبت میدهد. تولستوی در کتاب جنگ و صلح از خردی صحبت میکند که در دانش یافت نمیشود اما با بررسی خلقت و درک جایگاه انسان در آن بهوجود میآید. در ادبیات معاصر نقل قولی از الیوت10 داریم که رابطه بین اطلاعات، دانش و خرد را نشان میدهد:
خردی که ما در دانش گمش کرده ایم کجاست؟ دانشی که ما در اطلاعات گمش کرده ایم کجاست؟ - الیوت، . - 1934 چند نمونه از کاربرد مفهوم خرد اهمیت آنرا برای تمدنها و جوامع نشان میدهند و برخی از ویژگیهای رایج مربوط به خرد را نمایان میسازند:
· کاربرد دانش و اطلاعات
· قضاوت صحیح
