بخشی از مقاله
چکیده
شناخت نفس و خودشناسی اصل هر معرفت و از جمله معرفت به هستی است، ملاصدرا هستی خود را با علم حضوري مییابد و با شهود حقیقت و استمرار آن شهود به وحدت بساطت و تشکیل آن پی میبرد و از آنجا که وجود جز از طریق شهود قابل درك نیست تا زمانی که انسان از حضور خود براي خود آگاه نگردد آن را نیز درك نخواهد کرد. پس خود شناسی بر هستی شناسی و شناخت شناسی مقدم است ملاصدرا در کتب متعدد خود، نفس انسان را مثال خداوند می داند. در این رابطه می گوید خداوند انسان را از جهت ذات و صفات وافعال بر مثال خود آفریده است. تلاش ما در این تحقیق بررسی ابعاد نفس از نگاه صدرایی و عملکرد آن در فرایند عقل می باشد.
واژه هاي کلیدي: نفس ، قواي نفس ، عقل ، اقسام عقل، ملاصدرا
مقدمه
محمد بن ابراهیم قوامی شیرازي ملقب به صدر المتالهین یا ملاصدرا در ظهر روز نهم جمادي الاولی سال 980قمري دیده به جهان گشود.پدر او خواجه ابراهیم قوامی مردي پرهیزگار دیندار و دوستدار و حامی دانش و معرفت بود. در دوران جوانی, صدرالمتالهین جوان با شیخ بهایی آشنا گردید که سنگ بناي شخصیت علمی و اخلاقی ملاصدرا توسط این دانشمند جهاندیده کم نظیر بنا نهاده شد. و تکمیل این بناي معنوي را استاد دیگرش دانشمند سترگ و استاد علوم دینی و الهی و معارف حقیقی و اصول یقینی سیدامیر محمد باقر بن شمس الدین مشهور به میرداماد عهده دار گشت.از شاگردان اومیتوان به حاج ملاهادي سبزواري و ملامحسن فیض کاشانی اشاره کرد.در زمان حیات ملاصدرا یعنی در اواخر قرن دهم و شروع قرن یازدهم هجري کلام و فلسفه از علوم رایج و محبوب آن زمان به شمار می رفتند. صدرالدین محمد در علوم متعارف زمان و بویژه در فلسفه اشراق و مکتب مشاء و کلام و عرفان و تفسیر قرآن مهارت یافت.
او آثار فلسفی متفکرانی چون سقراط و فلاسفه هم عصر او، افلاطون، ارسطو و شاگردانش و همچنین دانشمندانی چون ابن سینا و خواجه نصرالدین طوسی را دقیقا بررسی نمود و موارد ضعف آنها را باز شناخت و مسایل مبهم مکاتب را بخوبی دانست. او اگر چه از مکتب اشراق بهره ها برد ولی هرگز تسلیم عقاید آنان نشد و گرچه شاگرد مکتب مشاء گردید لیکن هرگز مقید به این روش نشد. ملا صدرا پایه گذار حکمت متعالیه می باشد که حاوي ژرف ترین پاسخ ها به مسائل فلسفی استفلملاصدرا علاوه بر سالک و رهرو در عرفان بعنوان موفق ترین سالکین در فلسفه می باشد که با طیکردن مراحل مختلف گنجینه با ارزشی را براي ساخت قلعه اي از دانش کشف نمود که با نور جاودانی حقیقت می درخشد.
