بخشی از مقاله
چکیده
شبکه هاي اجتماعی و رسانه هاي مجازي محبوب ترین بخش هاي فضاي مجازي براي استفاده عموم هستند. از کودکان و نوجوانان گرفته تا بزرگسالان، مدارس، شرکت هاي دولتی، انجمن هاي خیریه، برندهاي تجاري و ... همه و همه سعی می کنند در رسانه هاي اجتماعی حضور پیدا کرده و ضمن تولید محتوا براي خود مخاطبان ثابتی دست و پا کنند. دلایل و نیازهاي متنوع کاربران روز بروز بر رشد و دامنه گسترش رسانه هاي اجتماعی می افزاید. کاربران گوناگون در سطوح مختلف سنی، تحصیلی، فرهنگی و با جنسیت، نژاد و زبان هاي متفاوت بر حسب علائق، اهداف، دلایل و نیازهاي خود طیف وسیعی از محتوا را تولید و یا بازنشر می کنند.
در نتیجه استفاده و وابستگی به رسانه هاي اجتماعی رشدي روز افزون داشته و در زندگی فرد جایگاه مشخصی پیدا خواهد کرد، و پس از مدتی جزئی از سبک زندگی فردي و جمعی افراد یک جامعه خواهد شد. لذا با توجه به جوان بودن جمعیت کشور ضروري است با تاثیرپذیري از گفتمان سبک زندگی در بیانات مقام معظم رهبري رویکردي مناسب براي مواجه با تاثیرات شبکه هاي اجتماعی اتخاذ شود. تحقیق حاضر تلاش دارد با با بهره گیري از روش توصیفی تحلیلی این مهم را واکاوي نماید.
مقدمه
انقلاب اطلاعات و گسترش روز افزون فناوري ارتباطاتی نظیر شبکههاي ماهوارهاي و اینترنتی تاثیرات بسیاري بر شئون اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادي در جوامع جدید گذاشته است به نحوي که بسیاري از اندیشمندان همچون »مانوئل کاستلز1« و یا »فرانک وبستر2« از پدیدهاي به نام جامعه شبکه اي در دوره معاصر یاد کردهاند. در این میان، شبکههاي اجتماعی مجازي که نسل جدیدي از وب سایتهاي اینترنتی هستند، کاربران اینترنتی را حول محور مشترکی به صورت مجازي گرد هم جمع کرده و جوامع آنلاین را تشکیل دادهاند.
شبکههاي اجتماعی با توجه به ماهیتی که دارند، با حذف تمامی محدودیتهاي فیزیکی و تشکیلاتی، فرصتهایی را براي کاربران خود ایجاد نمودهاند، لذا افراد متعددي از سراسر جهان با تخصصهاي گوناگون به عنوان کاربران این شبکه فعالیت می کنند و اطلاعات گوناگونی را در زمینههاي مختلف آن به اشتراك می- گذارند، می توان گفت که وسعت کاربرد شبکههاي اجتماعی به اندازه تمامی زمینههایی است که امروزه بشر در آن به فعالیت مشغول است و آنقدر مورد توجه اندیشمندان و کارشناسان قرارگرفته است که به عنوان بعد کلیدي قدرت در جهان در قرن 21 مطرح شده است.
جوامع مجازي در اینترنت با گسترش خود قلمروهاي سرزمینی را به نوعی حذف کرده و الگوي حاکمیتی خود را به وجود می آورند، تا جاییکه دولتها محوریت خود را در زندگی مردم از دست خواهند داد. مردم با قراردادهاي داوطلبانه زندگی خواهند کرد و به سادگی یک کلیک به جوامع وارد و یا از آنها خارج خواهند شد. این الگوي جدید تغییر جوامع و حاکمیت مشابه امروزي و مدنیتر دنیاي فئودالی خواهد شد که پیش از ظهور دولت مدرن وجود داشت - ناي، . - 1389
انسان، موجودي مدنیالطبع نامیده شده و همواره با همنوعانش در ارتباط است. در واقع این ارتباط ریشه در نیاز او به ارتباطات اجتماعی دارد، همین نیاز سبب شکل گیري اجتماعات انسانی، شهرها و جوامع شده و در گذر زمان و ادوار زندگی انسان متحول و متطور گشته است. بشر، در دورههاي گوناگون براي تسهیل ارتباطات اجتماعی خود دست به اختراعاتی از جمله، تلفن، تلگراف، تلویزیون، ماهواره و اینترنت زده است. شبکههاي اجتماعی که زاده اینترنت هستند، از همین دست است.
حضور در اجتماع یک رابطهدو سویه است، از یک سمت فرد با تمام مختصات فردي خویش، اخلاق، تربیت، روحیات و استعداد و تواناییهایش بر اجتماع خود تأثیر میگذارد و از سوي دیگر، از جامعه خود رنگ میپذیرد و ترکیب این دو خصوصیات فردي و اکتسابات اجتماعی سبک زندگی او را میسازد. مقاله حاضر با پرداختن به نظریه استفاده و خشنودي به اهمیت رسانه و اینترنت اشاره خواهد نمود، سپس مبحث شبکههاي اجتماعی؛ تهدید یا فرصت را مورد بررسی قرار می دهد، در ادامه به بیان سبک زندگی از منظر بیانات حضرت امام خامنه اي - مدظله - پرداخته می شود ، در پایان نیز تاثیر شبکههاي اجتماعی در روند سبک زندگی مورد بررسی قرار می گیرد ، در مبحث نتیجه گیري به سوال مطرح شده در مقاله به توجه به فرضیه پاسخ داده خواهدشد.
بخش اول: کلیات پژوهش
-1 بیان مسئله:
اینترنت به شکل امروزي عمر درازي ندارد و شاید حدود 15 سال عملکرد مفید اینترنت باشد. شبکههاي اجتماعی هم به طبع آن عمر کوتاهتري دارد و تقریباً عمده آنها بعد از سال 2005 ایجاد شدهاند. بعد از وقایع یازده سپتامبر شبکههاي اجتماعی مجازي به سرعت شروع به رشد نمودند، تا ضعفهاي سازمانهاي اطلاعاتی خود را جبران نمایند و تبدیل به مراکز جاسوسی با زرق و برق آمریکا از کل جهان باشند در واقع باکمترین هزینه آمریکا می تواند هم تحلیل خوبی از جوامع داشته باشد و هم اینکه جهت جریان افکارعمومی را رصد کند. جهت دهی به افکار مردم در شبکههاي اجتماعی موضوعی است که در دو مرحله صورت می پذیرد.
در مرحله اول شبکهسازي در فضاي مجازي و در مرحله بعدي شبکهسازي در فضاي واقعی. در باب اهمیت شبکههاي اجتماعی و سایتهاي ارتباط جمعی در فضاي مجازي باید عنوان کرد که کشورهاي منطقه بهطور کلی کشورمان، با تغییرات فاحش در بافت اجتماعی خود مواجهاند. با شکل گیري طبقه متوسط جدید و تحصیلکرده در این کشورها این گروهها براي دسترسی به اطلاعات و اخبار دیگر خود را محدود به رسانههاي سنتی نظیر رادیو و تلویزیون و روزنامهها نمیکنند، بلکه با استفاده از امکانات نوینی نظیر اینترنت و بهرهگیري از قابلیتهاي آن نیازهاي اطلاعاتی خود را برطرف میسازند و از این رهگذر ایجاد شبکههاي مجازي در اینترنت فرصت بسیار مناسبی براي سازماندهی و تاثیرگذاري بر این اقشار میباشد. تحقیقات نشان میدهد که در کشورهاي خاورمیانه در بین 13 سایت برتر، 4 وب سایت مرتبط با شبکههاي اجتماعی وجود دارد - نوروزیان، . - 1389 بر همین اساس نمیتوان از نقش سایتهایی نظیر فیسبوك1، تویتر2 و یوتیوب3 در تغیر در سبک زندگی جامعه گذشت.
