مقاله خلیج فارس و نام های جعلی

بخشی از مقاله

چکیده :

خلیج فارس در جنوب غربی آسیا و جنوب کشور ایران و در موقعیتی حساس و استراتژیک قرار گرفته و از دیرباز یکی از آبراه هاي بزرگ بینالمللی و مراکز مهم اقتصادي و بازرگانی جهان محسوب می شده استاین منطقه در طول تاریخ به لحاظ پیشرفتگی به طرف فارس، تسلط و حاکمیت حکومتهاي ایرانی برآن، همچنین طول و گسترش سواحل ایران در کنار آن به نام "خلیج فارس" معروف بوده است. هرچند گاه گاهی از طرف برخی از نویسندگان وابسته غربی با نیات استعماري و تنها به قصد ایجاد تنش در منطقه، مطالبی مبنی بر عربی بودن این خلیج نوشته شده است. این مقاله می خواهد با تحلیلی بر نام هاي جعلی خلیج فارس ضمن بررسی این نام ها و معرفی اسناد و مدارك مختلف مبنی بر فارسی بودن این خلیج ، راهکارهاي را جهت مقابله با نام هاي جعلی ارائه دهد. .روش تحقیق به صورت توصیفی –تحلیلی می باشد .در پایان نتیجه گرفته است که با راهکارهاي دولتی و بین المللی در سطح منطقه و جهان و همچنین تشکیل کنفرانش هاي بین المللی می توان بر هویت فارسی بودن این خلیج تاکید بسیار کرد .

واگان کلیدي : خلیج فارس، نام هاي جعلی، هویت نام خلیج فارس، تنگه هرمز، ایران

-1مقدمه :

در طول تاریخ، خلیج فارس نه تنها بخشی از خاك ایران محسوب میشده و حاکمیت آن در دست ایرانیها بوده است، بلکه به اذعان تمام منابع تاریخی موجود این پهنه آبی با عناوینی نظیر خلیج فارس، خلیج عجم، دریاي فارس و یا بحر فارس شناخته شده است.نام خلیج فارس از جمله نامهاي تاریخی است که از گذشته بسیار دور تاکنون در اسناد، قراردادها و مکاتبات مورد استفاده همه اقوام و ملت هاي دور و نزدیک آن، از فارس و عرب، ترك و هندي تا اروپاییان قرار داشته است. از این رو خلیج فارس به عنوان مهمترین گذرگاه نفتی جهان با موقعیت تمدنی ایران پیوندي تنگاتنگ داشته و دارد.

با این حال در دهههاي گذشته برخی از همسایگان در اقدامی که با روح همزیستی مسالمتآمیز ملل و فرهنگهاي منطقه ناسازگار بوده است، به جاي استفاده از نام معتبر »خلیج فارس«، نام خلیج عربی یا خلیج را به کار گرفتهاند و اخیراً نیز علاوه بر کشورهاي عربی پارهاي از سازمانها، ارگانها، خبرگزاريها یا مجلات و رسانههاي بینالمللی به این نامگذاري مجعول روي آوردهاند. - فرامرزي ، - 1379:24امروزه نگهداري و پاسداشت از نام کهن خلیج فارس در وهله اول از وظایف عمده متخصصان و متفکران دانشگاهی و دولتی است .هرچند راه هاي مقابله ي زیادي با نام جعلی خلیج فارس وجود دارد که می تواند به فراخور موقعیت و وضعیت سیاسی کشور بستگی دارد .

-2پیشینه نام خلیج فارس

داریوش هخامنشی در سال 517 پ م1138 / پ ه، به »مودرایه« - مصر - رفت و به دستور او کانالی از دریاي عرب - سرخ - به شاخهاي از رود »پیرو« - نیل - متصل شد. و راه آبی مهم اقیانوس اریتره - هند - به دریاي مغرب - مدیترانه - گشوده گردید و »اسکیلاگس« دریا سالار داریوش نخستین کسی بود که ناوگان او از دریاي پارس - عمان - عربستان را دور زد و از دریاي عرب - خلیج عرب - وارد دریاي غرب شد، 200 - سال قبل از اسکندر - وقتی این آبراهه ایجاد شد به دستور داریوش بر لوحی از سنگ خاراي قرمز رنگ به ابعاد 167*17 سانتیمتر ضمن شرح کانال، نام »دریایی که از پارس بدان روند« نیز نگاشته شد. و بدینترتیب نام »دریاي پارس« براي نخستین بار ثبت تاریخ - 5 و - 6 گردید - حدود 2500 سال پیش - - وثوقی ، - 11 :1385

3 .خلیج پارس در دوران باستان و استان پارس:

در حدود 220 سال جهانداري هخامنشیان و حدود 800 سال ابرقدرتی اشکانیان و ساسانیان که پیوسته یکی از دو ابرقدرت جهان - که دیگري رومیان - بودند، در مدت بیش از هزار سال امکان و جرأت مخالفت آن هم در حد براندازي نام پارس حتی در ذهن کشور یا قبیلهاي متصور نبود. استان پارس مهمترین و پرقدرتترین استان ایران باستان بود و این استان سراسر شمال خلیج پارس را شامل میگردید و تمام جزایر، سواحل و مناطق مسکونی شبه جزیره عربستان جزء توابع استان پارس به حساب میآمد، به عبارت دیگر حدود و نفوذ استان پارس تا سواحل جنوبی شبه جزیره عربستان و زمانی تا دریاي عرب - سرخ - بود. - کبابی ، - 34 :1362

بنابر مدارك متقن، خلیج فارس از هزاران سال پیش نه توسط ایرانیان، بلکه توسط ملتهایی که با ایرانیان مراوده داشتهاند، از جمله یونانیان و رومیان با عنوان »دریاي پارسی« نامیده شده است. عربهانیز قرنها آن را »خلیجفارس« یا »بحر فارس« نامیدهاند. خلیج فارس با همین نام طی هزاران سال گذشته شناخته شده و تمامی کشورها و اقوام مختلف از جمله اعراب از این نام استفاده کردهاند.تمام متون قدیمی جغرافی جهان از نقشههاي هکاتایوس و بطلمیوس تا آثار جغرافیدانان و جهانگردان مسیحی و مسلمانان، شعبهاي بزرگ از اقیانوس هند را که از جنوب ایران به موازات بحر احمر تا قلب دنیاي قدیم پیش رفته است، خلیج فارس یا دریاي فارس نامیدهاند.

از سدههاي هفتم و هشتم پیش میلاد تمام عالمان از جمله آناکسی ماندر، هکاتوس، هرودوت، اراتوستن، هیپارك، پومپونی مله، کراتس مالوس، استرابون، بطلمیوس، مایکروپیوس، ایزیدورسویلی، محمدبن موسی الخوارزمی، ابوزید بلخی، ابن سرابیون، ابن رسته، ابن فقیه، قدامه، ابن فضلان، ابن خردادبه، مسعودي، استخري، ابن حوقل، مقدسی، ناصرخسرو، ادریسی، جیحانی، فرازي، بیرونی، ابن جبیر، یاقوت، قزوینی، مستوفی، ابن بطوطه، حافظ، شرفالدین علی یزدي، ابوالغازي و ... دریاي جنوبی ایران را تحت اسامی و عناوینی نظیر خلیج فارس، خلیج پارس، دریاي فارس، بحرالفارس، بحر فارس، سینوس پرسیکوس،4 ماره پرسیکوس،5 گلف پرسیک،6 پرژن گلف - گالف - ، 7 پرزشیر گلف، پرسیس8 یاپرسیکوس،9 نامیدهاند - - وثوقی ، - 21 :1385

 منابع ایرانی:

خلیج فارس طبق اسناد موجود از هزاره هشتم پیش از میلاد مورد استفاده تجاري و نظامی ملل دنیاي قدیم قرار گرفته است. در سنگ نبشته داریوش هخامنشی در مصر متعلق به سال 518 تا 505 پیش از میلاد، که هنگام حفر کانال سوئز به دست آمده است، در عبارت »درایه تپه هچا پارسا آیی تی هنی« به معناي دریایی که از پارس میرود یا سر میگیرد، نام دریاي پارس آمده است - مشکور ، - 6-3 :1355ایرانیان در روزگار هخامنشی این دریا را »پارسا درایا« یا دریاي پارس میخواندند. در کتیبههایی که از داریوش در تنگه هرمز نیز یافت شده، عبارتی پیرامون دریایی که از »پارسرود« سرچشمه میگرفته است به چشم میخورد.در کتاب حدود العالم به عنوان قدیمیترین کتاب جغرافیا به زبان فارسی که حدود هزار سال قبل تألیف شده است آمده است: »خلیج پارس از حد پارس برگیرد، با پهناي اندك تا به حدود سند - مشکور ، - 6-9 :1355میتوان گفت از هنگامی که بشر تاریخنویسی را آغاز کرد دریاي جدا کننده فلات ایران از شبه جزیره عربستان را »دریاي فارس« یا »خلیج فارس« نامیده است. و در هیچ یک از این ادوار تاریخی نام دیگري به آن نهاده نشده است - مجتهد زاده ،:1383 - 18-9

 منابع یونانی

طبق نوشته مورخان و جغرافی نگاران یونانی که پیش از میلاد مسیح میزیستهاند چون هرودت484 - 425 ق. م - کتزیاس 445 - 380 ق. م - ، گزنفون 430 - 352 ق. م - استرابن 63 - ق. م 24 م - ، یونانیان نخستین ملتی هستند که به این دریا نام پرس و به سرزمین ایران پارسه، پرساي، پرسپولیس، یعنی شهر یا مملکت پارسیان دادهاند - مجتهد زاده ، - 18-9 :1383نئارخوس، سردار مقدونی نیز موجب اشتهار دریاي مکران و پارس شده است.وي در سال 326 ق . م به دستور اسکندر مقدونی، از رود سند گذشت و دریاي مکران و خلیج فارس را با کشتی طی کرد و تا دهانه آن پیش رفت هکاتیوس هلطی« از علماي قدیم یونان و ملقب به پدر جغرافیا در سال 475 قبل از میلاد از نام دریاي پارس استفاده کرده است. در نقشههاي باستانی از قول هرودوت و گزنفون به این دریا، دریاي پارس10 اطلاق شده است.

کلودیوس پتوله مااوس - بطلمیوس - ، جغرافینگار، نقشهنگار و ریاضیدان مشهور قرن دوم میلادي، در کتاب جغرافیاي عالم که به زبان لاتین نگاشته شده، و همچنین در نقشهاي که کشیده، از خلیج فارس با نام پرسیکوس سینوس یاد کرده است - مجتهد زاده ، - 18 :1383کوین توس کوروسیوس روفوس« مورخ رومی که در قرن اول میلادي میزیسته این دریا را دریاي پارس یا آبگیر فارس خوانده است. همچنین در کتابهاي جغرافیایی لاتین، آبهاي جنوب ایران - دریاي مکران و خلیج فارس - را ماره پرسیکوم یعنی دریاي پارس نوشتهاند - مجتهد زاده ، - 21 :1383بنابراین مورخان و جغرافینگاران یونانی پیش از میلاد در شرح وقایع تا سده 7 ق. م یعنی سقوط حکومت عیلام و تشکیل حکومت ماد و روي کار آمدن هخامنشیان دریاي مکران و خلیج فارس را دریاي پارس میخواندند.