بخشی از مقاله
چکیده
این مطالعه وضعیت اشتغال معلمان مدارس کانادا را در قالب مصاحبه بررسی نموده است. نمونه های پژوهش معلمان شاغل رشته آموزش ابتدایی و متوسطه شهر ادمونتون کانادا بودند. بیش از 80 درصد معلمان دوره ابتدایی و کمتر از 50 درصد معلمان دوره متوسطه در بخش دولتی شاغل بودند. میزان حقوق معلمان شاغل دوره متوسطه بیشتر از معلمان دوره ابتدایی بود اما در مجموع حقوق معلمان کانادا با احتساب ارز 3800 تومان حدود ده برابر معلمان در ایران است اما حجم کار معلمان در کانادا به مراتب بیشتر از حجم کار معلمان در ایران است. در کانادا معلمان اجبار زیادی برای ادامه تحصیل نمی بیند و بر خود کار و بهتر انجام دادن آن متمرکز هستند. طول دوره بیکاری معلمان بعد از فراغت از تحصیل حدود 2 سال بود. میزان حقوق معلمان در بخش خصوصی بیشتر از بخش دولتی بود. شبکههای دوستی مهمترین راهبرد شغلیابی و کار پارهوقت و داوطلبانه مهمترین عامل اشتغال معلمان بود.
مقدمه
بدون تردید هر نظام آموزشی گرفتاریهای خاص خود را دارد و دارای تجربیات ارزشمندی است که می تواند در کشورهای دیگر مورد استفاده قرار گیرد. از آنجایی که هدف اصلی بهبود وضعیت است مطالعه حاضر قصد ندارد به بیان چالشها و مشکلات و بحرانهای موجود در نظامهای آموزشی دیگر بپردازد و یا مزیتهای منحصر به فرد نظام آموزشی مان را تبیین نماید بلکه درصدد است با یک رویکرد تطبیقی به قصد بهره گیری از تجارب آموزشی در کشورهای دیگر - که در این مطالعه کشور کانادا انتخاب گردیده است - بخش کوچکی از یک تجربه عینی را به تصویر بکشد و به این منظور بر وضعیت معلمان شاغل در مدارس ابتدایی و متوسطه از بعد کیفیت اشتغال متمرکز شده است. بدیهی است در این مطالعه تمام ابعاد موضوع مورد بررسی قرار نگرفته است. امید است پژوهشگران علاقه مند در آینده ابعاد بیشتری از این موضوع مهم را مورد واکاوی عمیقتر و دقیق تر قرار دهند.
پیشینه پژوهش
در دهه 1970 دانشآموختگان رشته علومتربیتی که اغلب می بایست در مقطع آموزش ابتدایی و متوسطه مشغول میشدند در پیدا کردن شغل مشکل داشتند اما امروزه با گسترش موسسات آموزشی خصوصی و تمایل آنها به جذب دانشآموختگان این رشته وضعیت اشتغال آنان تا حدودی بهتر شده است. گرچه این وضعیت در مورد کشورهایی که اقدام به گزینش بیرویه دانشجو در این رشته مینمایند مناسب نیست - فاین، . - 2005 در زمینه جستجوی شغلی گرچه مهارتهای شخصی افراد نقش دارند، اما راهبردهای جستجو نظیر مطالعه در زمینه مشاغل، جستجو از طریق اینترنت، گفتگو با افراد، ارتباطات دوستانه، شرکت در کارگاهها، ارسال رزومه برای کارفرمایان، استفاده از خدمات مرکز اشتغال دانشگاه - اداره اشتغال و مهاجرت دولت کانادا، 2007 و - 2008 و مطالعه آگهیها و روزنامهها نیز اهمیت دارند.
راهبرد اخیر میتواند بویژه منبع خوبی برای گشایش شغلی در شهرهای بزرگ باشد - کلی منت، . - 2007 در این زمینه آسم - 1989 - برخورداری معلمان از مهارتهای محاسباتی و فنی و دانشِ کاری را مهم میداند و کوتر و مورگان - 2007 - در مورد دانشآموختگان مقطع کارشناسی رشتههای تعلیم و تربیت و روانشناسی بر این نکته تاکید میورزند که اگر این افراد در ابتدا بهعنوان دستیار معلم زیر نظر یک معلم حرفه ای یا فرد متخصص دیگر کار کنند بهتر میتوانند جذب حرفه معلمی شوند.
مدت زمان بیکاری معلمان پس از دانشآموختگی نیز مسئله مهمی است که برخی از پژوهشها آن را مورد توجه قرار دادهاند. به عنوان نمونه در سال 2004 مدت زمان دوره بیکاری معلمان پس از دانشآموختگی در همه رشتههای تحصیلی 20 ماه بود اما در برخی از رشتهها مانند علوم کاربردی، تربیت بدنی، علوم انسانی و علوم اجتماعی به ترتیب 29، 25، 24 و 23 ماه بود - لیوانس، . - 2010 از آنجا که ممکن است وضعیت اشتغال و عوامل موثر بر آن در کشورها، متفاوت باشد و این تفاوت به خاطر عوامل جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گاهی چنان باشد که حتی نتوان به صورت تطبیقی شرایط دو منطقه متفاوت را با یکدیگر مقایسه نمود، در پژوهش حاضر تصمیم گرفته شد وضعیت معلمان مدارس در کشور کانادا در قالب یک مطالعه مستقل بررسی شود. برای این منظور چند نفر از معلمان شهر ادمونتون در ایالت آلبرتا کانادا مورد مطالعه قرار گرفتند.
روش تحقیق
این تحقیق در قالب یک مطالعه کیفی در کانادا صورت گرفت که از طریق مصاحبه در گروههای کانونی انجام شد. ابتدا از طریق آگهی 25 نفر از معلمان آموزش ابتدایی و آموزش متوسطه که در دسترس بودند بهعنوان داوطلب شرکتکننده در پژوهش، ثبت نام کردند که در نهایت 16 نفر از آنان برگزیده شدند. نمونه های پژوهش از بین معلمان در دسترس دوره آموزش ابتدایی و متوسطه شهر ادمونتون کانادا در سال 2012 که همزمان با فرصت مطالعاتی محقق بود، انتخاب شدند. جلسات در اتاق محقق در ساختمان دانشکده تعلیموتربیت دانشگاه آلبرتا تشکیل شد. علاوه بر ضبط صوت که کل مباحث را ضبط می کرد، محقق نیز برخی از نکات اساسی را در تعاملی رو در رو یادداشت مینمود.
1. بیشتر معلمان شرکتکننده در گروههای کانونی به صورت تمام وقت شاغل هستند و متاهل می باشند.
2. تاکید معلمان بر استفاده از فرصتهای زندگی و لذتبردن از زندگی و کار بهجای الزام برای ادامه تحصیل.
3. به دلیل فرآیند طولانی جذب در شغل معلمی، میانگین دوره بیکاری بعد از فراغت از تحصیل از دانشگاه به دو سال میرسد.
4. حقوق معلمان شاغل در مدارس خصوصی بیشتر از معلمان مدارس دولتی است.
5. شبکههای دوستی، نحوه استفاده از این شبکهها و ارسال رزومه برای کارفرمایان مهمترین راهبردهای جستجوی شغلی برای معلمان شاغل بودند.
6. به زعم معلمان، کار پارهوقت و تدریس داوطلبانه و بدون دریافت حقوق مهمترین عامل اشتغال آنان بوده است.
اکثر معلمان ابتدایی از کار خود رضایت داشتند. یکی از آنان میگفت: "من از کار کردن با کودکان لذت می برم و خوشحالم که میتوانم از آموختههایم برای اثرگذاری روی کودکان بهره ببرم." یکی دیگر می گفت: "معلمی کار بزرگی است و انجام موفقیتآمیز آن مستلزم برخورداری از دانش تربیتی است. من از اینکه تحصیلاتی مرتبط با حرفه معلمی دارم بسیار خوشحالم." برخی از معلمان میگفتند اولویت اصلی آنها این است که کارشان را به بهترین نحو ممکن انجام دهند و دغدغهای برای کسب مدارج دانشگاهی بالاتر ندارند. این ایده در بین معلمان کاناداییالاصل بیشتر از معلمان غیربومی نظیر آسیاییهای مقیم کانادا بود. میانگین طول دوره بیکاری دانشآموختگان نزدیک به دو سال بود.
دلیل طولانی شدن دوره بیکاری معلمان الزاما فقدان شغل نبود بلکه طبق جمعبندی از جلسات مصاحبه در گروههای کانونی بیشتر به خاطر فرآیند طولانی جذب دانشآموختگان بود. این فرآیند بویژه در حرفه معلمی از حساسیت ویژهای برخوردار بود. از نظر دانشآموختگان بیکار، جذب شدن در حرفه معلمی کار بسیار دشواری به حساب میآمد. آنها می گفتند تدریس کار پرُ مسئولیتی است. دانشآموختگان شاغل نیز اظهار میکردن کار تدریس به حدی پُر مسئولیت است که بسیاری از مدارس دولتی برای کلاسهایی که بیش از 15 نفر دانش آموز دارند یک دستیار برای معلم تعیین میکنند.
جمعبندی آنها از بحثها این بود که فرآیند جذب دانشآموختگان که مبتنی بر مصاحبههای مکرر و انجام کار آزمایشی و طی کردن دوره دستیاری در حرفه معلمی است ممکن است چندین سال طول بکشد و در نتیجه دوره بیکاری دانشآموختگان پس از فراغت از تحصیل طولانی میشود. اما از طرفی اذعان میکردند اگر دانشآموختهای از شایستگیهای لازم برای حرفه معلمی برخوردار باشد پس از طی کردن مراحل استخدام، میتواند بهراحتی جذب این حرفه شود.
